Tímarit Máls og menningar - 01.03.1958, Qupperneq 107

UMSAGNIR UM BÆKUR
Svo nálægt guði eg geng,
að get ég rétt út hönd
og fundið handtak hans
sem hlýju á kuldans strönd.
Ég óttast ekki nótt
um eyðidapurt hjam:
Ég lifi í ljósi guðs,
hans litla bam.
Svo nálægt guði eg geng,
að get ég hvíslað lágt:
Hann heyrir hjartans þrá
og hugans andardrátt.
Ei glatast bljúglynd bæn,
þótt blási kalt um hjam, —
svo elskar guð mig æ,
sitt unga bam.
Þessi tvö vers heita ekkert nema „Úr
ensku“, og einskis höfundar er getið.
Kannski eru þau ekki eftir neinn sérstakan,
heldur barnið í okkur öllum, en það var vel
gert að koma þeim á framfæri.
Þórarinn Guðnason.
Loftur Guðmundsson:
Jónsmessunætur martröð
á fjallinu helga
Bókaforlag Odds Björnssonar,
Akureyri.
etta er engin martröð, maður getur hve-
nær sem er, fyrirhafnarlaust, rofið
áhrifavaldið og lagt frá sér bókina.
Sagan hefst á því að maður rekur „votan
rauðhærðan kollinn upp úr lognsléttum og
sólglitrandi haffletinum" og kemur auga á
þrjár persónur, tvo karimenn og eina konu,
í gúmmíbáti. Þetta eru, ásamt honum, einu
farþegamir sem komizt hafa lífs af þegar
flugvél fórst. Maðurinn með rauða koliinn
er sögumaður sjálfur og afkomandi Mýra-
manna og Snorra, hvað hann oftlega tekur
fram síðar í sögunni; hann hefur verið í
bandaríkjunum og lært meðal annars
„geislavönun góðhesta“.
Þegar sá rauðhærði hefur um stund leik-
ið kvikmyndahlutverk fyrir annan kari-
manninn í gúmmíbátnum, sem er kvik-
myndasmiður, með þeim árangri að hann
drepur hinn karlmanninn, en kvikmynda-
smiðurinn steypir sér í sjóinn og er étinn af
hákörlum, kemst hann loks að landi með
stúlkuna, sem að gefnu tilefni nefnist ýmist
lífskvæði hans eða musterisgyðjan. Og í
þessu landi, sem aldrei er vitað hvert er,
komast þau bæði í hin furðulegustu ævin-
týri sem ekki verður nánar frá sagt hér.
En í þessum ævintýrum er brugðið upp
afskræmdum myndum af mörgum þjóðfé-
lagsfyrirbærum og samskiptum manna, og
er það því innihald skáldsögunnar, og túlk-
un þess tilraun höfundar til að vekja menn
til umhugsunar á því efni.
Ifvernig hefur þetta tekizt?
Sagan er rituð af miklu fjöri, hugkvæmni
og mikilli mælsku. Þó er hún eiginlega ekki
spennandi, og er það fyrst og fremst því að
kenna að höfundur hefur ekki gætt sögu-
persónur sínar mannlegum einkunnum.
Þetta eru aðeins framhliðar á fólki, dregn-
ar upp til skýringar á viðfangsefni höfund-
ar. Og af því leiðir einnig að lesandanum
finnst hann fremur vera að lesa fjarstæðu-
kennda skýrslu um þessa atburði en hann
kynnist mönnum sem ábyrgir séu fyrir
þessu heimskulega aldarfari.
Þetta er revýa sem tekur til meðferðar
vandamál þjóðfélagsins, menningu þess,
stjórnarfar, embættismenn, listir, blaða-
mennsku, húsnæðismál, happdrætti og
fleira. En það fer fyrir höfundi eins og
blaðamönnunum sem hann lýsir og eru allir
tannlausir — revýan hans bítur ekki, satír-
an er meira í ætt við Spegilinn en Voltaire.
ímyndunarafl skortir höfundinn ekki, en
TÍMARIT MÁLS OC MENNINCAR
97
7