Dagblaðið Vísir - DV - 14.05.2010, Page 21

„Auðvitað FH.“
LÓA ERLENDSDÓTTIR
17 ÁRA NEMI
„FH.“
BERTA JÓNSDÓTTIR
17 ÁRA NEMI
„Stjarnan.“
EINAR TEITUR BJÖRNSSON
25 ÁRA LÆKNANEMI
„Stjarnan.“
STEFÁN ÁGÚST HAFSTEINSSON
29 ÁRA NEMI
„Ég hef ekki hugmynd um það.“
MAGNÚS JÓNSSON
37 ÁRA MÚRARI
HVERJIR VERÐA ÍSLANDSMEISTARAR Í FÓTBOLTA?
Framleiðandinn DAVÍÐ ÓSKAR
ÓLAFSSON er annar eigandi
fyrirtækisins Mystery Island.
Fyrirtækinu hefur verið boðið að
kynna sig og starfsemi sína á hinni
risastóru kvikmyndahátíð í Cannes.
Aðeins 20 fyrirtækjum er boðið.
TIL Í AÐ HITTA
JOHNNY DEPP
Er kapítalismanum viðbjargandi?
UMRÆÐA 14. maí 2010 FÖSTUDAGUR 21
MYNDIN
Hver er maðurinn? „Davíð Óskar
Ólafsson.“
Hvar ertu uppalinn? „Í Reykjavík og
Kaupmannahöfn.“
Hver er þín fyrsta minning úr æsku?
„Ætli það sé ekki þegar ég var að labba
í fjörunni á Ægisíðunni þegar ég var
pinkulítill.“
Hvar vildirðu helst búa ef ekki á
Íslandi? „Annaðhvort í New York eða
London.“
Hvað bók er á náttborðinu? „Ég verð
að viðurkenna að þar er engin bók, bara
handrit.“
Hver er uppáhaldsbíómyndin þín?
„Úff. Ég þoli ekki að fá þessa spurningu.“
Kom það á óvart að EFP valdi ykkar
fyrirtæki? „Það kom skemmtilega á
óvart. Maður vonar auðvitað alltaf að
maður komist inn í svona dæmi til að
geta kynnt sig.“
Hefur þetta verið draumur ykkar
lengi? „Veit ekki hvort það hefur verið
draumur að komast til Cannes sérstak-
lega en það er náttúrulega draumur að
geta umgengist þann geira sem mann
langar að vinna við.“
Hvað ætlið þið að kynna fyrir
fólkinu úti? „Aðallega bara okkur og
fyrirtækið. Svo eru nokkur verkefni sem
við erum með á borðinu.“
Hvað þýðir þetta fyrir Mystery
Island? „Þetta er náttúrulega besti
staðurinn til að kynna sig. Og að vera í
svona prógrammi sem sér um að kynna
20 framleiðendur í Evrópu er mjög
mikilvægt. Það er alveg bókað að einhver
taki eftir manni. Fari maður þarna bara
einn og ætli að reyna eitthvað er hætt við
því að maður týnist.“
Eru einhverjar myndir á hátíðinni í
ár sem þig langar mikið að sjá?
„Ég hef bara ekki kynnt mér þær.“
En er einhver stjarna sem þig langar
meira að hitta en aðrar? „Ég væri nú
alveg til í að hitta og heilsa upp á Johnny
Depp. Það væri ekki leiðinlegt.“
MAÐUR DAGSINS
DÓMSTÓLL GÖTUNNAR
KJALLARI
Nú rambar kapítalisminn á heljar-
þröm eina ferðina enn. Í þetta sinn
er það Grikkland sem er sökudólg-
urinn. Hlutabréfamarkaðir í Asíu
og New York hrynja þar sem ótt-
ast er að gríska farsóttin breiðist út.
Þýskaland og Evrópusambandið
eru búin að lofa stóru láni, en ekki
er víst að það sé nóg til þess að róa
hlutabréfamarkaðina.
Kreppan 1929 byrjaði á Wall
Street og 2008 byrjaði hún með falli
Lehman Brothers. Í báðum tilfell-
um var sökudólginn að finna nálægt
hjarta heimskapítalismans. Grikk-
land er 28. stærsta hagkerfi heims.
Hvernig stendur á því að örlög vest-
rænnar menningar velta nú, líklega
í fyrsta sinn síðan í orrustunni við
Laugaskarð fyrir um 2.500 árum, á
Grikkjum?
Ísland er heimurinn
Það að gera hlutabréfamarkaði
ábyrga fyrir velferð okkar er eins
og að gera alvarlega taugveiklaðan
mann að landlækni. Það versta er
það að sjúkdómurinn felst í sjálfri
greiningunni. Um leið og menn
halda að allt sé að fara til fjandans
gerir það það.
Heimskapítalisminn allur er, rétt
eins og íslensku bankarnir, byggð-
ur á sápukúlu. Engin raunveruleg
verðmæti liggja á bak við hluta-
bréfin. Þau eru það sem fólk heldur
að þau séu. Um leið og fólk heldur
að þau séu einskis virði verða þau
einskis virði. Þannig getur heims-
kapítalisminn hrunið nánast hve-
nær sem er. Það eina sem þarf til
eru offjárfestingar í einhverju einu
landi, eða þá að einhver bendi á að
keisarinn, svo við notum algenga
samlíkingu þessa dagana, sé ekki í
neinum fötum. Ísland var ekki ein-
stakt hvað þetta varðar. Ef til vill var
íslenska hagkerfið bara heimurinn
allur í smækkaðri mynd.
Ýtt á vitlausan takka
Ef til vill þarf ekki nema einn mann
til þess að ýta á vitlausan takka, og
þá er heimurinn eins og við þekkj-
um hann horfinn. Fyrir þá sem ól-
ust upp í kalda stríðinu er slíkt ekki
óvanaleg hugmynd. Í þætti af Spitt-
ing Image sem sýndur var á Stöð 2
þegar Reagan var hér í heimsókn
árið 1986, ætlar forsetinn að ýta á
takka til að kalla á hjúkrunarkonu
(nurse), en ýtir á takka til að setja
í gang kjarnorkusprengju (nuke) í
staðinn. Þannig fórst heimurinn í
gamanþáttunum, en raunveruleik-
inn er líklega enn grátbroslegri.
Síðasta fimmtudag féllu hluta-
bréf í Bandaríkjunum um 1000 stig
á einum degi. Fréttastöðin CNBC
setti fram þá kenningu að ef til vill
hefði einhver hjá Citigroup ætlað að
ýta á takkann „m“ fyrir milljón, en
ef til vill ýtt á takkann „b“ fyrir billj-
ón í staðinn. Líklega þarf ekki meira
til en að einn maður ýti á vitlausan
takka til þess að allt hverfi. En ólíkt
því sem við héldum er sá takki ekki
í Hvíta húsinu, heldur í Kauphöll-
inni.
Endanlegur sigur
heimskommúnismans
Mér þykir þrátt fyrir allt vænt um
kapítalismann. Ég hef aldrei prófað
að búa í öðru kerfi og það er hæp-
ið að mér myndi takast að aðlagast
slíku úr þessu. En er kapítalisman-
um viðbjargandi?
Það form taugaveiklunarkapítal-
isma sem við búum við núna hef-
ur ekki alltaf verið helsta einkenni
hans. Á árunum frá 1945 til 1970 var
nánast samfelldur uppgangur, ekki
bara á Vesturlöndum heldur alls
staðar í heiminum. Bandaríkin sigr-
uðu í Kúbudeilunni, Krútsjoff fór frá
og stöðnunartímabil Sovétríkjanna
hófst með Brésneff. Bandaríkin virt-
ust ósigrandi. Síðan blönduðu þau
sér inn í átökin í Víetnam. Stríðið
var gífurlega kostnaðarsamt. Nix-
on forseti ákvað að taka dollarann
af gullstandardinum. Nú lágu ekki
lengur bein verðmæti á bak við pen-
ingana, þeir gátu táknað hvað sem
er. Og reglulega komast hlutabréfa-
markaðir að því að hlutirnir eru ekki
jafn mikils virði og við héldum. Það
virðist því vera sem kommúnism-
anum hafi tekist að greiða kapítal-
ismanum banahögg í Víetnam. Það
hefur bara tekið 40 ár fyrir meinið
að sýkja allan líkamann. Ef til vill er
hægt að spóla til baka. En kannski
þurfum við að undirbúa okkur fyrir
eitthvað alveg nýtt?
VALUR GUNNARSSON
rithöfundur skrifar
„Það form taugaveikl-
unarkapítalisma
sem við búum við
núna hefur ekki
alltaf verið helsta
einkenni hans.“
Mikið að gerast Það var margt um manninn í Héraðsdómi Reykjavíkur á miðvikudaginn þegar mál ríkissaksóknara á hendur níu mótmælendum var tekið fyrir. Ekki komust allir
inn í dómsalinn vegna mannmergðar og gripu einhverjir til þess ráðs að reyna að ryðja sér leið inn í sal. Greip lögreglan til þess ráðs að snúa hina sömu niður. Einn var leiddur burt í
handjárnum. MYND RÓBERT REYNISSON