Morgunblaðið - 12.12.2014, Qupperneq 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. DESEMBER 2014
KÍKTU Í KEMI OG SKOÐAÐU ÚRVALIÐ!
HREINSI- OG SMUR-
EFNI, GÍROLÍUR,
SMUROLÍUR OG
RÚÐUVÖKVI
FYRIR ALLAR GERÐIR BIFREIÐA
Kemi • Tunguhálsi 10, 110 Reykjavík • www.kemi.is • Sími: 415 4000
Opið: Mánudag - fimmtudags: Frá kl. 8.00-17.30. Föstudaga: Frá kl. 8.00-17.00.
Jólaskreytingar
Við seljum og setjum
upp jólaseríur
Sími 571 2000 | hreinirgardar.is
Ég las nýlega að 70 börn alkóhólista væru á biðlista eftir sálfræðiaðstoð hjá
SÁÁ. Eftir rannsókn er talið að 20.000 börn á Íslandi þurfi að líða vegna
óreglu á heimilum sínum. Þetta er dapurlegt. Er ekki tímabært að komið
verði upp barnaathvarfi eins og gert var á Grænlandi, þangað sem börn geta
leitað þegar foreldrarnir eru á fylleríi? Drykkjufólk er eigingjarnt og lætur
oft flöskuna ganga fyrir þörfum heimilisins og barna sinna. Þá eru pening-
arnir fljótir að fjúka. Sem betur fer koma þá ýmis hjálparsamtök til hjálpar
en þau lækna ekki sálarsárin sem börnin hljóta sem þurfa að búa við langvar-
andi óreglu heima fyrir. Börn eiga betra skilið.
Guðrún Magnúsdóttir.
Vínbúðir Hóf er best í öllu.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Biðlistar
Formaður Lands-
sambands veiðifélaga
ritaði grein í Morg-
unblaðið 8. desember
sl. Þar snýr hann mál-
inu á haus, nafn-
greinir ranglega fyr-
irtæki og slær fram
fullyrðingum, t.d. um
fjölda fiska sem hann
áætlar sjálfur því eng-
ar opinberar tölur
hafa verið birtar, og svo segir hann
m.a.: „Talsmenn laxeldisins hafa
jafnan haldið því fram að lítil hætta
sé á að eldislax sleppi úr kvíum og
ef svo ólíklega vilji til að slíkt gerist
þá muni hann ekki lifa af sjáv-
arvistina. Þá hafa þeir (eldismenn)
sagt að sökum þess að laxinn sé
kynbættur muni hann ekki leita í
ferskvatn til hrygningar. Sleppi lax-
inn úr netkvíum mun hann einfald-
lega synda til hafs og drepast.“ Og
enn heldur formaðurinn áfram og
segir: „Við stöndum frammi fyrir
sömu náttúruspjöllum og aðrar
þjóðir verði sjókvíaeldi á norska lax-
inum aukið eins og áform eru um.“
Hvað hafa svo talsmenn fiskeld-
isins sagt um laxeldi! „Fiskeldi í sjó
verður mest stundað á Vestfjörðum
og Austfjörðum, langt frá helstu
náttúrulegum laxastofnum. Áður
fyrr var eldið stundað í Faxaflóa og
Hvalfirði en í dag er í gildi reglu-
gerð sem bannar eldi á helstu far-
svæðum náttúrulegra laxastofna.“
„Helsta ógn af laxfiskaeldi er
hugsanleg slysaslepping sem gæti
haft áhrif á náttúrulega laxastofna
ef kynþroska laxfiskar sleppa úr
kvíum og ganga í ár til hrygningar.
Þá er hætta á að hann blandist við
villta stofna með pörun á hrygning-
artíma. Mjög skiptar skoðanir eru
milli vísindamanna um áhrif þess-
arar blöndunar og helst er talið að
hún sé óæskileg til lengri tíma litið.“
„Í dag er álitið að hættan sé mest
á erfðablöndun þegar eldisseiði
sleppa úr kvíum stuttu eftir flutn-
ing. Sum seiðanna læra að éta lif-
andi fæðu, vaxa og snúa til baka á
sleppistað þegar kynþroska er náð
og ganga þá í nærliggjandi ár. Á Ís-
landi er áhættan mest í upphafi
sumars þegar veðurblíðan er mest
og lítil áhætta að fiskur sleppi
vegna veðurs.“
Erlendar rannsóknir hafa sýnt að
sleppi lax að hausti eða vetri eigi
hann litla möguleika á að læra að
afla sér náttúrulegrar
fæðu, drepist fljótlega
eða verði fyrir afráni.
Lax slapp úr kvíum
Fjarðarlax í nóvember
árið 2013 eins og marg-
oft hefur komið fram.
Aðstæður fyrir vestan
sýna að þessi lax
drapst ekki og varð
kynþroska sumarið
2014. Líklegasta skýr-
ingin er sú að laxinn
hafi hangið við kvíarn-
ar um veturinn og lifað
fram á sumar. Þetta dæmi sýnir
nauðsyn þess að hefja veiðar á laxi
strax og ljóst er að lax hefur slopp-
ið. Á Íslandi vill svo heppilega til að
allur klakfiskur er alinn í landstöðv-
um og hætta á slysasleppingum í
lágmarki.
Með breytingu á lögum um fisk-
eldi, sem var samþykkt á Alþingi í
vor, var að frumkvæði fiskeld-
ismanna sett í lögin ákvæði um
stofnun Umhverfissjóðs sjókvíaeld-
is. Markmið sjóðsins er að lágmarka
umhverfisáhrif sjókvíaeldis. Með
sjóðnum skal greiða kostnað við
rannsóknir vegna burðarþolsmats,
vöktunar og annarra verkefna sem
stjórn sjóðsins ákveður.
Fiskeldið á Íslandi er í einstakri
stöðu sem er öðruvísi en í ná-
grannalöndunum sem hafa verið
lengst í laxfiskaeldi. Val á staðsetn-
ingu fyrir sjókvíaeldi er langt frá
helstu laxveiðiám. Til stendur að
herða enn frekar á kröfum um sjó-
kvíaeldisbúnað. Með stofnun Um-
hverfissjóðs sjókvíaeldis er skapað
verkfæri til að taka á umhverf-
ismálum og þ.m.t. strokufiski og
öðrum hugsanlegum áföllum.
Reynslan frá slysasleppingunni í
Norðfirði 2003, en þá sluppu 2.900
fiskar en 109 veiddust, er sú að þá
fóru sérfræðingar Veiðimálastofn-
unar til Austfjarða og drógu á í fjór-
um ám án þess að verða varir við
eldislax. Veiðimálastofnun tók sam-
an endurheimtur á eldislaxi í stang-
veiði og klakveiði í veiðiám á Aust-
urlandi á árinu 2003. Þrír örmerktir
eldislaxar endurheimtust og skoðun
á hreistri benti sérstaklega til að
sex laxar sem ekki voru örmerktir
væru ættaðir úr sjókvíum. Þessir
fiskar veiddust í Breiðdalsá, Hofsá
og Selá. Á árinu 2004 veiddust engir
örmerktir eldislaxar í laxveiðiám á
Íslandi. Nokkrir fiskar greindust
með eldisuppruna en ekki varð
skorið úr um svo óyggjandi væri,
hvort um væri að ræða eldislax úr
sjókvíum eða lax úr fiskrækt-
arsleppingum. Það er því langlíkleg-
ast að um 2800 eldislaxar sem end-
urheimtust ekki í veiði hafi mætt
örlögum sínum í hafinu við Ísland.
Fyrir byggðir landsins er eldi á
laxfiskum í sjó mikið hagsmunamál
og er m.a. ein helsta mótvæg-
isaðgerð í atvinnumálum á sunn-
anverðum Vestfjörðum og Aust-
fjörðum. Um þau mál hefur verið
fjallað mikið í fréttamiðlum lands-
manna og er ráð fyrir formann LV
að kynna sér það aðeins betur, en
ég vil jafnframt taka fram að fisk-
eldismenn með eldi á landi eða í sjó
eru miklir umhverfissinnar og
stefna á langtíma nýtingu vatns og
sjávar og sjálfbært eldi.
Laxeldi og úrtölu-
menn atvinnutæki-
færa í fiskeldi
Eftir Guðberg
Rúnarsson
Guðbergur Rúnarsson
» Staðsetningar fyrir
sjókvíaeldi á Íslandi
eru langt frá helstu lax-
veiðiám og farleiðum
laxfiska og fiskeldið hér
í mun betri stöðu en ná-
grannalöndunum.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Landssambands fiskeldisstöðva.
Bridsfélag Reykjavíkur
Eins og að líkum lét fyrir síðustu
umferðina í aðaltvímenningi BR
sigruðu Jón Baldursson og Sigur-
björn Haraldsson en lokastaðan varð
þessi:
Jón Baldursson - Sigurbjörn Haraldss. 2506
Snorri Karlsson - Þorlákur Jónsson 2300
Björn Eysteinss. - Hermann Friðrikss. 2297
Næsta þriðjudag verður spilaður
jólasveinatvímenningur.
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| brids@mbl.is
- með morgunkaffinu