Dagblaðið Vísir - DV - 09.08.2013, Blaðsíða 17

Fréttir 17Helgarblað 9.–11. ágúst 2013
Þ
að er svona eitthvað, nei ég
ætla ekki að segja frá því.
Ég veit ekki hvað það tekur
langan tíma en það fer að
detta inn einhver vitleysa,“ sagði
Ólafur Stefánsson, þjálfari karla­
liðs Vals í handknattleik, í viðtali við
Morgunútvarp Rásar 2 á fimmtudag
þegar hann var spurður hvort hann
ætlaði að gera eitthvað meira en
sinna handbolta hér á landi.
Ólafur var spurður út í þann
orðróm að hann væri á leið í póli­
tík og var borgarpólitíkin nefnd þar
sem dæmi. „Nei, minna, held ég. Ég
get ekki einu sinni borgað reikninga
sjálfur. Snýst þetta ekki á endanum
um að halda reikningum á núlli?,“
spurði Ólafur á móti en gekkst þó
við því að hafa fengið furðuleg sím­
töl frá fólki úti í bæ og sagði ein­
hverja hafa haft samband við sig um
þessi málefni en þó hafi engar form­
legar viðræður átt sér stað.
„Svo les maður í blöðunum að
þessi sé eitthvað og maður er bara:
HA!,“ sagði Ólafur sem trúir því að
ef manneskjur vilja hreyfa við ein­
hverju sé best að byrja á nærum­
hverfinu og sjá til hvert það leiðir
þær.
„Ef fólk vill hreyfa við einhverju
er fyrst best að hreyfa við sjálfum sér
og hafa sinn garð í lagi og það tek­
ur oftast alla ævi og við erum oftast
með fólk sem byrjar með út/inn fíló­
sófíu og reynir að komast í einhvern
fílabeinsturn og ætlar þá að láta
sína lífsýn seytla niður til fólksins
eða almúgans eða eitthvað þannig
kjaftæði. Svo þegar þau eru komin
þarna í fílabeinsturninn og á þessa
staði þá er þetta oft kannski búið að
sneyðast öllum gildum og þú búinn
að skafa svo mikið af þínu dóti.
Þannig að ég tel, það er mín tilfinn­
ing alveg blautur á bak við eyrun, að
ef maður vill gera eitthvað pólitískt
þá held ég að sé best að byrja bara
á sér og sínum vinnustað eða í því
umhverfi sem maður er. Reyna að
hafa jákvæð áhrif á fólk og reyna að
hjálpa til. Svo getur það stækkað.
Ef þú ert orðinn öflugur í því og
svo ertu kannski kominn á „auto­
pilot“ í vinnunni þá getur þú farið
að fókusera á samfélagslega hluti og
þannig haft áhrif. Þetta er svona mín
litla tilfinning sem ég hef fyrir þessu,
það er svona inn/út dæmi það er
þannig með flest held ég. Ég veit
ekki hvernig þið sjáið þetta,“ sagði
Ólafur.
Hann var einnig spurður hvort
hann hefði áhuga á að taka við
karlalandsliði Íslands í hand­
knattleik sem hann hefur sjálfur náð
svo miklum árangri með en gaf lítið
fyrir það en útilokaði heldur ekkert í
þeim málum. n
Ólafur Stefánsson Áhugi virðist vera á því
frá nokkrum aðilum eða flokkum að fá lands-
liðshetjuna í pólitík. Mynd: Sigtryggur Ari JÓHAnnSSon
Útilokaði ekki pólitísk afskipti á Íslandi
n Ólafur segist hafa fengið furðuleg símtöl um pólitískan frama
Arnljótur Bjarki Bergsson:
Rannsóknir til
að efla fiskeldi
„Fiskeldi hefur vaxið hratt á
heimsvísu, en sami gangur hefur
ekki verið í íslensku fiskeldi,“ segir
Arnljótur Bjarki Bergsson, sviðs­
stjóri Vinnslu, virðisaukningar og
eldis hjá Matís, í frétt á vef matis.is.
Arnljótur segir auknar rannsóknir
og þróunarvinnu þurfa hér á landi
til þess að efla fiskeldi.
Ljóst er að töluverð tækifæri
liggja í fiskeldi en á undanförnum
árum hafa Íslendingar verið að
framleiða um 5.000 tonn á ári. Sú
tala mun hækka töluvert á næstu
árum og verður framleiðslan fljót­
lega um eða yfir 10.000 tonn á
ári. Í samanburði má nefna að
Færeyingar eru að framleiða í
kringum 50.000 til 60.000 tonn á
ári. Norðmenn hins vegar meira
en milljón tonn bara í laxeldi.
Árið 2011 framleiddu Norðmenn
1.204.576 tonn samkvæmt gögn­
um frá Matvælastofnun Sam­
einuðu þjóðanna, FAO.
Arnljótur segir Íslendinga
hafa aflað allt að tæplega 2%
af heimsafla en ali aðeins um
0,01% af heildarfiskeldisfram­
leiðslu. „Fiskeldi hefur vaxið hratt
á heimsvísu, en sami gangur hef­
ur ekki verið í íslensku fiskeldi …
vilji Íslendingar gegna sama hlut­
verki við matvælaframleiðslu úr
fiskmeti hér eftir sem hingað til, er
ljóst að mikið verk er fyrir hönd­
um.“ Að mati Arnljóts verða nýir
og stórir sigrar vart unnir í fisk­
eldi nema með öflugu rannsókna­
og þróunarstarfi. Hið sama gildir
hvort tveggja um eldi og veiðar
að meira skiptir að sem hæst verð
fáist fyrir allt það sem er fram­
leitt fremur en að leggja ofurkapp
á magn.
Nokkuð mikil uppbygging hef­
ur verið í laxeldi á Vestfjörðum á
undanförnum árum en einnig er
hafin uppbygging á stærstu eldis­
stöð Senegalflúru í heiminum.
Það er norska fyrirtækið Stolt Sea
Farm sem stendur að eldinu en
framleiðslugeta verður 2.000 tonn
á ári þegar öllum framkvæmdum
er lokið.
n Fyrrverandi lögreglumaður sagður ofsækja veiðimenn n Veiðimaður segist hafa verið sleginn
Vill ekki refsa
fyrir niðurhal
n Þúsundir hafa sótt íslenskt efni af skráaskiptasíðu síðustu daga
Þ
að ætti ekki að vera refsivert.
Ég sé ekki alveg hvernig það
getur verið raunhæft að refsa
fólki fyrir slíka háttsemi án
þess að beita gerræðislegum
aðferðum til að finna fólkið. Hvern­
ig ætlarðu að framfylgja því án þess
að fylgjast með einkalífi fólks?“ segir
Helgi Hrafn Guðmundsson, þingmað­
ur Pírata. Eigandi skráaskiptasíðunnar
deildu.net ákvað á dögunum að heim­
ila notendum sínum að deila íslensku
efni sín á milli, þar á meðal höfunda­
réttarvörðu. Áður hafði einungis verið
heimilt að deila erlendu efni og hafði
síðan af þeim sökum að mestu leyti
verið látin í friði af hagsmunasamtök­
um höfundarétthafa og stjórnvöldum,
jafnvel þótt efnið hafi verið undirorpið
eignarétti. Síðan er ekki starfrækt í
hagnaðarskyni heldur deila notend­
ur efninu sín á milli til einkanota. Á
undanförnum dögum hafa þúsundir
notenda nýtt sér þetta og halað niður
íslensku efni, þar á meðal kvikmynd­
um, sjónvarpsþáttum og tónlist.
Árás á íslensk fyrirtæki
Samtök myndrétthafa á Íslandi –
SMÁÍS – hafa löngum gagnrýnt skráa­
skipti af þessu tagi. Þeir lögðu með­
al annars fram kæru í febrúar 2012 á
hendur deildu.net. Snæbjörn Stein­
grímsson, framkvæmdarstjóri SMÁÍS,
segir málið aftarlega í forgangsröðun
lögreglunnar. „Við kærðum þessa síðu
fyrir löngu, ásamt öðrum hagsmuna­
samtökum höfundarétthafa, og við
erum náttúrulega að þrýsta á yfirvöld
að aðhafast eitthvað í málinu,“ segir
Snæbjörn og bætir við að skráaskipti
til einkanota af því tagi sem viðgengst
á deildu.net sé árás á íslensk fyrirtæki
sem hafa atvinnu af hugverkum. „Mál­
ið er til rannsóknar hjá lögreglu að svo
stöddu. En ég trúi ekki öðru en að skrið
komi á þetta núna þegar um 50 þús­
und notendur eru farnir að sækja allt
nýjasta íslenska efnið. Það verða ekki
lengur forsendur til að búa til nýtt efni
ef að svona síður fá að starfa óáreittar
til lengri tíma,“ segir Snæbjörn.
Deildu.net er hýst í Rússlandi og af
þeim sökum telur eigandi hennar, sem
kallar sig Afghan Guru, að íslensk lög
nái ekki yfir starfsemi síðunnar. Á síð­
unni segir hann meðal annars: „Mér
er andskotans sama um íslenska ríkið.
Þeir geta ekki gert neitt.“
Mikilvæg mannréttindi
Helgi telur röksemdir Snæbjörns gild­
ar, út af fyrir sig, en þær blikni í sam­
anburði við rétt til einkalífs – á netinu
sem annars staðar – og frelsi til að deila
upplýsingum og menningu með öðru
fólki til einkanota, svo lengi sem það
er ekki í gróðaskyni. „ Okkur finnst út
af fyrir sig ekki merkilegt að verja rétt
fólks til að stela efni. Okkur finnst aft­
ur á móti merkilegt að verja rétt fólks
til að skiptast á upplýsingum og gögn­
um án eftirlits á netinu; það er það
sem þetta snýst allt saman um. Við
viljum að netið sé frjálst og opið. Ef
þetta þýðir að einhverjir hagsmuna­
aðilar tapi peningum þá fyrirgefðu,
það verður bara að hafa það,“ segir
Helgi og gagnrýnir jafnframt þær að­
ferðir sem ýmis ríki hafa beitt í barátt­
unni við hugverkaþjófnað. Til dæmis
alþjóðasamninginn ACTA, sem með­
al annars Bandaríkin hafa undirritað.
Ákvæði í ACTA­samningnum hafa
verið gagnrýnd fyrir að brjóta gegn
grundvallarmannréttindum, eins
og tjáningarfrelsi og friðhelgi einka­
lífs. Þessi síðastnefndu réttindi eru,
að mati Helga, mun mikilvægari en
eignarréttur framleiðslufyrirtækja og
annarra eigenda hugverka.
Vill raunhæfar lausnir
„Stefna Pírata miðar að því að vernda
rétt fólks til að skiptast á upplýsing­
um en aðallega að sporna gegn þeim
aðferðum sem notaðar eru til að
viðhalda hefðbundnum hugmynd­
um um höfundarrétt. Að því sögðu
erum við alveg til í að finna raunhæfar
lausnir til þess að umbuna listamönn­
um. Þær mega bara ekki byggja á því
að takmarka frjálst og opið internet,“
segir Helgi sem bendir á að það að fólk
geti nálgast hugverk ókeypis á netinu
þýði ekki endilega að rétthafar tapi.
Sjálfur er Helgi hugbúnaðarsmiður.
„Í fljótu bragði vil ég auðvitað fá
borgað fyrir vinnuna mína en hitt
má ekki gleymast að það að brjóta
á höfundarrétti er ekki það sama og
að stela. Það er ekkert svona ofboðs­
lega víst að höfundarétthafar tapi tekj­
um af því að einhver hali niður efn­
inu þeirra. Að miklu leyti virkar það
sem auglýsing. Frægasta dæmið núna
er Game of Thrones sem er eitt vin­
sælasta efni fyrr og síðar og framleið­
endur þess græða á tá og fingri. En það
er jafnframt það sem mest er stolið af.
Og það eru dæmi um fullt, fullt af höf­
undum og listamönnum sem aldrei
hefðu komist áfram nema vegna þess
að það var nógu mikið af ókeypis efni
eftir þá. Annað dæmi um þetta er
Justin Bieber. Hann er nýr listamaður
sem varð frægur á YouTube og hann
græddi fyrst peninga þegar allir voru
búnir að hlusta á lögin hans.“
„Ekki það sterk samtök“
Helgi telur mikilvægt að berjast fyrir
því að íslenskt lagaumhverfi sé til þess
fallið að vernda frelsi fólks til tján­
ingar og einkalífs, en ekki takmarka,
og segir Pírata munu berjast fyrir því
á þingi. Samkvæmt nýjustu skoðana­
könnunum fá þessi sjónarmið mikinn
hljómgrunn og fylgi Pírata hefur verið
í stöðugum vexti frá síðustu kosning­
um, en þá fékk flokkurinn þrjá menn
kjörna. „SMÁÍS og STEF eru einfald­
lega ekki það sterk samtök. Það hefur
enginn tekið þau alvarlega þegar þau
hafa til dæmis stungið upp á því að
hlera tengingar. Þannig að við erum
ekkert að skipta okkur af þessum mál­
um fyrr en það koma upp slíkar hug­
myndir; sem brjóta á réttindum borg­
aranna.“ n
Baldur Eiríksson
blaðamaður skrifar baldure@dv.is
„SMÁÍS og STEF
eru einfaldlega
ekki það sterk samtök.
Helgi Hrafn
Pírataþingmað-
urinn segir erfitt
að koma í veg fyrir
skráaskipti fólks
án þess að brjóta
á mikilvægum
mannréttindum.
Mynd tHordur SVEinSSon
Snæbjörn Steingrímsson Snæbjörn er
framkvæmdastjóri SMÁÍS.
Íslendingar
eyða meira
Íslendingar halda áfram að nota
kreditkort í meira mæli en áður.
Notkun þeirra hefur farið vaxandi
tvo mánuði í röð. Fyrir júlímánuð
nam aukningin 4,1 prósenti mið­
að við seinasta ár samkvæmt
Valitor­vísitölunni sem gefin er út
mánaðarlega. Sé rýnt í vísitöluna
sést meðal annars að Íslendingar
hafa eytt töluvert meiri pening í
útlöndum þetta sumar en það síð­
asta. Þá sést einnig að landsmenn
virðast hafa haldið að sér höndum
í áfengiskaupum en samkvæmt
vísitölunni minnkaði eyðsla Ís­
lendinga í vín bæði í júní og júlí og
er það einkum rakið til veðurs sem
var ekki upp á marka fiska á suð­
vesturhorninu framan af sumri.