Tímarit Máls og menningar - 01.04.1960, Page 44

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
heybirgðum og viðleitni eigenda
leið.
Nú hafði fólk þetta horslátur nær
að eingengu sér til viðurlífis ásamt
því er í kaupstaðnum fékkst af korn-
vöru, og þó nú með naumum skammti
þegar á veturinn leið, og það skemmt
og ósalt. Horkjöt þetta smakkaði að
líkindum harla dauft og óþægiliga
nær matreitt var, og beinin úr þvílík-
um kindum þótt væru tvæ- og þre-
vetra sauðir, voru svo meyr og blaut
nær sem ungkálfabein. Mergurinn,
þótt slíkur fyndist úr því er skást leit
út til holda, var að smekk án allrar
venjulegar sætu og ljúffengis.
Svo sýndi sig þá og á fólki þessar-
ar fæðu ólyfjan að margir þótt hefðu
sæmilegar máltíðir af þessu matvæli,
týndu þó líkindum framar kröftum.
Sumir þrifust ekki þar af; aðrir fengu
á sig ónáttúrlegan hjúgogvatnssvellu,
sem loksins sló inn, fylgjandi á nokkr-
um stríðu aðbendi. á öðrum leystist
líf til fárligrar lífsýkju og firrti þá
loksins lífinu; að ei tali um þá er af
þessari ólyfjanar fæðu þar á ofan
harla lítið höfðu og þó ei annað með,
hvörra hrun í dauðans gaupnir vera
mun flestum í fersku minni, jafnvel
jjótt margir ogsvo af þvílíkum lífs af
hriktu, flestir fyrir það að í dauðans
þrengjandi neyð tóku fyrir sig að eta
hross J)au fá er áttu lífs eftir, svo og
nokkrir hrossföll þau er þá unnum til-
féllu og úr þessum harðendum og
óáran drepizt höfðu. En slíkar mann-
eskjur, þótt lífs af kæmust, voru að
líkindum dáðlausar til allra nauð-
synjaverka, þeirra er nokkurrar orku
kröfðu og bústandi helzt makt á reið,
þeim ei var kostur á hollari næring
til fljótari viðhressingar. Enda vissa
eg og manneskjur þær eð lífs af
hjörðu inn til næsta vors, 1785, og
fengu ]iá betri matvæli en áður næsta
ár haft höfðu, og ríflegri næring, en
brá svo við að féllu í hættulega sótt
og týndu sumar lífinu. Nautpeningur
hafðist nú og mjög báglega við hjá
fólki, svo sem hann var og annars
mikill vorðinn og meiri hjá flestum
en jarðir hæru hreinliga, þar menn
líka so kepptust við að koma hönum
sem mestum á flot í stað sauðfjárins,
þá það eyðileggjast skyldi, svo hafði
þó undangengins sumars heybrestur
neytt almúga til að drepa niður fjölda
kúa að hausti af heyjum, svo mjög
að flestir voru heldur örbirgir vorðn-
ir að kúaeign. En engu að síður máttu
þeir nú á þessum vetri drepa það eftir
var, sumir og Jjað velflestir hinir aum-
ustu allsendis. Og þær fáar kýr eð
eftir hriktu, gjörðu ekki helfing,
jjriðjung eður fjórðung venjuligrar
nytjar með sæmiliga gjöf.
Hér að auki tilféll kúm (í þessari
sveit) bæði á básum um veturinu
-84 svo og sumarið eftir, óvenjulegt
aflleysi og nokkurs konar dofi (svo
framt formerkja var) í fótunum.
jafnvel sumum í kjálkunum,svo langa
tíma voru handreisa. Skeði þetta hjá
122