Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.04.1960, Qupperneq 36

Tímarit Máls og menningar - 01.04.1960, Qupperneq 36
Eyfirzk frásögn um móðuharðindiii T^lestir kannast við frásögn sr. Jiíns Steingrímssor.ar af Skaftáreldum, enda er liún merk heimild um móðuharðindin, jiar sem þau komu þyngst niður. En hve langt náðu áhrif þeirra út um önnur héruð og hvernig lýstu þau sér þar? Um það er efalaust eina beztu heimildina að finna í ritgerð merkisprestsins Jóns Jónssonar á Grund, síðar að Núpafelli í Eyjafirði. Sú ritgerð er með dagbókum hans, sein geymdar eru í Landsbóka- safni. Henni mun þó varla hafa verið gefinn sá gaiimnr, sem vert væri, og birtist hún Jjví hér á prenti. Jón prestur hefur verið ágætur athugunarmaður, íhugull og varfærinn í ályktunum og merkilega laus við alla hjátrú og guðræknismærð í þessum skrifum sínum, en á þeirri öld voru furðusögur mjög í hávegum liafðar. Er athyglisvert, að hann tekur það fram hvað eftir annað, að frásögnin sé miðuð við hans sveit, þó að Ijóst sé, að hann hefur einnig haft fregnir af því, sem annars staðar gerðist. En um það fellir hann sem fæsta dóma. Vel kemur vísindaleg hugsun hans fram í lok ritgerðarinnar, þar sem hann gerir grein fyrir því, hvernig hann hafi metið þær heimildir, er hann hafði um áhrif „mistursins". Það eykur og mjög sagnfræðilegt gildi ritgerðarinnar, að lýsingin á hegðan mistursins er byggð á dagbókum. En ég vil bæta því við, að hún geti líka haft hagnýta þýðingu. Hún vekur til umhugsunar um, hvað unnt sé að gera til þess að mæta slíkum ósköpum, ef þau dyndu á ný yfir þjóðina, en við því má alltaf búast í slíku eldfjallalandi. Þess hefur nokk- uð gætt í seinni tíð, að menn teldu sig allvel búna undir harðindi, og má vera, að svo sé, ef aðeins er átt við óáran vegna grasleysis, ísa og snjóa. Sumir munu lió draga það í efa. En hvernig færi, ef allur gróður eitraðist eins og í móðuharðindunum og veðrátta spilltist þar á ofan? Svari jiví liver fyrir sig. En það ætti að geta auðveldað mönnum að finna hið rétta svar, ef þeir lesa ritgerð Jóns prests á Grund. Ritgerðin er hér prentuð eftir handritinu Lbs. 332, 8vo, í Landsbókasafni, en í því bindi eru einnig dagbækur höfundarins frá þessum árum. Stafsetning höfundar er að þeirrar tíðar hætti, en er hér færð til nútímavegar. Ártöl skrifar höfundur venjulega stytt, þ. e. —83 =1783, og eru þau leyst upp hér. Innskot, sem hér eru gerð til skýringar, eru sett innan hornklofa, [ ]. Páll Bergþórsson. 114
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.