Tímarit Máls og menningar - 01.04.1960, Side 26

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Hver klukkustundin leið af annarri án þess að Mattis yrði þess var. Sólin
var löngu hætt að skína á hvítþyrninn og var nú að hverfa bak við hæðadrög-
in. Uti á enginu heyrðist endrum og eins garg akurhænsnanna. Einmana læ-
virki hóf sig til flugs og vall um stund, síðan lét hann aftur fallast niður í vor-
kaldan rúginn. Og svo voru lævirkjarnir þagnaðir. Mattis heyrði ekkert. Hann
var í öðrum heimi. Hann ferðaðist um fornöld og miðaldir og hamraði járnið
í heitum afli evrópskrar sögu. En kalt var hér allt um það. Honum var sárkalt.
Og nú fann hann til sultar og hann fálmaði til brjóstsykurspokans með krók-
loppinni hendi. Brjóstsykur krakkanna. Síðan kastaði Mattis pokanum frá sér
og vísaði freistingunni á bug. En það tókst ekki til fulls, og hann minntist
þess, að hann var líka með kandís sem móðir hans átti. Og hann bruddi
nokkra smáa kandísmola. Nú fann hann til sársauka í tönnunum, rækalls hol-
óttu tönnunum. Hann lá hríðskjálfandi og kveinkaði sér dálítið. En þrátt fyr-
ir kulda og tannpínu hélt hann áfram að lesa eins og hann ætti lífið að leysa.
Hugur hans var hið mikla svið heimssögunnar, þar sem fundum þeirra Karls
hins einfalda og Göngu-Hrólfs bar saman.
„Þegar Hrólfur kom til Frakkakonungs, Karls hins einfalda, átti hann eins
og siður var að krjúpa á kné fyrir honum og kyssa hann á fótinn.
„Ég hef aldrei kropið fyrir neinum, mælti Hrólfur og heldur aldrei kysst
neinn á fótinn.“ Einn manna hans átti þá að gera það. Víkingurinn gekk fram,
þreif til fótarins og bar hann svo snöggt upp að munni sér, að Karl konungur
datt aftur yfir sig. Þá hlógu allir Normannar.“ Þá hló Mattías Mattíassen. Ég
hef heldur aldrei kropið fyrir neinum, sagði Mattis upphátt við sjálfan sig, og
heldur aldrei kysst neinn á fótinn. En nú varð hann hljóður og hræddur og
hætti að lesa. Það var ekki satt, hann hafði kropið á kné með móður sinni og
hinu heimilisfólkinu, þegar faðir hans var á kránni eða veikindi voru á heim-
ilinu. Og sem Mattis lá þarna í grasinu með doðrantinn, létti hann á lijarta
sínu og spennti greipar. Ég þakka fyrir, að ég skuli geta lesið, volaði hann.
Og hin volduga tónlist hljómaði aftur fyrir eyrum hans, hann varð aftur
frá sér numinn af fögnuði. Kolumbus, Vasco da Gama, Kolumbus, Kolumbus.
Degi tók að halla. Kvöldið var mjög kalt. Mattis var að krókna úr kulda.
Hann var sár í hálsinum og sveið í limina, þar á ofan hafði hann tannverk.
Smám saman grúfðist myrkrið yfir hann, en liann gat ekki hætt að lesa. Hann
hékk yfir hókinni eins og dæmdur, það lá við að augnahárin snertu blöðin.
Orðin dönsuðu fyrir augum hans og fóru í felur fyrir honum, með erfiðis-
munum reyndi hann að höndla eitt og eitt orð, geta sér þeirra til, fæða þau í
104