Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.05.2012, Blaðsíða 128

(Campbell og Gesner 2000, bls. 99).
Margir diskar úr creamware sem fundist
hafa eru með merkingum á botninum
sem tilheyra ekki framleiðsluferlinu
heldur hafa verið skrapaðar í glerunginn
með hvössum oddi. Þessar merkingar
eru annaðhvort C eða M – W.
(Campbell og Gesner 2000, bls. 100).
Hugsanlegt er að meðlimir úr áhöfninni
hafi átt sinn persónulega borðbúnað og
gæti því sá borðbúnaður sem merktur er
með C tilheyrt öðrum liðsforingjanum,
Robert Corner, og M gæti staðið fyrir
miðskipsmanninn Richard Matson
(Campbell og Gesner 2000, bls. 101).
Önnur og líklegri skýring er þó að
keyptur hafi verið sameiginlegur borð-
búnaður áður en lagt var af stað. Því
mætti skýra þau ílát sem merkt eru með
W svo að þau hafi tilheyrt matsal
undirforingjanna, (e. wardroom) og þau
sem merkt eru með C hafi tilheyrt
höfuðsmanninnum (e. captain eða great
cabin) (Campbell og Gesner 2000, bls.
101).
Tafla 2 sýnir öll ílát sem merkt hafa
verið annaðhvort með C eða með W-M.
Royal Pattern ílátin, sem segja má að
hafi verið nýstárlegri, eru mun fleiri
merkt með C sem bendir til þess að
borðbúnaður höfuðsmannsins hafi verið
fínni en borðbúnaður undirforingjanna.
Einnig kemur berlega í ljós að fleiri
diskar hafa verið merktir með C en
fleiri föt, þ.e. stærri framreiðsluílát,
með W. Það virðist því nokkuð líklegt
að merkingarnar á diskunum hafi
gagngert verið gerðar til að aðskilja þá
diska sem átti að nota í matsal
undirforingjanna og þá sem átti að nota
í borðstofu höfuðsmannsins.
Bent hefur verið á að diskar að
heiman hafi getað vakið minningar um
heimahagana á siglingu langt í burtu frá
þeim (Dellino-Musgrave 2006, bls.
121), en einnig getur verið að um borð í
Pandóru hafi þeir verið notaðir
gagngert til að styrkja í sessi valda-
hlutföllin um borð. Algengt var að
höfuðsmenn hefðu þann sið að borða
einu sinni til tvisvar í viku með sínum
undirforingjum á meðan skipið var úti á
rúmsjó (Lewis 1960, bls. 230). Þar með
má segja að höfuðsmaðurinn hafi getað
haldið í sína venjulegu borðsiði og
stöðu sína sem heimilisfaðir skipsins.
Með því að snæða reglulega með undir-
foringjunum hefur Edwards höfuðs-
maður skilgreint sig sem heimilisföður
skipsins og með því að nota borðbúnað
ættaðan frá heima-högunum minnt
undirsáta sína reglulega á að hann einn
væri sjálfstæður, óháður og alráður.
Einn hluti karlmennskuorðræðunnar
á 18. öld sem aðgengilegur var
mönnum sem störfuðu á sjónum, burt
séð frá stéttamun, var ævintýramennska
(Green 1993, bls. 225-226). Sá gripa-
flokkur sem sem fundist hefur um borð
í Pandóru og hlotið hefur mesta athygli
eru „forvitnilegu gripirnir“ sem áhöfnin
safnaði á Tahítí og nærliggjandi eyjum.
Forvitnilegu gripirnir eru m.a.
Fiskveiðiáhöld (Fallowfield 2001, bls.
5), stríðskylfur (Campbell 1997, bls. 3)
og búningur sem tilheyrir greftrunar-
athöfnum frumbyggja á Tahítí (Illidge
2002, bls. 66). Þessir gripir hafa allir
__________
128
Að opna öskju Pandóru
__________
129
Sindri Ellertsson Csillag

Hvítleir Jarðleir
Pearlware Postulín
Samtals Royal Pattern Samtals Stimplað
Skál 7 1 4 4 0 0
Krukka 1 0 1 0 0 0
Fat 14 12 0 0 0 0
Diskur 48 37 0 0 0 0
Koppur 3 0 0 0 0 0
Undirskál 0 0 17 17 3 3
Tebolli 0 0 21 20 9 4
Djúpur diskur 1 0 0 0 0 0
Olíukrukka 0 0 3 0 0 0
Sósukanna 1 0 0 0 0 0
Súpudiskur 1 1 0 0 0 0
Tarína 1 1 0 0 0 0
Vasi 1 0 0 0 0 0
Grenikrukka 1 0 233 0 0 0
Samtals 83 279 12 7
Tafla 1. Hluti af þeim ílátum sem fundist hafa um borð í Pandóru (Sindri Ellertsson Csillag
2009, bls. 27).