Fréttatíminn - 27.11.2015, Qupperneq 10

9.500 kr.
JÓLIN Á
APOTEKINU
Jólaseðill
9 rétta jólaveisla
FRÁ KL. 17
BORÐAPANTANIR Í SÍMA 551 0011
Aðeins framreitt fyrir allt borðið.
Austurstræti 16 apotek.isAPOTEK KITCHEN+BAR
FORDRYKKUR – freyðivín
FORRÉTTIR
SÍLD
egg jarauðukrem, sýrðir laukar, stökkt rúgbrauð
DILL GRAFLAX
heimagert brioche brauð, dillmæjó og ást
HUMAR
rósmarín og jólatré
ÖND & VAFFLA
hægeldað „pulled“ andalæri, karamelluseruð epli,
belgísk vaša, maltsósa
TVÍREYKT HANGIKJÖTS-TARTAR
jarðskokkauppstúfur og kartöflur
KRÓNHJARTAR „TATAKI“
bláber og gráðaostur
AÐALRÉTTIR
SALTFISKUR „CACHI“
með volgu epla- og kartöflusalati
GRILLUÐ NAUTALUND
bakaðar rauðrófur, piparrótarkrem, sveppir
og rauðrófugljái
EFTIRRÉTTUR
JÓLAKÚLA
fyllt með kirsuberjageli og hvítsúkkulaði-
kirsuberjamús. Borin fram með pan d´epice ís
og piparköku “crumble”
Þ etta er að gerast og er auðvitað alvar-legt,“ segir Valgerð-ur Halldórsdóttir
félagsráðgjafi. Valgerður
segir dæmi um að börn sem
eiga tvö heimili hafi verið á
lyfjum við ADHD aðra hverja
viku vegna ágreinings for-
eldra. Í sumum tilvikum
hafi annað foreldrið stoppað
umgengni við hitt foreldrið
þar sem ekki hafi náðst sam-
komulag um lyfjanotkunina.
„Í þessum dæmum, þar sem
lyfjagjöf skapar ágrein-
ing, kemur það auðvitað verst niður á
barninu,“ segir Valgerður, en lyfin sem
um ræðir eru rítalín og concerta.
Greiningin fer fram á lögheimilinu
Á vef sýslumanns segir að foreldrar, sem
fari saman með forsjá barns en búi ekki
saman, eigi alltaf að leitast við að hafa
samráð áður en teknar eru afgerandi
ákvarðanir um málefni barns er varða
daglegt líf þess, til dæmis um heil-
brigðisþjónustu. En það getur reynst
þrautinni þyngra þegar foreldra greinir
á um ákveðin málefni því það er á end-
anum foreldrið sem barnið á lögheimili
hjá sem hefur heimild til ákvarðanatöku.
Valgerður segir að í mörgum tilvikum
fari greiningar einungis fram í samstarfi
við lögheimili barnsins og án þess að
talað sé við hitt foreldrið eða stjúpfor-
eldrið, þó það sé ekki algilt. „Málið er að
báðir aðilar hafa forsjá en læknir barns-
ins skrifar upp á lyf án samráðs við báða
foreldra. Ég held að lausnin sé að ræða
meira saman um málefni barna sem eiga
tvö heimili, ekki síst þegar skrifað er
upp á lyf þá verður að vera tryggt að báð-
ir foreldrar komi að upplýstri ákvörðun
um það. Kerfið verður að átta sig á því að
börn eiga oft tvö heimili.“
Læknar leita aðstoðar lögfræðinga
Katrín Davíðsdóttir, barnalæknir hjá
Þroska og hegðunarmiðsöð, segir alltaf
reynt að hafa báða forsjárforeldra með í
greiningarferlinu og ákvörðun um lyfja-
meðferð. „Það kemur auðvitað fyrir að
foreldrar geta ekki hugsað sér að mæta
báðir í einu og þá förum við þá leið
að hitta þá í sitt hvoru lagi til að taka
ákvörðun. En auðvitað getur okkur yfir-
sést af og til og stundum höfum við látið
þetta í hendur þess foreldris sem barnið
er með lögheimili hjá.“
Katrín segir áhrif þess að taka lyf við
ofvirkni eða ADHD aðra hverja viku fara
eftir því um hvaða lyf sé að ræða. „Sé
um rítalín eða concerta að
ræða, sem eru lyf sem virka
einungis yfir daginn, þá
gerist ekkert annað en það
að barnið er lyfjalaust þá
viku sem það tekur ekki lyf-
in og er þá með öll sín ein-
kenni og vanda sem getur
valdið miklum erfiðleikum
og vanlíðan fyrir barnið. Sé
um lyf að ræða sem virka
allan sólarhringinn getur
verið flóknara að taka út
aðra hverja viku og það
hefði auðvitað slæm áhrif,
en þannig lyf væri ekki í
boði ef okkur grunaði að það væri bara
gefið aðra hverja viku. Við reynum alltaf
að hafa báða foreldra með en stundum er
mikilvægt að barnið fái lyf þegar annað
foreldrið er á móti en þá getur lögheimil-
isforeldri ákveðið að barnið fari á lyf. Við
höfum leitað til lögfræðinga út af þessu
og við fengum þau svör að lögheimilis-
foreldrið geti tekið ákveðnar ákvarðanir
í trássi við samþykki hins aðilans.“
Ný skýrsla um jafna búsetu
Í síðustu viku voru kynntar niðurstöður
skýrslu starfshóps sem settur var í
kjölfar þingsályktunartillögu Guðmund-
ar Steingrímssonar frá því í maí 2014.
Hópurinn hafði það verkefni að kanna
hvernig mætti jafna stöðu foreldra sem
fara sameiginlega með forsjá barna
sinna með tilliti til réttinda, skyldna og
skráningar sem fylgir lögheimili barns.
Hópnum var falið að taka afstöðu til þess
hvort taka skuli upp kerfi sem heimilar
börnum að hafa tvöfalt lögheimili eða
hvort annað fyrirkomulag jafnrar búsetu
henti betur. Valgerður segir tillögur
hópsins góðar, en þær séu þó ekki til
þess gerðar að leysa vanda foreldra sem
eigi í ágreiningi.
„Skýrslan beinir í raun bara sjónum
sínum að svokallaðri úrvalsdeild for-
eldra. Hugmyndin á bak við þessar til-
lögur, eins og þær eru settar fram núna,
er í byggð á þeirri forsendu að foreldrar
séu í miklu og góðu samstarfi og geti
samið um alla mögulega hluti. Þessar
tillögur hjálpa til dæmis ekki þessum
foreldrum sem greinir á um lyfjagjöf.
Meginreglan er sú í dag að fólk sem
skilur fer með sameiginlega forsjá, sem
er mjög gott, en kerfið, skóla- og heil-
brigðiskerfið, tekur alls ekki mið af því
og þetta dæmi með lyfjagjöfina er ein af
alvarlegri afleiðingum þess.“
Halla Harðardóttir
halla@frettatiminn.is
Börn á lyfjum aðra hverja
viku vegna ósættis foreldra
Sífellt algengara er að upp komi mál þar sem foreldrar sem fara sameiginlega með forsjá barns
greini á um greiningar og lyfjagjöf barna sinna. Til eru dæmi þess að börn séu á lyfjum aðra
hverja viku með tilheyrandi afleiðingum fyrir barnið. Katrín Davíðsdóttir barnalæknir segir alltaf
reynt að hafa báða foreldra með í ákvarðanatökum en stundum sé foreldrinu með lögheimilið
treyst fyrir ákvörðun um lyfjatöku án samráðs við hitt forsjárforeldrið. Valgerður Halldórsdóttir
félagsráðgjafi segir að kerfið verði að átta sig á því að mörg börn eiga tvö heimili.
Katrín Davíðsdóttir, barnalæknir hjá Þroska og hegðunarmiðstöð, segir að hafi barni verið ávísað lyfjum við ofvirkni og/eða
ADHD sé það mat sérfræðinga að barnið þurfi að taka lyfið alla daga. Fái barnið ekki lyfin sín aðra hverja viku muni það mjög
líklega skapa vanlíðan og erfiðleika. Ljósmynd/NordicPhotos/GettyInages
Kerfið
verður að
átta sig
á því að
börn eiga
oft tvö
heimili.
1992
lög sett um sameigin-
lega forsjá í kjölfar
skilnaðar.
10%
foreldra kjósa þá
leið í upphafi.
50%
foreldra kjósa þá leið
árið 2000.
90%
foreldra eru með
sameiginlega forsjá
í dag.
92%
barna eru með löghei-
mili hjá móður.
Valgerður Halldórsdóttir
félagsráðgjafi hefur
unnið mikið með for-
eldrum sem skilja.
10 fréttaskýring Helgin 27.-29. nóvember 2015