Dagblaðið Vísir - DV - 09.08.2013, Síða 17
Fréttir 17Helgarblað 9.–11. ágúst 2013
Þ
að er svona eitthvað, nei ég
ætla ekki að segja frá því.
Ég veit ekki hvað það tekur
langan tíma en það fer að
detta inn einhver vitleysa,“ sagði
Ólafur Stefánsson, þjálfari karla
liðs Vals í handknattleik, í viðtali við
Morgunútvarp Rásar 2 á fimmtudag
þegar hann var spurður hvort hann
ætlaði að gera eitthvað meira en
sinna handbolta hér á landi.
Ólafur var spurður út í þann
orðróm að hann væri á leið í póli
tík og var borgarpólitíkin nefnd þar
sem dæmi. „Nei, minna, held ég. Ég
get ekki einu sinni borgað reikninga
sjálfur. Snýst þetta ekki á endanum
um að halda reikningum á núlli?,“
spurði Ólafur á móti en gekkst þó
við því að hafa fengið furðuleg sím
töl frá fólki úti í bæ og sagði ein
hverja hafa haft samband við sig um
þessi málefni en þó hafi engar form
legar viðræður átt sér stað.
„Svo les maður í blöðunum að
þessi sé eitthvað og maður er bara:
HA!,“ sagði Ólafur sem trúir því að
ef manneskjur vilja hreyfa við ein
hverju sé best að byrja á nærum
hverfinu og sjá til hvert það leiðir
þær.
„Ef fólk vill hreyfa við einhverju
er fyrst best að hreyfa við sjálfum sér
og hafa sinn garð í lagi og það tek
ur oftast alla ævi og við erum oftast
með fólk sem byrjar með út/inn fíló
sófíu og reynir að komast í einhvern
fílabeinsturn og ætlar þá að láta
sína lífsýn seytla niður til fólksins
eða almúgans eða eitthvað þannig
kjaftæði. Svo þegar þau eru komin
þarna í fílabeinsturninn og á þessa
staði þá er þetta oft kannski búið að
sneyðast öllum gildum og þú búinn
að skafa svo mikið af þínu dóti.
Þannig að ég tel, það er mín tilfinn
ing alveg blautur á bak við eyrun, að
ef maður vill gera eitthvað pólitískt
þá held ég að sé best að byrja bara
á sér og sínum vinnustað eða í því
umhverfi sem maður er. Reyna að
hafa jákvæð áhrif á fólk og reyna að
hjálpa til. Svo getur það stækkað.
Ef þú ert orðinn öflugur í því og
svo ertu kannski kominn á „auto
pilot“ í vinnunni þá getur þú farið
að fókusera á samfélagslega hluti og
þannig haft áhrif. Þetta er svona mín
litla tilfinning sem ég hef fyrir þessu,
það er svona inn/út dæmi það er
þannig með flest held ég. Ég veit
ekki hvernig þið sjáið þetta,“ sagði
Ólafur.
Hann var einnig spurður hvort
hann hefði áhuga á að taka við
karlalandsliði Íslands í hand
knattleik sem hann hefur sjálfur náð
svo miklum árangri með en gaf lítið
fyrir það en útilokaði heldur ekkert í
þeim málum. n
Ólafur Stefánsson Áhugi virðist vera á því
frá nokkrum aðilum eða flokkum að fá lands-
liðshetjuna í pólitík. Mynd: Sigtryggur Ari JÓHAnnSSon
Útilokaði ekki pólitísk afskipti á Íslandi
n Ólafur segist hafa fengið furðuleg símtöl um pólitískan frama
Arnljótur Bjarki Bergsson:
Rannsóknir til
að efla fiskeldi
„Fiskeldi hefur vaxið hratt á
heimsvísu, en sami gangur hefur
ekki verið í íslensku fiskeldi,“ segir
Arnljótur Bjarki Bergsson, sviðs
stjóri Vinnslu, virðisaukningar og
eldis hjá Matís, í frétt á vef matis.is.
Arnljótur segir auknar rannsóknir
og þróunarvinnu þurfa hér á landi
til þess að efla fiskeldi.
Ljóst er að töluverð tækifæri
liggja í fiskeldi en á undanförnum
árum hafa Íslendingar verið að
framleiða um 5.000 tonn á ári. Sú
tala mun hækka töluvert á næstu
árum og verður framleiðslan fljót
lega um eða yfir 10.000 tonn á
ári. Í samanburði má nefna að
Færeyingar eru að framleiða í
kringum 50.000 til 60.000 tonn á
ári. Norðmenn hins vegar meira
en milljón tonn bara í laxeldi.
Árið 2011 framleiddu Norðmenn
1.204.576 tonn samkvæmt gögn
um frá Matvælastofnun Sam
einuðu þjóðanna, FAO.
Arnljótur segir Íslendinga
hafa aflað allt að tæplega 2%
af heimsafla en ali aðeins um
0,01% af heildarfiskeldisfram
leiðslu. „Fiskeldi hefur vaxið hratt
á heimsvísu, en sami gangur hef
ur ekki verið í íslensku fiskeldi …
vilji Íslendingar gegna sama hlut
verki við matvælaframleiðslu úr
fiskmeti hér eftir sem hingað til, er
ljóst að mikið verk er fyrir hönd
um.“ Að mati Arnljóts verða nýir
og stórir sigrar vart unnir í fisk
eldi nema með öflugu rannsókna
og þróunarstarfi. Hið sama gildir
hvort tveggja um eldi og veiðar
að meira skiptir að sem hæst verð
fáist fyrir allt það sem er fram
leitt fremur en að leggja ofurkapp
á magn.
Nokkuð mikil uppbygging hef
ur verið í laxeldi á Vestfjörðum á
undanförnum árum en einnig er
hafin uppbygging á stærstu eldis
stöð Senegalflúru í heiminum.
Það er norska fyrirtækið Stolt Sea
Farm sem stendur að eldinu en
framleiðslugeta verður 2.000 tonn
á ári þegar öllum framkvæmdum
er lokið.
n Fyrrverandi lögreglumaður sagður ofsækja veiðimenn n Veiðimaður segist hafa verið sleginn
Vill ekki refsa
fyrir niðurhal
n Þúsundir hafa sótt íslenskt efni af skráaskiptasíðu síðustu daga
Þ
að ætti ekki að vera refsivert.
Ég sé ekki alveg hvernig það
getur verið raunhæft að refsa
fólki fyrir slíka háttsemi án
þess að beita gerræðislegum
aðferðum til að finna fólkið. Hvern
ig ætlarðu að framfylgja því án þess
að fylgjast með einkalífi fólks?“ segir
Helgi Hrafn Guðmundsson, þingmað
ur Pírata. Eigandi skráaskiptasíðunnar
deildu.net ákvað á dögunum að heim
ila notendum sínum að deila íslensku
efni sín á milli, þar á meðal höfunda
réttarvörðu. Áður hafði einungis verið
heimilt að deila erlendu efni og hafði
síðan af þeim sökum að mestu leyti
verið látin í friði af hagsmunasamtök
um höfundarétthafa og stjórnvöldum,
jafnvel þótt efnið hafi verið undirorpið
eignarétti. Síðan er ekki starfrækt í
hagnaðarskyni heldur deila notend
ur efninu sín á milli til einkanota. Á
undanförnum dögum hafa þúsundir
notenda nýtt sér þetta og halað niður
íslensku efni, þar á meðal kvikmynd
um, sjónvarpsþáttum og tónlist.
Árás á íslensk fyrirtæki
Samtök myndrétthafa á Íslandi –
SMÁÍS – hafa löngum gagnrýnt skráa
skipti af þessu tagi. Þeir lögðu með
al annars fram kæru í febrúar 2012 á
hendur deildu.net. Snæbjörn Stein
grímsson, framkvæmdarstjóri SMÁÍS,
segir málið aftarlega í forgangsröðun
lögreglunnar. „Við kærðum þessa síðu
fyrir löngu, ásamt öðrum hagsmuna
samtökum höfundarétthafa, og við
erum náttúrulega að þrýsta á yfirvöld
að aðhafast eitthvað í málinu,“ segir
Snæbjörn og bætir við að skráaskipti
til einkanota af því tagi sem viðgengst
á deildu.net sé árás á íslensk fyrirtæki
sem hafa atvinnu af hugverkum. „Mál
ið er til rannsóknar hjá lögreglu að svo
stöddu. En ég trúi ekki öðru en að skrið
komi á þetta núna þegar um 50 þús
und notendur eru farnir að sækja allt
nýjasta íslenska efnið. Það verða ekki
lengur forsendur til að búa til nýtt efni
ef að svona síður fá að starfa óáreittar
til lengri tíma,“ segir Snæbjörn.
Deildu.net er hýst í Rússlandi og af
þeim sökum telur eigandi hennar, sem
kallar sig Afghan Guru, að íslensk lög
nái ekki yfir starfsemi síðunnar. Á síð
unni segir hann meðal annars: „Mér
er andskotans sama um íslenska ríkið.
Þeir geta ekki gert neitt.“
Mikilvæg mannréttindi
Helgi telur röksemdir Snæbjörns gild
ar, út af fyrir sig, en þær blikni í sam
anburði við rétt til einkalífs – á netinu
sem annars staðar – og frelsi til að deila
upplýsingum og menningu með öðru
fólki til einkanota, svo lengi sem það
er ekki í gróðaskyni. „ Okkur finnst út
af fyrir sig ekki merkilegt að verja rétt
fólks til að stela efni. Okkur finnst aft
ur á móti merkilegt að verja rétt fólks
til að skiptast á upplýsingum og gögn
um án eftirlits á netinu; það er það
sem þetta snýst allt saman um. Við
viljum að netið sé frjálst og opið. Ef
þetta þýðir að einhverjir hagsmuna
aðilar tapi peningum þá fyrirgefðu,
það verður bara að hafa það,“ segir
Helgi og gagnrýnir jafnframt þær að
ferðir sem ýmis ríki hafa beitt í barátt
unni við hugverkaþjófnað. Til dæmis
alþjóðasamninginn ACTA, sem með
al annars Bandaríkin hafa undirritað.
Ákvæði í ACTAsamningnum hafa
verið gagnrýnd fyrir að brjóta gegn
grundvallarmannréttindum, eins
og tjáningarfrelsi og friðhelgi einka
lífs. Þessi síðastnefndu réttindi eru,
að mati Helga, mun mikilvægari en
eignarréttur framleiðslufyrirtækja og
annarra eigenda hugverka.
Vill raunhæfar lausnir
„Stefna Pírata miðar að því að vernda
rétt fólks til að skiptast á upplýsing
um en aðallega að sporna gegn þeim
aðferðum sem notaðar eru til að
viðhalda hefðbundnum hugmynd
um um höfundarrétt. Að því sögðu
erum við alveg til í að finna raunhæfar
lausnir til þess að umbuna listamönn
um. Þær mega bara ekki byggja á því
að takmarka frjálst og opið internet,“
segir Helgi sem bendir á að það að fólk
geti nálgast hugverk ókeypis á netinu
þýði ekki endilega að rétthafar tapi.
Sjálfur er Helgi hugbúnaðarsmiður.
„Í fljótu bragði vil ég auðvitað fá
borgað fyrir vinnuna mína en hitt
má ekki gleymast að það að brjóta
á höfundarrétti er ekki það sama og
að stela. Það er ekkert svona ofboðs
lega víst að höfundarétthafar tapi tekj
um af því að einhver hali niður efn
inu þeirra. Að miklu leyti virkar það
sem auglýsing. Frægasta dæmið núna
er Game of Thrones sem er eitt vin
sælasta efni fyrr og síðar og framleið
endur þess græða á tá og fingri. En það
er jafnframt það sem mest er stolið af.
Og það eru dæmi um fullt, fullt af höf
undum og listamönnum sem aldrei
hefðu komist áfram nema vegna þess
að það var nógu mikið af ókeypis efni
eftir þá. Annað dæmi um þetta er
Justin Bieber. Hann er nýr listamaður
sem varð frægur á YouTube og hann
græddi fyrst peninga þegar allir voru
búnir að hlusta á lögin hans.“
„Ekki það sterk samtök“
Helgi telur mikilvægt að berjast fyrir
því að íslenskt lagaumhverfi sé til þess
fallið að vernda frelsi fólks til tján
ingar og einkalífs, en ekki takmarka,
og segir Pírata munu berjast fyrir því
á þingi. Samkvæmt nýjustu skoðana
könnunum fá þessi sjónarmið mikinn
hljómgrunn og fylgi Pírata hefur verið
í stöðugum vexti frá síðustu kosning
um, en þá fékk flokkurinn þrjá menn
kjörna. „SMÁÍS og STEF eru einfald
lega ekki það sterk samtök. Það hefur
enginn tekið þau alvarlega þegar þau
hafa til dæmis stungið upp á því að
hlera tengingar. Þannig að við erum
ekkert að skipta okkur af þessum mál
um fyrr en það koma upp slíkar hug
myndir; sem brjóta á réttindum borg
aranna.“ n
Baldur Eiríksson
blaðamaður skrifar baldure@dv.is
„SMÁÍS og STEF
eru einfaldlega
ekki það sterk samtök.
Helgi Hrafn
Pírataþingmað-
urinn segir erfitt
að koma í veg fyrir
skráaskipti fólks
án þess að brjóta
á mikilvægum
mannréttindum.
Mynd tHordur SVEinSSon
Snæbjörn Steingrímsson Snæbjörn er
framkvæmdastjóri SMÁÍS.
Íslendingar
eyða meira
Íslendingar halda áfram að nota
kreditkort í meira mæli en áður.
Notkun þeirra hefur farið vaxandi
tvo mánuði í röð. Fyrir júlímánuð
nam aukningin 4,1 prósenti mið
að við seinasta ár samkvæmt
Valitorvísitölunni sem gefin er út
mánaðarlega. Sé rýnt í vísitöluna
sést meðal annars að Íslendingar
hafa eytt töluvert meiri pening í
útlöndum þetta sumar en það síð
asta. Þá sést einnig að landsmenn
virðast hafa haldið að sér höndum
í áfengiskaupum en samkvæmt
vísitölunni minnkaði eyðsla Ís
lendinga í vín bæði í júní og júlí og
er það einkum rakið til veðurs sem
var ekki upp á marka fiska á suð
vesturhorninu framan af sumri.