Listin að lifa - 01.06.2014, Side 16

Hamingja á efri árum
Ég er nú ekki orðin fjörgömul en það
fer að styttast í það hjá mér, nú þegar
ég er orðin fimmtug og farin að huga
að seinni hálfleik ævinnar. Pabbi minn
var 73 ára þegar hann dó, hann var
alls ekki tilbúinn að deyja og sagði að
honum liði alltaf eins og hann væri 25
ára. Pabbi sagði oft að það væri mikil-
vægt að finna sér einhvern tilgang ogfinna
sér eitthvað til að dunda við og ég ætla að
leggja út frá því í þessari grein.
Samvera
Ég er alin upp í Nýhöfn á Melrakka-
sléttu og þegar ég var yngri hafði ég al-
veg sérstaka ánægju af því að heimsækja
gamla fólkið í sveitinni. Þegar lítið var
við að vera fór ég og spilaði við Mar-
gréti í Leirhöfn, við spiluðum marías
og ég færði henni blóm sem ég tíndi
í haganum. I sömu heimsókn reyndi
ég yfirleitt líka að kíkja til Möngu sem
einnigbjó í Leirhöfn, hún átti servíettu-
safn sem við dunduðum okkur við að
skoða saman. Pá er ótalin Guðlaug í
Sandvík, við skoðuðum myndir sem
hún hafði teiknað, ég man eftir mjög
fallegum myndum af Kerlingafjöllum.
Guðlaug var með fallegt, sítt grátt hár
sem mér fannst mikið til koma og ég
man eftir að hafa setið og horft á hana
greiða sér. Reyndar fylgdist ég einnig
með af athygli hvernig bæði Sesselja
amma í Nýhöfn og Andrea í Leirhöfn
krulluðu á sér hárið með heitu krullu-
járni. Petta var allt mjög spennandi og
að mínu áliti átti ég í góðu vinfengi við
allt þetta góða fólk. Kristinn afi sat við
skriftir uppi á lofti í Nýhöfn, það var
líka gaman að koma til hans og skoða
ritvélina og gleraugun hans. Hann var
með mjög sérstök gleraugu því hann
hafði misst annað augað í slysi og sá
mjög illa með hinu en það stoppaði
hann ekki í að skrifa bækur eins og
vindurinn.
Ég hef aelltaf öfundað dáltítið eldra
fólk sem er búið að ná ákveðnu æðru-
leysi og þá hlakka ég til að verða gömul,
mér hefur alltaf fundist að það væri
ákveðið frelsi í því að vera gamall, við-
kvæðið er alltaf að þá getur maður gert
það sem maður vill. Mig langar að vera
Anna Jóna Guðmundsdóttir
Styrkleikaþjálfi og
eigandi Auðnu ráðgjafar
svona gömul kona, vera með dót og
spennandi hluti hjá mér sem krakkar
geta komið og skoðað og haft ánægju
af. Það sem einkenndi líka eldra fólkið
í mínu ungdæmi var að þau höfðu
áhugamál, voru hluti af ,samfélaginu,
þeim var annt um útlit sitt og það var
hreint í kring um þau.
Sjálfræði, færni og tengsl
Nú þegar ég hef lesið mér til um hvað
stuðlar að hamingju á efri árum sé ég
að þetta voru allt þættir sem skipta
máli. Pað er kenning sem segir að við
höfum í grunninn þrjár þarfir sem við
þurfum öll að fá uppfylltar. Sú fyrsta er
SJÁLFRÆÐI, við þurfum að fá að vera
sjálfráð með eigð líf, það hverju við
klæðumst, hvað við borðum og hvað
við gerum dags daglega. Rannsóknir
á dvalarheimilum sýna til dæmis að
þeim mun meira sjálfræði þeim mun
heilsubetri eru íbúar.
Annað er FÆRNI, allir þurfa að
vera í þeim aðstæðum að þeir upplifi
færni til að gera hluti, huga að dag-
legum þörfum og sinna eigin áhuga-
málum og hugðarefnum eftir því sem
heilsan leyfir. Að lokum TENGSL,
tengsl eru öllum nauðsynleg, að vera
í góðum tenglsum við fjölskyldu og
vini er ómetanlegt. Pað sem kemur
mörgum á óvart varðandi rannsóknir á
tengslum fólks á efri árum er að þar er
mesta hamingjan tengd, tengslum við
systkini og vini. Pað virðist vera að á
öllum aldri fáum við mest út úr þvi að
umgangast fólk á okkar reki. Gleymum
því ekki að það er aldrei of seint að
eignast nýja vini, bara að snúa sér að
næsta manni og byrja að spjalla.
Hjartaheilt fólk
Eitt er það sem reynist mörgum erfitt
það er að finna tilgang þegar að starfs-
ævinni lýkur, börnin eru uppkomin og
enginn þarf beint á rnanni að halda
lengur, þá getur komið ákveðinn tónv
leiki og einmannakennd. Ekki bætir
stöðuna þegar horft er mikið á sjón-
varp og endalaust er fjallað um það
sem er að og stjórnmálamenn rífast og
allt virðist vera að fara til fjandans.
Þá reynir á að finna sér tilgang og
eitthvað til að dunda við, horfa á það
sem er í boði og reyna að fjölga ánægju-
stundum, hver ánægjustund skiþtir
máli og bætir heilsu og eykur langlífi.
Brené Brown er bandarísk fræðikona,
rannsóknir hennar hafa sýnt að það
sem einkennir fólk sem er gott í sam-
skiptum er að það er HJARTAHEILT.
Fólk sem þorir að berskjalda sig, segja
hvað það vill, viðurkenna mistök, tjá
öðrum ást og sækjast efir því sem það
vill í lífnu. Að vera hjartaheill og tala
um eigin hjartans mál við aðra er gott
ráð við skömm, samviskubiti og stuðlar
að lífsgæðum. Pví skyldi fólk á efri árum
leita eftir hverju tækifæri til að eiga sam-
töl og samskipti sem eru opin og ber-
skjölduð. Ég hvet alla til mæta í félags-
miðstöðvar þar sem þær eru að finna,
halda góðu sambandi við nágranna og
nýta nýja upplýsingatækni til að vera í
sambandi við gamla kunningja og nýja.
Ellimóð
Til hamingju
með 25 ára
afmælið
elskurnar!
Elli, þú ert ekki þung
anda Guði kærum
sál er ávallt ung
undir silfurhærum.
(Úr Ijóðinu Haustkvöld eftir ■
Steingrím Thorsteinsson)
16