Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.01.2015, Blaðsíða 22

Í
janúar verður þrá fólks eftir meira
meinlætalífi áberandi eftir ofgnótt des-
embermánaðar með sínu veisluhaldi og
smákökunarti. Áramótaheitin halda
ennþá, allavega sum, og mörg eru á þá
leið að það eigi að efla heilsuna og
mjókka mittið. Það er vissulega heillandi
tilhugsun að það sé hægt að skola mat-
arsyndunum í burtu með því að fara á sa-
fakúr og hreinsa líkamann með einhvers
konar „detox“-meðferð.
Hér verður ekki lagt mat á hvort safa-
drykkja láti manni líða betur en víst er
að heilbrigður líkami er fullfær um að
hreinsa sig sjálfur.
„Það eru tvær tegundir af afeitrun.
Önnur er í lagi og hin ekki,“ segir Edz-
ard Ernst, prófessor í læknisfræði við Ex-
eter-háskóla í Bretlandi, í samtali við
breska dagblaðið Guardian í nýlegri grein.
Hann útskýrir síðan að sú sem virki sé
afeitrun hjá eiturlyfjafíklum. Hann segir
að ef eiturefni safnist upp á þann hátt að
líkaminn geti ekki losað sig við þau sé
maður líklega dauður eða í bráðri þörf
fyrir læknisaðstoð. „Heilbrigður líkami er
með nýru, lifur, húð og meira að segja
lungu sem eru að hreinsa líkamann stöð-
ugt. Það er ekki vitað um neina leið, allra
síst í gegnum afeitrunarmeðferðir, sem
lætur eitthvað sem virkar fullkomlega í
heilbrigðum líkama starfa betur,“ segir
hann.
Rannsóknir lágu ekki að baki
Margt í kringum sölumennsku á heilsuvör-
um snýst um eiturefni í líkamanum sem
þurfi að losna við. Sjaldnast er minnst á
nákvæmlega hvaða efni það eru, ef svo
væri ætti að vera hægt að mæla þau fyrir
Getty Images/iStockphoto
HEILBRIGÐUR LÍKAMI HREINSAR SIG SJÁLFUR
Afeitrun er óþarfi
HEILBRIGÐUR LÍKAMI ER FULLFÆR UM AÐ HREINSA SIG SJÁLFUR EN ENGU AÐ SÍÐUR HEILLA ÝMISS KONAR SAFAKÚRAR OG PILLUR LANDANN Í
JANÚAR ÞEGAR ÞÖRFIN FYRIR MEINLÆTALÍF OG MJÓRRA MITTI VERÐUR KNÝJANDI EFTIR DESEMBERSUKKIÐ.
Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is
og eftir afeitrun til að skera úr um áhrif
meðferðarinnar eða efnanna.
Breskir vísindamenn í vinnu fyrir sam-
tökin Sense about Science höfðu árið 2009
samband við framleiðendur fimmtán vara
sem seldar voru í apótekum og mat-
vöruverslunum undir for-
merkjum hreinsunar
og afeitrunar.
Vörurnar
voru
allt frá pillum til drykkja og hársápa.
Þegar vísindamennirnir spurðu um rann-
sóknirnar sem lágu að baki auglýsingunum
gat ekki einn einasti framleiðandi útskýrt
hvað hann átti við með afeitrun eða greint
frá því hvaða efni ættu að hreinsast út.
Ernst er sér-
staklega mótfallinn ristilhreinsunum. Hann
segir hreint út að verið sé að misnota
trúgjarnt fólk. „Þetta spilar inn á eitthvað
sem við vildum öll eiga, einfalda lausn
sem frelsar okkur frá syndum okkar,“ seg-
ir hann.
Embætti landlæknis er á sama máli, að
því er kemur fram í greinargerð um „de-
tox“-meðferð Jónínu Benediktsdóttur árið
2010.
„Líkaminn sér að jafnaði sjálfur um að
hreinsa út eiturefni. Sé haldið fram að
slíkt sé hægt með því að skola neðsta
hluta ristilsins þarf að sýna fram á vís-
indarannsóknir sem styðja slíkt, en þær
hafa ekki komið fram,“ segir þar og einn-
ig: „Ristilskolun er inngrip í líkama fólks
og ætti eingöngu að vera á höndum heil-
brigðisstarfsfólks og eingöngu þegar rétt-
mæt ábending er fyrir slíku.“
Mikilvægt að vanda valið
Þar segir ennfremur: „Gildi hreyfingar og
holls mataræðis er öllum kunnugt. […]
Sama á við um ráðleggingar um hollt
mataræði, sem byggðar eru á eðlilegum
manneldissjónarmiðum. Enginn vísinda-
grunnur er hins vegar fyrir því að fasta
með 500 kaloríum á dag sé til bóta fyrir
heilsufar, heldur þvert á móti. Þegar lítils
matar er neytt er ekkert eðlilegra en að
blóðsykur og kólesteról falli. Það eru svo
augljós og algild sannindi að óþarfi er að
rannsaka það sérstaklega.“
Það er alveg ljóst að gott mataræði hef-
ur mikið að segja um heilsuna ásamt
hreyfingu. Því ber að vanda valið vel en á
sama tíma falla ekki fyrir öllum pillunum
og kúrunum sem verið er að reyna að
selja okkur, sérstaklega í janúar.
Grænmetisdrykkur er góð viðbót við mataræði en það er ekki síður gott að borða grænmeti hrátt.
Getty Images/iStockphoto
Heilsa og
hreyfing *Næringarger er óvirkt ger, sem er ekki notaðí bakstur. Það er notað sem krydd til aðbragðbæta grænmetis- og hráfæðisrétti ogþykir gefa góðan keim sem minnir á osta-eða hnetubragð. Gerið er mjög ríkt að B-vítamínum og hátt hlutfall orkunnar kemurúr próteinum. Það er oft bætt með B12, sem
kemur sér vel fyrir þá sem fylgja ströngu veg-
an-mataræði.
Næringarger til að bragðbæta