Morgunblaðið - Sunnudagur - 21.06.2015, Blaðsíða 46

46 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21.6. 2015
Kosningaréttur kvenna 100 ára
Fríða Snædís Jóhannesdóttir ertitluð kattabóndi í síma-skránni. Hún varð tvítug fyrr
í mánuðinum og setti upp hvíta
kollinn 17. júní þegar stúdentar
voru brautskráðir frá Mennta-
skólanum á Akureyri.
Fjölskyldan bjó lengi á Sel-
tjarnarnesi, þar sem Fríða gekk í
grunnskóla, en foreldrarnir héldu á
æskuslóðirnar í höfuðstað Norður-
lands á ný fyrir nokkrum árum og
fluttu þá í sveitina; keyptu bæinn
Hesjuvelli steinsnar ofan Akur-
eyrar, þar sem þau halda ýmis dýr
þótt búskapurinn sé reyndar bara
tómstundagaman samhliða öðrum
störfum.
„Ég hef aldrei fundið fyrir neinu
misrétta kynjanna í skólanum. Sér-
staklega hefur mér þótt gott að
vera í MA en það var svipað í
grunnskólanum á Seltjarnarnesi,“
segir Fríða Snædís við Sunnudags-
blað Morgunblaðsins.
„Ég man ekki eftir neinu sem var
skrýtið, nema einu; ég skrifaði mjög
illa þegar ég var lítil og þurfti að
fara í aukatíma. Strákarnir sluppu
við það þótt sumir þeirra skrifuðu
alls ekkert betur en ég! Mér finnst
þetta frekar fyndið eftir á að
hyggja.“
Mamma meðvituð
Fríða segir móður sína alltaf hafa
verið mjög meðvitaða um jafnrétti
og hún hafi því í raun drukkið í sig
þá hugsjón með móðurmjólkinni.
„Ég man reyndar ekki eftir mikilli
umræðu um jafnrétti heima og
hugsaði ekki mikið um það sem
barn og unglingur en eftir að ég
varð eldri og þroskaðri hef ég gert
það. En jafnrétti þótti sjálfsagt
heima. Ég hef hugsað miklu meira
um þessi mál eftir að ég kom í
framhaldsskóla enda annað varla
hægt, vegna þess hve umræðan er
mikil. Í MA eru til dæmis jafn-
réttisfulltrúar af báðum kynjum,
kosnir úr hópi nemenda, og reynt
er að ýta undir það að allir eigi að
vera jafnir. Femínismi snýst um
það og við erum mörg á þeirri
skoðun á mínum aldri að enginn
geti í raun verið jafnréttissinni
nema vera femínisti.“
Fríða Snædís nefndi móður sína,
Helgu Björgu Jónasardóttur. Faðir
hennar, Jóhannes Már Jóhannes-
son, var mikið erlendis vegna at-
vinnu sinnar þegar börn þeirra
Helgu voru ung en Fríða segist þó
aldrei hafa fundið fyrir því að á
heimilinu þætti sjálfsagðara að kon-
an sæi um húsverkin. Móðir sín hafi
þurft að gera það vegna aðstæðna
en pabbinn síðan tekið til hendinni
þegar hann var heima.
„Aldrei kom annað til greina en
að allir væru jafnir í þessu sam-
bandi og heima var til dæmis aldrei
meiri pressa á okkur systur en
bróður okkar að hjálpa til.“
Fríðu er ofarlega í huga að hlust-
að sé eins á alla. „Mér finnst stund-
um eins og meira sé hlustað á karla
en konur og þykir það leiðinlegt.
Ég held reyndar að það sé að
breytast með minni kynslóð og hef-
ur líklega verið að breytast til betri
vegar í einhvern tíma. Ég fylgist
ekki sérstaklega mikið með pólitík
en fæ stundum á tilfinninguna að ef
kona sé ákveðin sé horft á hana í
öðru ljósi en ákveðinn karl. Að hún
sé frekja, sem sagt, en hann ákveð-
inn ... Þessu er mjög vel lýst á
ensku; að hún sé bossy en hann sé
boss!
Svona á þetta ekki að vera. Ef
mig langar einhvern tíma að verða
forstjóri í fyrirtæki myndi ég vilja
að fólk hlustaði á mig með sama
hætti og aðra. Ég vil að hlustað sá
eins á alla, konur og karla.“
Hópurinn Beauty Tips á Face-
book hefur verið mikið til umfjöll-
unar að undanförnu. Fríða Snædís
er skráð í hópinn.
„Það er ýmislegt þar sem fer í
taugarnar á mér. Þegar Free the
Fríða Snædís Jóhannesdóttir: Mér finnst afklámvæðingin skipta miklu máli.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Vil að hlustað
sé eins á alla
FRÍÐA SNÆDÍS JÓHANNESDÓTTIR 20 ÁRA
FRÍÐA SNÆDÍS JÓHANNESDÓTTIR ER TVÍTUG, NÝÚTSKRIF-
AÐUR STÚDENT FRÁ MENNTASKÓLANUM Á AKUREYRI.
Skapti Hallgrímsson skapti@mbl.is
orlofs lögfestur. Í því felst staðfest-
ing á að karlar beri ábyrgð til jafns
við konur á uppeldi barna sinna.
Með þessu kemur aukið jafnræði
með körlum og konum á vinnu-
markaði.
2001 Fæðingarorlofssjóður stofn-
aður.
2002 Ingibjörg Þorbergs hlýtur
heiðursverðlaun Íslensku
tónlistarverðlaunanna, fyrst ís-
lenskra kvenna.
2003 Femínistafélag Íslands stofn-
að.
2005 Kristín Ingólfsdóttir skipuð
rektor Háskóla Íslands, fyrst
kvenna.
2009 Jóhanna Sigurðardóttir
verður forsætisráðherra, fyrst ís-
lenskra kvenna. Ríkisstjórn skipuð
jafnt konum og körlum.
2010 Björk Guðmundsdóttir fær
Polar-tónlistarverðlaunin fyrst Ís-
lendinga.
2012 Sr. Agnes M. Sigurðardóttir
kjörin biskup Íslands, fyrst ís-
lenskra kvenna.
2015 Elín Pálmadóttir, rithöf-
undur og blaðamaður, fær æðstu
orðu franska ríkisins fyrst Íslend-
inga.
Heimildir: mbl.is,
kvennasogusafn.is.
Kristín Ingólfsdóttir Jóhanna Sigurðardóttir Björk Agnes M. Sigurðardóttir
Ég man lítið eftir því aðjafnréttismál hafi verið ræddvið mig þegar ég var að alast
upp og held að ég hafi fyrst heyrt
orðið femínismi í menntaskóla,“ seg-
ir Berglind Ósk Bergsdóttir, 30 ára
gamall tölvunarfræðingur. Berglind
tilheyrir fámennum hóp kvenna sem
eru menntaðir tölvunarfræðingar en
í þessu karlafagi segir hún margt
spila inn í að það gerist hægt að
konum fjölgi.
„Ég ólst upp hjá föður mínum og
var hjá móður minni aðra hvora
helgi þannig að ég þekki ekkert
annað en karlmann í kvennastörfum
heimilisins. Satt best að segja þegar
ég hugsa til baka finnst mér margt
hafa verið betra í umhverfi mínu en
það sem er haft fyrir börnum í dag.
Það var til dæmis ekki til neitt sér-
stakt stelpu- eða strákalegó. Við
vorum ekki klædd í bleikt eða blátt
eða með bleika og bláa fylgihluti.
Það voru alls konar litir fyrir alla,
rautt, fjólublátt, appelsínugult og
það var lítið verið að spá í þetta.
Á þann hátt finnst mér hafa orðið
afturför þótt margt annað hafi þok-
ast fram. Við vinkonurnar erum
með þá kenningu að fyrirtæki hafi
séð sér hag í að selja tvennt af öllu,
nú geta systkin sitt af hvoru kyni
ekki deilt með sér leikföngum því
ómögulegt er að leika sér með blátt
sem stelpa.“
Berglind hefur ágætis viðmið þar
sem hún býr ein með syni sínum og
segir þetta líka vera áberandi í af-
þreyingarefni þar sem bæði vanti
hreinlega kvenkyns persónur í
teiknimyndirnar eða þá að þær eru
í algjöru aukahlutverki. Meira að
segja strákurinn hennar hafi rekið
augun í það.
Finnst þér jafnmikið hlustað á
raddir kvenna og karla?
„Já. Mér finnst frekar vandamál
að konur eru feimnari við að láta
heyra í sér, því það er hlustað á
þær þegar þær tala. Það eru ennþá
einhverjar ómeðvitaðar hugmyndir
hjá okkur sjálfum um að konur eigi
að láta minna fyrir sér fara og ég
var til dæmis þannig sem unglingur
og ég upplifði það líka í mínu námi
til að byrja með. Þegar karlmenn
eru í yfirgnæfandi meirihluta í fagi
eins og mínu þá kemur upp
minnimáttarkennd – maður heldur
að þeir sem hafi spilað tölvuleiki frá
unga aldri séu svo miklu klárari en
maður sjálfur, en það er algjör mis-
skilningur þar sem til dæmis stærð-
fræði er miklu meiri grunnur á því
sviði en tölvuleikjaspil. Ég upplifði
að konur þorðu síður að bera fram
spurningar í tímum til að gera sig
ekki að fífli að því er þær töldu. Þá
tekur maður eftir því í vís-
indaferðum að konur spyrja miklu,
miklu minna en karlmennirnir.“
Látin fara af lyftaranum
Af hverju heldurðu að það séu færri
konur í þínu fagi heldur en karlar?
„Ég hef mikið velt því fyrir mér.
Ég held að þar spili nokkrir þættir
inn í. Kannski vantar kvenfyr-
irmyndir í fagið og þær tengja
kannski þess vegna ekki við þetta. Í
Háskóla Íslands var hlutfall kvenna
í árganginum mínum 10 prósent.
Svo skiptir líka máli að við höfum
ekki jafnsterkt tengslanet og strák-
Konur skortir
oft tengslanet
Berglind Ósk þekkir ekkert annað en karlmenn í kvennastörfum heimilisins.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
BERGLIND ÓSK BERGSDÓTTIR STARFAR Í KARLAHEIMI
TÖLVUNARFRÆÐINNAR. HÚN FÆR STUNDUM
EINKENNILEGAR SPURNINGAR FRÁ ÓKUNNUGUM
TENGT ÞVÍ AÐ VERA KONA Í ÞESSU STARFI.
Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is
BERGLIND ÓSK BERGSDÓTTIR 30 ÁRA