Tímarit Máls og menningar - 01.09.1992, Page 64

Þá gekk hann skartbúinn um götur Reykja-
víkur og var tíður gestur í samkvæmislíf-
inu. Hins vegar orti hann lítið fyrstu árin í
Kaupmannahöfn. Hann kvaddi sér hljóðs
sem skáld með inngangskvæði sínu í fyrsta
árgangi Fjölnis 1835. Á því ári urðu tíma-
mót ílífi hans. Hann hætti lögfræðinámi og
sneri sér að náttúruvísindum og sótti tíma í
dýra- og jarðfræði veturinn 1835-1836.
Vorið 1837 sigldi hann heim til íslands til
að rannsaka náttúru landsins. Hann fór um
landið sumarlangt, en hélt aftur til Kaup-
mannahafnar um haustið.
Seint í maí vorið 1839 sigldi Jónas öðru
sinni heim til íslands í þeim tilgangi að
stunda náttúrufræðirannsóknir. Hann veikt-
ist alvarlega þetta sumar og lá sjúkur heima
á Steinsstöðum þar sem móðir hans hjúkr-
aði honum. í vetrarbyrjun hélt hann suður
til Reykjavíkur, en var rúmfastur mikinn
hluta vetrar sakir veikinda. Um vorið lagði
hann enn upp í rannsóknarferð og var þá
sumarlangt í för með dönskum náttúru-
fræðingi, Japetusi Steenstrup að nafni.
Sumarið 1842 hélt hann frá Reykjavík til
Austurlands. Ferðavolkið reyndist heilsu
hans ofraun svo að hann varð að vera undir
læknishendi á Brekku í Fljótsdal um skeið
síðsumars, en náði heilsu og sigldi frá Eski-
firði til Kaupmannahafnar síðla hausts og
var kominn þangað fyrir miðjan nóvember
1842.
Á þessum árum orti Jónas mörg kvæða
sinna og nokkur þeirra birtust í fjórum
fyrstu árgöngum Fjölnis. Hlé hafði orðið á
útgáfunni um skeið, en þegar Jónas var
kominn á ný til Hafnar, færðist aftur líf í
félag það sem stofnað hafði verið um útgáf-
una og Fjölnir kom út endurborinn vorið
1843.
Elsta heimildin um að Jónas Hallgríms-
son hafi veitt kveðskap Paludans-Mullers
athygli í þeim mæli að gera tilraun til að
snúa honum á íslensku er að fínna í funda-
bók Fjölnisfélagsins 4. febrúar 1843. Þann
dag var haldinn fundur hjá „matsölumanni
Bángi í Litla Konungsstræti“ og hann sátu
allir Fjölnisfélagar, 12 að tölu. Á fundinum
las Jónas upp fjórar ljóðaþýðingar. Þrjár
voru eftir Schiller — Dagrúnarharmur, Al-
heimsvíðáttan og Meyjargrátur — og var
samþykkt að taka þær til birtingar með tíu
atkvæðum. Síðan segir í fundargerðinni:
„Þá las Jónas upp 4ða kvæðið. Vildi hann
að það yrði hvurki tekið né rekið á þeim
fundi, er það eftir Paludan-Múller úr Adam
Homo“. Nefnd var kjörin til að skoða
kvæðin og á eftir las Jónas upp kvæðið
Alþing hið nýja til skemmtunar og fróð-
leiks. Hins vegar er þýðingin á Adam Homo
glötuð og ekki vitað hvað valdið hefir.
Sumarið eftir fluttist Jónas til Sóreyjar.
Japetus Steenstrup var þá orðinn lektor við
Sorp akademi og bauð Jónasi að búa hjá sér
og starfa að úrvinnslu á gögnum þeim sem
þeir höfðu aflað á rannsóknarferðum sínum
um ísland.
Sóreyjardvölin hefir verið álitin sá tími
sem Jónasi leið best síðari hluta ævinnar.
Hann gat unnið að hugðarefnum sínum í
friðsælu umhverfi og meðal góðvina. Að
baki lágu meini blandin ár. Veikindi undan-
farinna ára höfðu sett mark sitt á hann. Eftir
þau lagðist skammdegið þungt á hann.
Finnur Magnússon prófessor dró ekki dul á
að þunglyndi hafi þjakað hann undir það
síðasta. Með hækkandi sól og vori bráði af
honum að eigin sögn.
í Sórey kynntist Jónas tveimur dönskum
skáldum, Carsten Hauch og Bernhard
Severin Ingemann. Þá var þar og yngri
bróðir Paludans-Múllers, Jens Paludan-
62
TMM 1992:3