Tímarit Máls og menningar - 01.07.1982, Blaðsíða 82

Tímarit Máls og menningar
hverfisins. Orsakir óviljans eða ósigursins eru oft ekki skýrðar en
annars staðar er ýmislegt tínt til. Frá einni stúlkunni leggur slíkan hita
að maðurinn ætlar að stikna, annar ýmist brennur eða frýs, en hvort
tveggja er dæmigert fyrir kvíða og taugaóstyrk. Yfir þann þriðja kemur
einhver óútskýrð vanlíðan og viðbjóður svo hann helst ekki við í
rúminu, fjórði finnur vonda lykt af stúlkunni og um þann fimmta er
sagt berum orðum: „kom ótti og kvíði í stað girndarinnar hana til
þeirra verka að snerta.“
Togstreitan, hvarflið milli löngunar og viðbjóðs, er velþekkt af-
leiðing kynferðislegrar bælingar samfélagsins, ekki síst hjá unglingum
sem eru að uppgötva þessa leyndardóma hinna fullorðnu. Þar við
bætast svo karlmennskukröfurnar og óttinn við að standa ekki undir
þeim, vandi sem ekki er einskorðaður við unglinga en brennur þó
trúlega hvað mest á þeim.
Ymsir hafa bent á að prófraunir ævintýranna séu náskyldar mann-
dómsvígslum frumstæðra þjóða, þar sem hið kynferðislega innihald er
ódulið. Svo er líka hér. Yngsti pilturinn sem fer í álfheima er einmitt 12
ára (en þar voru skilin milli barns og fullorðins að fornum lögum).
Hvernig sá eldri hefur komist í kynni við sína vinkonu fylgir ekki
sögunni en gera verður ráð fyrir að hann hafi einhverntíma gengið í
gegnum svipaða reynslu, enda leggur hann ríkt á við hinn að standa sig,
varar hann jafnvel við áður en af stað er farið að hann megi búast við að
fá kvenmann í rúm til sín og liggi mikið við að hann verði „henni að
duganlegum manni til amorsleikja.“ Annar tekur fram að hinn verði að
hvíla hjá stúlkunni þó honum þyki það ónotalegt, þrjár fyrstu næturnar
sé mikil raun að hvíla hjá huldukonu en síðan bíði betri tíð.
Álögin sem ungi maðurinn verður fyrir eru táknræn, atburðurinn
verður honum slíkt áfall að hann truflast á einhvern hátt, getur ekki náð
neinu sambandi við konur upp frá því eða er stöðugt að reyna að sanna
karlmennsku sína með nýju og nýju kvennafari.
I einni sögunni er stúlkan sem sofa þarf hjá beinlínis ófreskja í
álögum, og þar erum við komin inn í heim ævintýranna þar sem
konungbornar persónur í ýmislegum álagaham geta því aðeins losnað
úr honum að einhver af gagnstæðu kyni fáist til að sofa hjá þeim. Þar
hefur það verið túlkað sem táknrænt fyrir það viðhorf að kynlíf sé
eitthvað ljótt, dýrslegt og óttalegt, sérstaklega í augum ungra og
saklausra stúlkna, en oftar eru það þær sem verða að leggja á sig þessa
raun. Astin, fórnarlundin, þakklátsemin, eða hvað það nú er sem rekur
328