Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Qupperneq 142

300.
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Handritamálið
Framh. aj 166. bls.
landsbókavörður og þjóðskjalavörður ríkisstjórn Islands bréf með tillögum um
hverjar ráðstafanir bæri að gera, ef íslendingar fengju handritin endurheimt. ASal-
atriði tillagnanna er að séð verði fyrir öruggum stað til varðvei/.lu handritanna,
skipaður verði sérstakur forstöðumaður til að sjá um þau, annast útgáfur eftir
þeim osfrv., íslenzka ríkið veiti fé til að koma handritunum og efni þeirra á fram-
færi meðal vísindamanna, m. a. til að styrkja vísindalegar útgáfur eftir handritun-
um, og veiti ennfremur styrki handa erlendum fræðimönnum sem nota vildu hand-
ritin og nema íslenzku hér á landi.
Menntamálaráðherra, Brynjólfur Bjarnason, kallaði að þessu tilefni blaðamenn
á sinn fund 12. júlí 1946 og lýsti yfir því fyrir liönd þáverandi ríkisstjórnar að hún
vildi stuðla að framkvæmd þessara tillagna eða með öðrum orðum gera ráðstafan-
ir til að sjá handritunum fyrir góðum geymslustað og öruggri vörzlu og veita fé til
vísindalegra rannsókna á þeim þegar heim væru komin.
Því hefur þannig verið lýst yfir af hálfu ríkisstjórnar íslands eftir tillögum
fræðimanna að hún sé reiðubúin til að gera nauðsynlegar ráðstafanir vegna liand-
ritasafnsins er vér fáurn það í hendur. Eg fæ ekki betur séð en þetta hafi verið
greinilega tekið fram jafnframt því sem kröfur voru að nýju gerðar til handritanna
af tslands hálfu.
Sú ríkisstjórn er þetta heit gaf fer að vísu ekki lengur með völd. Þó má vissu-
lega ætla að sú stjórn er nú situr og hver íslenzk ríkisstjórn sem með völd fer hér
á landi muni taka eins á málurn og standa við þau loforð sem eitt sinn voru gefin.
Væri engu að síður mesti stuðningur í handritamálinu nú, ef ríkisstjórn fslands
vildi lýsa skýrt og skorinort yfir því að hún sé fús til að láta búa rausnarlega að
handritunum hér heinia þegar Danir loks átta sig og sjá að ekki er lengur stætt á
því að halda þeim fyrir íslendingum.
Á landsmóti íslenzkra stúdenta 19. júlí 1947 flutti Sigurður Nordal ávarp um
handritamálið sem birtist hér í tímaritinu sarna ár. Þar segir hann:
„Ef við ættum að sýna trú okkar og vilja í verkinu til fullrar hlítar, ættum við
nú, undir eins, að útbúa gott húsnæði handa handritunum og koma á fót útgáfu-
stofnun, sem bætti úr þeirri brýnu þörf, sem er á nýjum útgáfum fornritanna."
Eðlilegt er að við gerurn þær kröfur til okkar sjálfra um leið og við sækjumst
eftir handritunum sem eru „íslands líf“ að við helgum þeim ólíkt rneira starf og
fjárframlag en Danir hafa gert og er rétt að sé greinilega tekið fram að sú sé
ætlunin, og því megi treysta. Þessu til áréttingar tek ég upp orð úr grein Sigurðar
Nordals í Nationaltidende: „Við vitum fullvel, að endurheimt handritanna leiðir
af sér mikinn kostnað og mikið erfiði, sem við einir erum fúsir að leggja á okkur.
Meðal annars þess vegna fóru Islendingar ekki að óska eftir handritunuin fyrr en
þeir höfðu skilyrði til þess að starfa að þeim í landinu. Við erum ekki að biðja
um pund til þess að grafa í jörðu, heldur höfuðstól til þess að ávaxta, og ekki
aðeins fyrir okkur sjálfa, heldur aðrar þjóðir. Við viljum umfram allt láta hand-
ritin lija.“ Kr. E. A.