Tímarit Máls og menningar - 01.04.1940, Page 85

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
79
ist í tvo áfanga, eins og öll bókagerð: fyrst er að semja verkið,
siðan að koma þvi á prent.
Nú skulum við gera ráð fyrir, að þetta ár og hin næstu berj-
ist félagið i bökkuin með útgáfustarfsemi sína vegna hækkandi
kostnaðar við prentun. Það hefur ekki úr öðru að spila en til-
lögum félagsmanna, nýtur einskis styrks af almannafé, sem get-
ur vegið upp á móti slíkum skakkaföllum. Það má búast við,
að bækur þær, sem félagar fá þessi ár, verði minni að vöxtum
en tvö undanfarin ár. Að vísu er engin hætta á, að nokkur
greindur félagsmaður láti sér þetta ekki skiljast. Núlifandi kyn-
slóð hefur reynt svo margvíslegar verðsveiflur peninga, að allir
vita, hver munur er á 10 krónum frá ári til árs, ef keypt eru
fyrir þær kol eða kjöt, og pappír er vara, sem allt af er mjög næm
fyrir verðlagsbreytingum. Með þeirri félagatölu, sem Mál og
menning hefur nú, má að vísu treysta því, að félagið geti boð-
ið félagsmönnum sínum meiri bækur fyrir sama verð en nokk-
urt annað útgáfufyrirtæki, sem á afkomu sína undir sjálfu sér.
Samt getur verið, að sumir félagsmenn taki bækur undanfar-
inna ára til samanburðar og finnist daufara yfir framkvæmd-
unum en áður. En þessi árin lifir Mál og menning í raun og
veru tvenns konar lifi. Bækurnar, sem jafnóðum koma frá fé-
laginu, eru ekki nema annar þátturinn i starfsemi þess. Þeir
félagsmenn, sem greiða aukagjaldið til útgáfu Arfsins, eru að
undirbúa mesta átakið, sem félagið hefur enn ráðizt í. Þeir vita,
að verið er að vinna starf, sem kreppan hefur engin áhrif á,
en mun koma í Ijós á sínum tima.
Þegar ég segi, að kreppan hafi engin áhrif á undirbúning
Arfsins, þarf það ef til vill nánari skýringar við. Það er alkunn-
ugt, að verðsveiflur ná seinna til launa fyrir andlega vinnu
en til annara hluta, sem fé er greitt fyrir. Þetta kann að vera
ranglátt, en jiað er nú einu sinni svona. Ég býst ekki við, að
þeim ritlaunum, sem gert var ráð fyrir í upphafi handa þeim
mönnum, sem að Arfinum vinna, verði breytt, nema ef verð-
lag peninga tæki alveg gagngerðri breytingu, sem virtist ætla
að verða varanleg. Þau verða að minnsta kosti ekki háð svip-
uðum sveiflum og t. d. pappírsverðið. Ef við, sem að þessu verki
vinnum, getum á annað borð dregið fram lifið, munum við starfa
jafnsleitulaust, hvernig sem kreppan hagar sér. Og félagsmenn
mega vita það, að hverjar fimm krónur, sem þeir leggja fram
til þessa undirbúnings verksins, standa áfram i sama verði ár-
in 1940—43, sem þær stóðu i árið 1939. Þess vegna eru slíkir
óvissutímar sérstaklega vel til þess fallnir að undirbúa verk,
sem seinna verður gefið út.