Tímarit Máls og menningar - 01.05.1951, Page 89

Umboðsmenn Máls og menningar
Við höldum hér uppteknum hætti að
kynna umboðsmenn fyrir lesendum
Tímaritsins og leyfum okkur um leið að
taka nokkur orð upp úr bréfum frá þeim
um starfsemi Máls og menningar. Flest-
ir eru umboðsmenn tregir til að skrifa
nokkuð um sjálfa sig eða láta það
birtast, en við herjum á þá þar til þeir
þreytast á að neita okkur; en við telj-
um einmitt skylt, eins og áður er tekið
fram, að haldið sé á loft nöfnum manna
er sýna annan eins menningaráhuga.
Kt.E.A.
Aðalsteinn Teitsson, skólastj. í Sand-
gerði: „Þá er það æviferilsskýrsla sú,
sem þú ert sífellt að falast eftir. Er satt
bezt að segja, að mér er meinilla við
hana, en skal þó gefa þér úrlausn.
Ég er fæddur að Víðidalstungu í Vest-
ur-Húnavatnssýslu 20. febr. 1909, og ólst
þar upp hjá foreldrum mínum, þeim Jó-
hönnu Björnsdóttur og Teiti Teitssyni.
Þar átti ég heima fram til 27 ára aldurs,
en þá (1936) stofnaði ég mitt eigið heim-
ili, er ég giftist konu minni, Guðnýju
Bjömsdóttur frá Bessastöðum í Vestur-
Húnavatnssýslu. Við höfum eignast 3
böm, sem öll eru á lífi.
Tvo vetur, veturna 1927—28 og 1928
—29, var ég við nám í alþýðuskólanum
að Hvítárbakka. Haustið 1929 gerðist ég
barnakennari heima í sveit minni, Víði-
dalnum, og var þar við farkennslu í
Hugo, sem er duttlungafullur og óráðinn í framkvæmdum svo að óvíst er hvaða
hvatir valda verkum hans, jafnvel eftir að hann hefur framið þau, hræddur án ótta,
hugrakkur án hugrekkis, afbrýðissamur án þess að vera ástfanginn, sterkur án
styrks, er næg sönnun þess að Sartre er djúpsær sálfræðingur og kann að beita sál-
fræðinni á leiksviði. Hvers vegna þarf slík persóna að draga fram í dagsljósið vesöld
hinna sem nær alltaf er hægt að skilgreina með einu orði. En það er nú mergur-
inn málsins! Melódramað er ekki sérlega gefið fyrir flókna sálfræði ...
Ef ætti að draga lokaályktanir — en er það leyfilegt um höfund á bezta aldri, sem
er áreiðanlega ekki hættur ritstörfum jafnvel þó hann hafi talað um sitt „síðasta"
leikrit — og ef hægt er að draga ályktun saman í stutta setningu, vildi ég segja að
leikrit Sartres séu melódramatísk áróðursleikrit. Frumleiki þessara leikrita virðist
mér liggja í samsuðu þessara tveggja forma (áróðursleikrit og melódrama) ...
... Einfaldar aðstæður og andstæður, lausleg mótun persóna sem nálgast skop-
stælingu, óbrotnar siðferðikenningar (andstæða góðs og ills, liggur mér við að
segja) sem koma óbeint fram, kraftur hraðra og grófgerðra tilsvara, allt þetta hefur
örugglega áhrif á áhorfendur sem eru allir af vilja gerðir en kunna ekki framar að
hrífast af neinu nema glæpum eða stríðinu.