Tímarit Máls og menningar - 01.03.1958, Blaðsíða 101

Á FERÐ UM SVEITIR ÍSLANDS
þessu landi séu þær einu, sem eitt-
hvert vit hafa í kollinum. Þegar hann
skildi, að við vildum komast í húsa-
skjól, tók hann að sér að stjórna ferð-
inni. Hann hljóp á undan og gelti í
allar áttir, en við hlustuðum, hvort
hann fengi nokkurt svar. Þegar við
höfðum hringsólað í nærri þrjá
stundarfjórðunga, kvað við hundgá
í fjarska. Hestarnir tóku sprett, eins
og þeir hefðu beðið eftir þessu merki,
vegurinn var grýttur og niðurgraf-
inn, en aldrei varð þeim fótaskortur.
Hundarnir geltu án afláts, því að í
hvert sinn er þeir hættu, byrjaði Lou-
lou á nýjan leik. Þegar við komum á
móts við þá, heyrðum við að hund-
gáin kom handan yfir á, hestarnir
flýttu sér yfir og litlu seinna komum
við að Bakkarholti, þar sem allir
sváfu nema hundarnir. Hér virtust
búa fiskimenn í nýreistu húsi, en við
hittum þarna aðeins ung hjón með
barn sitt. Þegar ég hafði smeygt mér
inn um opið, sem mér var vísað á, sá
ég, að hér var um nýstárlega bygg-
ingarlist að ræða. í stað þess að vera
reft upp með söðulbökuðum sperr-
um, var hér rómönsk bogahvelfing.
Við nánari athugun sá ég, að ég var
staddur í hvalsmaga, rjáfrið var gert
úr rifjum reyðarhvals. Húsbúnaður
allur eftir þessu, stóllinn, er ég sat á,
var í þjóðlegum stíl, hauskúpa af hesti
á þremur hrossleggjum, og undir kist-
unum voru hauskúpur af selum eða
hundum, rauðmálaðar eða grænar.
Aldrei hafði ég gert nesti mínu
önnur eins skil og í þessum einkenni-
legu híbýlum. Ég bauð húsráðendum
að matast með mér, og síðan bjó ég
mér hvílu úr skinnfeldinum og
ábreiðum skorðuðum milli tveggja
kofforta og kassa til fóta. Rétt þegar
ég var að leggjast út af, kom unga
konan með mjólk handa mér. Ég lét
skálina á kassann og rak henni remb-
ingskoss, en hún hneigði sig djúpt og
fór út.
Frá Bakkarholti stefndum við á
Reykjanesskagann til suðvesturs.
Þar eru miklir brennisteinshverir.
Skammt frá hverasvæðinu búa holds-
veikir menn einir sér.1 Holdsveiki og
elefantiasis2 er talsvert útbreidd á ís-
landi. Á veturna lifa landsmenn mik-
ið á úldnum fiski, og það gerir sitt til
að viðhalda þessum sjúkdómum. Þeir
eru svo sólgnir í skemmdan mat, að
tunna af súru smjöri er helmingi dýr-
ari en tunna af nýju smjöri. Matar-
hæfi hefir breytzt til batnaðar á
seinni árum, og að sama skapi hefir
dregið úr næringarsjúkdómum, en
ég þurfti ekki annað en líta í kring
um mig til að sjá, að enn eru þeir
ekki horfnir. Þegar ég reið þarna hjá,
gægðust hinir holdsveiku feimnislega
1) Hér er um einhvem mgling að ræða. Holdsveikraspítalar vom lagðir niður með kon-
ungsbréfi 1848, en hugsanlegt er, að sjúklingar hafi verið settir niður á einhvern bæ í
Olfusi. — 2) Fílildi, bólga, ofvöxtur í útlimum, eymm og nefi.
91