Tímarit Máls og menningar - 01.09.1992, Page 103

sáttur við rökvísina hér. Er sálin fangi í dýblissu
sálarinnar og lifir sálin sálina af? Það er engu
líkara en að sálin hafi klofnað í tvennt en við
fáum engar ffekari fregnir af þeim atburði í
kvæðinu.
Einsog þessi dæmi sanna er ljóðið síður en
svo grimmdarleg sjálfskrufning, myndirnar
sem sálin tekur á sig eru ekki sárar heldur aðal-
lega spaugilegar, neyðarlegar, tilfinning skálds-
ins gagnvart þeim er góðlátleg samúð.
Fjarlægðin milli sjálfsins og „sálarinnar“ á
myndunum er leið að tóni sem við könnumst við
hjá Steinunni, nokkurs konar skoplegri hetju-
lund gagnvart þrengingum lífsins, skáldið
flaggar æðruleysi eða kokhreysti skopsins. En
um leið er einsog þessi málverk af sálinni séu
flótti ffá viðfangsefninu, skáldið þorir ekki að
gefa færi á sér og sjálfsskoðunin verður mark-
laus.
Litförótt líf
Annar hluti bókarinnar er sá lengsti og veiga-
mestí. Hann samanstendur af fimmtán ljóðum
sem öll tengjast árstíðum og náttúrufari. í fyrsta
ljóðið sækir bókin sinn frábæra titil:
Þegar sú spuming vaknar, í júní, úr hvaða efni
lífið sé gert, þá sjást dagar og nætur, jafnaldra
leiksystkin, kútveltast saman í löngum brekkum
— og svarið fæðist; það er gert úr snarbjörtum
tíma.
Öðru gegnir um haust, úti á túni við sjó. Þar er
enginn tími, aðeins litförótt líf, ofið úr kúaskít
og norðurljósum.
„Árstíðasönglið“ er óður til mannsins í náttúr-
unni, ekki af því að maðurinn sé hluti af náttúr-
unni heldur er náttúran hluti af manninum,
sálarlíftð verður til úr birtu og myrkri árstíð-
anna, fjallahring og fuglagargi, hestum og ijúp-
um og rotnandi laufum, grýlukertum og þoku,
skýjum og þögn, kúaskít og norðurljósum. Þetta
em sveita- og öræfamyndir, ljóðin em mann-
laus nema eitt skíðaljóð þar sem em maður með
hund, hundlaus maður, maður með hundshaus
og Guð sem forritari heimsins. (Æ, ég veit ekki
með tölvumar: bjóða þær ekki upp á full ein-
hæfar samlíkingar?) Fáein ljóð ganga út frá
einstökum upplifunum: skíðaferð, „kurteisum
hesti“ í urð undir Ingólfsfjalli sem „gleður
gestsaugun“; en flest em óstaðbundnar hugleið-
ingar um eðli og eigindir árstíðanna og lífsins,
eða mannsævinnar, því Steinunn ymprar snyrti-
lega á hefðbundnu tákngildi árstíðahringsins án
þess að þröngva ljóðunum alfarið inn á þá braut.
Dæmi um hvernig aukinni merkingu er laumað
innívangavelturum árstíðirnar er 10. ljóðþessa
flokks:
í febrúar er sumarið hugmynd um árstíð
sem hefur oft komið, en tæpast hún komi aftur.
Það er ólíklegt, segir skáldið, að krían „stilli
radarinn sinn rétt“ og rati aftur til Islands en...
... ef svo færi, skyldi ég uppfrá því fagna henni
nýfermd á ströndinni, og bíða eftir fleiri merkjum
um sumar.
Ef lýsingarorðið „nýfermd“ er skilið eiginlegri
merkingu verður vorið að vori lífsins, árstíð
sem tæpast kemur aftur.
Sum ljóðin em spriklandi kát yfir náttúmlífi
árstíðanna en mest áberandi er þó angurvær
tilfinning fyrir hverfulleika fegurðarinnar og
lífsins (og æskunnar):
Samt er sumarið ekki meira en hálfsdags ferð:
jökull í hliðarspegli,
fi'fa við vegkant,
ský að sigla í aflangri tjöm.
Tónninn er hvað niðurdregnastur í þrettánda
ljóðinu, þar er afar dapurlegt um að litast í
lífinu:
Fréttir em þær á útmánuðum
að sömu vindamir næða og á þínum tíma
að enn saumar þokan hjúpa um hryggðarmynd
landsins
TMM 1992:3
101