Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Síða 27

JÓN BISKUP ARASON OG SIÐASKIPTIN
185
hélt prestastefnu á Eyrarlandi. Klerkar hans lýstu þar yfir því, að þeir
vildu hylla Kristján konung III. „fyrir Noregs krúnu og vorn réttan herra
og konung“ og heita honum landshjálp og umboðsmönnum hans styrk, ef
„þeir haldi oss og almúgann með rétt Noregs og Islands lög og gömul frí-
heit og löglegar siðvenjur, sem vorum kirkjum, oss og almúganum ber
að hafa af kóngdómsins valdi.“ Af prestastefnunni bjóst Jón til alþing-
is til viðræðna við Hvidtfeldt. I för með honum var Ari lögmaður, fjöldi
klerka, sýslumanna, lögréttumanna og annað fylgdarlið. Þegar þeir
komu í Kalmanstungu, bárust þeim óvænt tíðindi. Þeir létu því staðar
numið og rituðu nokkur bréf til alþingis og höfuðsmanns. I bréfinu til
alþingis segjast Norðlendingar vilja hylla Kristján III. með sama for-
mála og áður, en af framferði konungsmanna við Ogmund biskup
sýndist þeim „og fleirum góðum mönnum, sem eigi sé haldið það herra
kóngsins bréf, sem hans herradómur hefur oss nú á sama ári útsent,
og svo vitum vér sannliga, að þau fríheit, prívílegíur og svarinn sáttmáli
hefur oftlega af herra kóngsins umboðsmönnum hér í landið eigi hald-
inn verið. Og fyrir þessar greinir vill almúginn í engan máta að vér
ríðum til þings nú um sinn, en samþykkja munum vér beztu manna
ráð og samþykktir, þær sem gerðar verða á alþingi og oss sýnast ekki
móti Noregs og Islands lögum“. Biskup fyrirbýður öllum lærðum og
leikum á Islandi að gera nokkrar samþykktir varðandi Hólastifti, og
öllum kærum á hendur sér áfrýja þeir til konungs og ríkisráðs.
Jón biskup ritaði Hvidtfeldt einnig bréf og sendi honum fé til þess
að milda skap hans. Ari lögmaður gerði einnig grein fyrir sínu við-
horfi til málanna og kveðst vilja hylla „Kristján Friðriksson fyrir rétt-
an Noregs kóng og gjalda honum skatt og alla þegnskyldu, eftir því sem
vor íslenzk lögbók inniheldur, sem mínir forfeður hafa sig undir svarið
og oss var hingað send af Magnúsi kóngi með herra Jóni lögmanni.
Svo og vil ég halda þann svarinn sáttmála, sem játað var skattinum Há-
koni kóngi hinum kórónaða með öllum þeim greinum, sem þar inni
standa, sérdeilis að vér náum friði og íslenzkum lögum“. Ari kvartar
undan rógi konungsmanna í sinn garð og segir af sér sýslumanns- og lög-
mannsembættinu, og lýsir yfir því, að beztu menn á alþingi megi kjósa
þann lögmann þeir vilji, sé hann af engum vankynnum kenndur, og segist
skyldu virða alla fógeta og umboðsmenn konungs, sem haldi frið og
lög landsins. Skilyrðin, sem Ari setur fram, eru þau sömu og íslend-