Morgunblaðið - 09.06.2015, Side 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. JÚNÍ 2015
�7 5
www.katla.is
HA!
RASPfTERTU?
Ja, petta verc5ur pu ai:5 pr6fa.
Finndu uppskrift a katla.is
undir nafninu RASPTERTA og pr6fac5u...
pessi kemur skemmtilega a 6vart.
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
„Hugmyndin var að skoða þau áhrif
sem hver fjórðungur landsins hefur
haft á mig – og það er auðvitað
spurning um lífshlaup og smekk,“
segir myndlistarmaðurinn Tolli þeg-
ar hann sýnir blaðamanni splunku-
nýja bók sína, Icelandic landscapes –
The artists view. Í henni gefur að líta
málverk Tolla frá ýmsum tímum, af
íslenskri náttúru, skipað niður eftir
landshlutum, og hugleiðingar hans
um náttúruna og þessi svæði, á ís-
lensku, ensku og þýsku.
„Það er eins með landsfjórðung-
ana og börnin manns eða myndirnar,
ég get ekki gert upp á milli þeirra,“
segir hann.
„Líttu á Vestfjarðakjálkann. Þetta
er þurs – það er ekki hægt að neita
því. Svo förum við norðaustur, yfir í
mildina og það liggur við móður-
faðminn eins og í Aðaldal og á Hér-
aði. Fyrir okkur sem eigum tilveru
okkar hér í verstöðinni á hjaranum,
þá er tilfinningin þar á góðu sumri
afskaplega ólík þeirri hjá Vestfjarða-
þursinsum,“ segir Tolli og vonast til
þess að bókin gefi tilfinningu fyrir
þessu ólíka eðli landshlutanna.
„Það er rannsóknarefni sem ég
áttaði mig enn betur á þegar verkin
voru komin saman í þessa bók,“ segir
hann og styður fingri á kápu bók-
arinnar. „Lítum aftur á Vestfjarða-
kjálkann. Hann hefur miklu geó-
metrískari form en aðrir
landshlutar. Jökullinn hefur unnið
verkið eftir réttskeið þegar hann
heflaði þessi fjöll. Svo er annar
landshluti sem er pönkaður og óút-
reiknanlegur en það er eldvirki
hryggurinn, upp Reykjanesið og
norður úr. Þar er alltaf partí og ves-
en. Alltaf útköll …“
Frásögn af landslagi
Er hann meðvitað að fást við ólíka
hluta landsins þegar hann málar
landslagsmyndir?
„Ég er að vinna með landslag og
frásögn af landslagi, sem þýðir að ég
set oft upp sjóndeildarhring og ein-
hver kennileiti, og þá er ég um leið
að fást við þekkt minni í huga mér
þótt ég sé að mála splunkunýt mál-
verk. En þar sem ég vinn við þetta á
hverjum degi, allan ársins hring, þá
er ég líka að reyna að fást við þann
háska sem getur legið í of mikilli
endurtekningu. Því leitast ég alltaf
við að þróa áfram það sem ég er að
gera og festast ekki í einhverjum
bisness, þótt einhverjar myndir selj-
ist vel. Ég er auðvitað þakkátur fyrir
að fólk vilji myndir, jafnvel eina um-
fram aðra, en um leið leita ég út-
gönguleiða yfir á næsta stig. Það er
eins og að spila tölvuleik, maður
verður að komast á næsta borð.“
Aukabúgrein ekki síður falleg
Tolli er ekki bara símálandi, eins
og umhverfið á vinnustofunni þar
sem við sitjum ber vitni um, málverk
á trönum og veggjum allt í kring,
heldur hefur hann einnig sent frá
sér nokkrar ólíkar bækur sem
byggjast á myndheiminum. Finnst
honum það mikilvægt?
„Mér finnst starfsumhverfi lista-
manna vera heillandi heimur. Rit-
höfundurinn er mínímalískur sem
listamaður, hann þurfti ekkert ann-
að en penna og blokk, í dag litla
tölvu. Þessi fátæklegi förumaður
andans getur hins vegar búið til
umhverfi þar sem hundruð og þús-
undir manna eru í vinnu kringum
hugverk hans, reistir eru ævintýra-
legir heimar, búnar til kvikmyndir;
nýjar stefnur geta orðið til í fót-
sporum hins fátæka förumanns.
Mér hefur fundist það heillandi með
myndlistarmanninn hvað starf hans
gefur af sér miklar afurðir. Til
dæmis þessar ótrúlegu fallegu
myndlistarbækur, sem oft er það
fallegasta sem fólk sér í bókabúð-
um. Mér hefur oft þótt þessi
aukabúgrein myndlistarmansins
ekki síður falleg en listaverkið
sjálft. Því hefur mér þótt það mik-
ilvægt að allir þessir hlutir séu til
staðar í kjölfar listamannsins: plak-
atið, boðskortið, bókin, umræðan.
Ég hef líka verið heillaður af þeirri
hugmynd að nýta bergmálið af
listaverkunum í nytjahluti. Eins og
bókmenntir verða nytjahlutir þegar
sífellt er verið að vitna í setningar í
skáldskap einhverra manna, til að
hjálpa þér gegnum daginn. Þannig
hefur texti Halldórs Laxness, Ein-
ars Más og fleiri góðra skálda orðið
hluti af nytjabúskap okkar í dagsins
önn. Bækur þeirra hafa leyst
marga gátuna, leyst margan hnút-
inn, þess vegna styðjumst við við
allan þann heim sem listamaður
getur búið til.
Því er ég mjög hrifinn af bókinni
sem hluta af þeirri veröld sem listir
eru.“
Laminn í hverju plássi
Tolli skrifar sjálfur hugleiðing-
arnar í bókina og hann hefur lengi
fengist við orð í einhverri mynd, allt
frá því að hann samdi lagatexta og
flutti með hljómsveitum eins og Ík-
arusi.
„Já já, og þennan texta í bókinni
skrifaði ég allan í Búddaklaustri
sem ég var í í Skotlandi. Ég ákvað
að skrifa hugleiðingar um samskipti
mín við landið og fólkið í landinu, og
gefa lesandanum smá innsýn í það
hvers vegna ég er landslagsmálari.
Þetta er ekkert dæmigert spall við
ferðamann, þar sem landinu er lýst,
heldur persónulegar pælingar.
Ég segi til dæmis frá því að ég
hafi verið laminn í hverju plássi sem
ég kom á sínum tíma í sem farand-
verkamaður,“ segir hann og hlær.
„Fyrir það að vera í fyrsta lagi
Reykvíkingur, í öðru lagi dópisti og í
þriðja lagi kommúnisti. Jafnvel
hippi! Ég var með alla þessa
stimpla. Það getur verið gaman fyr-
ir útlendinga að heyra sögu Reyk-
víkings um það hvernig landið tók á
móti honum. Það var merkileg
reynsla og ég segi frá mörgu svona.
Þetta er ekki hefðbundin mynd-
listarbók heldur bók sem á að
vekja hughrif. Í útlitinu liggja
myndir saman, við getum þess ekki
hvað myndirna eru stórar, í hvaða
miðil þær eru unnar og hvað þær
heita; þetta verk snýst um mynd-
heimana og bókin ræður ferðinni
en ekki að myndlistarmaðurinn
verði að fá sitt fram. Þetta átti að
vera skemmtileg bók sem gripi
fólk með í ferðalag.“
Í tilefni útgáfgunnar efnir Tolli á
næstunni til sýningar í galleríi sínu
á Hólmaslóð 2 þar sem hann sýnir
ný verk og bókin verður kynnt.
Þetta snýst um myndheimana
 Myndlistarmaðurinn Tolli fjallar um landshlutana í nýrri bók  Skrifaði hugleiðingarnar í
Búddaklaustri í Skotlandi  „Skoða þau áhrif sem hver fjórðungur landsins hefur haft á mig“
Morgunblaðið/Einar Falur
Myndlistarmaðurinn „Bókin ræður ferðinni en ekki að myndlistarmaðurinn verði að fá sitt fram. Þetta átti að vera
skemmtileg bók sem gripi fólk með í ferðalag,“ segir Tolli. Hann er hér við einar trönurnar í vinnustofu sinni.
Helen Mirren hampaði sínum fyrsta
Tony þegar bandarísku Tony-
leikhúsverðlaunin voru afhent í 69.
sinn við hátíðlega athöfn í Radio
City Music Hall í New York sl.
sunnudag. Verðlaunin hlaut hún fyr-
ir túlkun sína á Elísabetu II. Breta-
drottningu í The Audience eftir Pet-
er Morgan, en leikritið beinir
sjónum sínum að persónulegum
samskiptum drottningar við þá for-
sætisráðherra sem gegnt hafa störf-
um á valdatíma hennar. Í þakkar-
ræðu sinni sagði Mirren það
ótrúlegan heiður að hljóta verðlaun-
in og tók fram að þau myndu rata
upp á arinhilluna við hlið Óskarsins
sem hún hlaut fyrir túlkun sína á El-
ísabetu II. í kvikmyndinni The
Queen. Mirren hafði á orði að nú
ætti hún aðeins eftir að vinna til
Grammy-verðlauna og tók fram að
hún ætti kannski að vinna að hljóð-
bók til að eiga möguleika á slíkum
verðlaunum.
Sigursælustu sýningar kvöldsins
voru bandaríski söngleikurinn Fun
Home, unninn upp úr skáldsögu Al-
ison Bechdel, og breska leikritið
Furðulegt háttalag hunds um nótt,
leikgerð Simons Stephen á skáld-
sögu Marks Haddon, en hvor sýning
um sig hlaut fimm verðlaun. Fun
Home var valin besti nýi söngleik-
urinn, Jeanine Tesori og Lisa Kron
voru verðlaunaðar fyrir bestu frum-
sömdu tónlistina og handrit, Michael
Cerveris var valinn besti leikarinn í
aðalhlutverki í söngleik og Sam Gold
besti leikstjórinn fyrir söngleik
Furðulegt háttalag hunds um nótt
var valið besta nýja leikritið, Mari-
anne Elliott hlaut verðlaun fyrir
bestu leikstjórn á leikriti, Alex
Sharp fyrir leik sinn í aðalhlutverki í
leikriti, Bunny Christie og Finn
Ross fyri bestu leikmynd og Paule
Constable fyrir bestu lýsingu.
AFP
Sigursæl Helen Mirren var valin
besta leikkonan í aðalhlutverki fyrir
túlkun sína á Elísabetu II.
Mirren hampar Tony-grip