Tímarit Máls og menningar - 01.09.1992, Page 63

skugga hinna eldri. Hún var „gamaljómfrú-
arleg“, án kynþokka, lítil vexti og ósjáleg
og virtist eldri en rétt var, fædd 1801, en hún
var viljasterk og vel gefin, trúhneigð og
sjálfstæð í skoðunum og lét dóma umhverf-
isins ekki á sig fá. Paludan-Múller stríddi
henni óspart á stúdentsárum sínum.
Um 1830 var nafn Heines á hvers manns
vörum í Kaupmannahöfn og Paludan-Múll-
er var í röðum aðdáenda hans, en Heine-
dýrkunin reyndist góugróður þegar hann
kynntist verkum Byrons lávarðar, en auk
hans urðu Goethe og Shakespeare eftirlæti
hans. Áhrifín frá Byron, t.a.m. frá ástalífs-
lýsingum hans, eru greinileg í æskuverkum
Paludans-Múllers svo sem Dansmeynni
(Dandserinden) sem kom út 1833. Þar er
Don Juan fyrirmyndin. Verkinu var vel tek-
ið og það talið eitt veigamesta verk áramg-
arins. Dansmcerin, sem er saga í bundnu
máli, kom út án höfundamafns. Hún vakti
athygli þeirra sem fylgdust með nýjungum
í dönskum bókmenntum.
Áður en Paludan-Múller skrifaði Dans-
meyna hafði hann skrifað leikritið Astalíf
við hirðina (Kjærlighed ved Hoffet). Það
var leikið í Konunglega leikhúsinu árið
1834 og hlaut góðar viðtökur. Sama ár kom
ljóðaleikurinn Amor og Psyche út frá hendi
hans. Efnið var sótt í grísk-rómverska
goðafræði. Með þessum verkum hafði hann
tryggt sér sæti í dönskum samtímabók-
menntum.
Þess var varla að vænta að Paludan-Múll-
er legði mikla stund á lögfræði þar sem
skáldskapurinn átti hug hans allan. Samt
þreytti hann lokapróf árið 1835 og stóðst
það.
Líklegt má telja að þeir Jónas Hallgríms-
son hafi kynnst á þeim árum þegar Jónas
var studiosus juris, því Jónas sótti tíma í
lögfræði fram til vors 1835 eftir því sem
vitnisburðir prófessora í lögfræði herma.
Hvort fundum þeirra hefir borið saman eftir
það er ekki vitað.
Að prófi loknu dvaldist Paludan-Múller í
föðurhúsum um eins árs skeið, en hvarf
síðan aftur á Hafnarslóð og ásetti sér að
helga líf sitt skáldskap. Hann heyrði til
þeirri skáldakynslóð sem skipaði sér undir
merki J. L. Heibergs og var í andstöðu við
Oehlenschláger og fylgjendur hans.
Paludan-Múller vann að því að gefa út
ljóðmæli sín og komu þau út á árunum 1837
og 1838 og báru heitið Poesier I og II. Þau
hlutu óvæga gagnrýni. Paludan-Múller
svaraði með varnarriti, en andstreymið fékk
svo á hann að hann varð hættulega veikur
síðsumars 1837. Þá var það að Charite tók
þá ákvörðun að flytja hann í hús móður
sinnar og hjúkra honum þar þvert gegn vilja
fjölskyldu hans sem vildi flytja hann á
sjúkrahús.
Fræðimenn telja að Charite hafi unnað
honum lengi og því ekki látið tækifærið
ganga sér úr greipum að gera hann sér
háðan og hlú að honum þegar hann þurfti
þess mest með. Þegar Paludan-Múller náði
aftur heilsu um haustið var hann gjörbreytt-
ur maður. Hann hafði áður sótt um ferða-
styrk til konungs og hlotið hann. Styrkurinn
nam sex hundruð dölum á ári um tveggja
ára skeið. Hinn 30. ágúst 1838 gengu þau
Charite í hjónaband og að kvöldi sama dags
lögðu þau upp í ferðalag suður í álfu.
Jónas og Paludan-Muller
Nú skal horfið til Jónasar Hallgrímssonar.
Þegar á skólaárum fékkst hann við að yrkja
og á fyrri Reykjavíkurárum sínum orti hann
tækifæriskvæði bæði á dönsku og íslensku.
TMM 1992:3
61