Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1990, Síða 63

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1990, Síða 63
Hermann Pálsson Að Lómagnúpi Hugleiðingar um járnstaf í Njálu Hér er svipast um eftir uppruna og merkingu ýmissa hugmynda í draum- sýn Flosa; sumar þeirra eiga sér fyrirmyndir og hliðstæður í lærðum ritum, aðrar eru heimanfengnar. í því skyni að átta sig á eðli frásagnar er grafist dýpra fyrir um rætur hennar en fyrirburðurinn sjálfur virðist gefa tilefni til í fljótu bragði. í fomum sögum verður mörgu saman blandað. Ólafs saga helga Draumur á Svínafelli Leitin að upptökum Njálu reynist langsótt og örðug, enda seildist skapari hennar víðar til fanga en flesta lesendur grunar. Þótt rannsóknir Einars Ól. Sveinssonar hafí leitt býsna margt í ljós um fyrirmyndir hennar sem áður var hulið,1 þá eru ærnar ástæður til að rekja slíkar slóðir lengra en honum auðnaðist á sínum tíma, ekki einungis í því skyni að kynnast bókmenningu hins foma skálds heldur einnig til að öðlast gleggra skilning á sögunni sjálfri. Ritskýrandi legg- ur ekki einvörðungu stund á að fmna upp- tök að sundurleitum atriðum í Njálu heldur einnig að leysa þá ráðgátu hvers konar hlut- verkum þau gegni í sögunni. Viðfangsefnið varðar því bæði uppruna og merkingu. Höfundur Njálu hrapar hvergi frásögn, heldur gefur hann sér jafnan tóm til að skyggnast um og búa sem best í haginn fyrir þau atvik sem síðar ber að höndum. Eftir að brennumenn em sloppnir austur í Öræfi og farið að kólna um brunarústir á Bergþórs- hvoli, þá er fyrst svipast eftir jarðneskum leifum þeirra Njáls og Bergþóru; lýsingin á líkömum þeirra hjóna er furðu glögg og eftirminnileg, enda munu fyrirmyndir vera sóttar í sögur af helgum mönnumf Hjalti Skeggjason kemst svo að orði: „Ekki mun mér verða einarðarfátt um þetta. Líkami Bergþóm þykir mér að líkindum og þó vel. En Njáls ásjóna og líkami sýnist mér svo bjartur að eg hefi engan dauðs manns lík- ama séð jafnbjartan.“ (343). Yfir slíkar lýs- ingar slær kristnum blæ, og jafnvel Skarp-Héðinn hlýtur lof fyrir efstu athöfn sína: „Hann hafði lagið hendur sínar í kross og á ofan hina hægri, en tvo díla fundu þeir á honum, annan meðal herðanna, en annan TMM 1990:4 61
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.