Dagblaðið Vísir - DV - 28.02.2014, Blaðsíða 24

Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður: Þorsteinn Guðnason • Ritstjóri: Reynir Traustason • Aðstoðarritstjóri: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir Ritstjórnarfulltrúi: Ingi
Freyr Vilhjálmsson • Umsjónarmaður innblaðs: Viktoría Hermannsdóttir • Umsjónarmaður helgarblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir • Framkvæmdastjóri
og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson • Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéttASkot
512 70 70FR jál S t, ó Háð DAg b l Að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AðAlnÚmeR
RitStjóRn
áSkRiFtARSími
AUglýSingAR
Sandkorn
24 Umræða Helgarblað 28. febrúar 2014
Ég er gamla konan
í sambandinu
Ég verð
bara feimin
Sjúklega falleg
og síbreytileg
Þetta
er svítan
„So what?“
Hafdís Sigurðardóttir afrekskona er eldri en kærastinn. – DV Álitsgjafar DV völdu Hörpu sem fallegustu byggingu landsins. – DV
Þ
egar ofbeldismaður hefur
einsett sér að ná völdum yfir
manneskju þá þykist hann
vera annað en hann er. Hann
segist ekki ætla að svíkja hana
heldur sýnir hann sínar bestu hliðar á
meðan hann er að vinna hana yfir á
sitt band. Með fagurgala og gylliboð­
um um bjarta framtíð ávinnur hann
sér traust og trú á að samband með
honum sé betra en samband með
öðrum. Með því að sannfæra mann­
eskjuna um að hún sé ekkert án hans
tryggir hann að hún yfirgefi hann ekki,
jafnvel þótt og þegar framkoma hans
fer að breytast og vanvirðing, ofríki
og ógnandi framkoma verður ein­
kennandi fyrir samskiptin. Með tím­
anum tekst honum að beygja mann­
eskjuna undir sig og ef henni tekst
ekki að rísa upp gegn honum geta af­
leiðingarnar orðið alvarlegar.
Þessi mynd kemur æ oftar upp
í hugann þegar fylgst er með fram­
göngu ríkisstjórnarinnar síðustu
daga, vikur og mánuði. Myndin af
manninum sem lofar öllu fögru til að
fá það sem hann vill en meinar ekki
það sem hann segir.
Í aðdraganda kosninganna heill­
aði formaður Framsóknarflokksins
með fagurgala: „Við ætlum að tryggja
réttlæti fyrir heimilin á Íslandi,“ sagði
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson í
kosningabaráttunni sem varð for­
sætisráðherra út á að lofa fólki pen­
ingum í gegnum leiðréttingu lána.
Þegar hann tók við völdum og kynnti
stjórnarsáttmálann sagði hann að
heimilin myndu „væntanlega strax
finna mun“. Þegar það gekk ekki eft­
ir var strax orðið teygjanlegt hugtak
og nú er ljóst að loforðið verður aldrei
efnt til fulls.
Ekki frekar en loforð stjórnar­
flokkanna um þjóðaratkvæðagreiðslu
um áframhald aðildarviðræðna við
Evrópusambandið. Í bréfi sem sent
var af skrifstofu Framsóknarflokks­
ins á kjördag sagði orðrétt: „Aðildar­
viðræðum við ESB verður ekki slitið
án þess að þjóðaratkvæðagreiðsla
fari fram.“ Í kynningarefni á kosninga­
loforðum Sjálfstæðisflokksins sagði:
„Kjósendur ákveði í þjóðaratkvæða­
greiðslu á kjörtímabilinu hvort að­
ildarviðræðum verði haldið áfram.“
Þessi orð voru seinna fjarlægð af vef­
síðu flokksins.
Þessu lofuðu formenn beggja
flokkanna og fjórir af fimm ráðherr­
um Sjálfstæðisflokksins. „Við munum
standa við það,“ sagði Bjarni í kosn­
ingabaráttunni og Sigmundur Davíð
endurtók það þegar stjórnarsáttmál­
inn var kynntur á Laugarvatni: „Að
sjálfsögðu kemur til þjóðaratkvæða­
greiðslu.“
Áður hafði Sigmundur Davíð
gagnrýnt fyrri ríkisstjórn harðlega
fyrir ólýðræðisleg vinnubrögð.
„Hvað gera þeir þegar þeir hafa raun­
veruleg tækifæri til að sýna fram á að
þeir séu talsmenn lýðræðis? Þegar
þeir geta raunverulega sett mál í dóm
þjóðarinnar? Nei, þá má þjóðin ekki
koma að málum,“ sagði hann reiði­
lega í ræðustól Alþingis: „Hvað með
Evrópusambandið? Ekki má þjóðin
segja álit sitt á því á þessu stigi.“
Seinna kom á daginn að það stóð
aldrei til að leggja þessa ákvörðun
undir þjóðina, heldur var hér sett á
svið leikrit, til þess fallið að veiða at­
kvæði og ná völdum.
Ekki stendur á réttlætingu
stjórnar liða. Þið vilduð þetta sjálf,
segja þeir, samanber orð Gunnars
Braga Sveinssonar utanríkisráð­
herra þegar hann var inntur eftir
viðbrögðum við 35.000 undirskrift­
um og háværum mótmælum við Al­
þingishúsið dag eftir dag: „Við vorum
kosin í kosningunum til að fylgja eftir
ákveðinni stefnu, það er það sem við
ætlum að gera. Við fengum umboð til
þess.“ Afneitunin virðist algjör. „Eru
þetta svik? Nei, kæru vinir, þetta eru
engin svik,“ sagði Bjarni Benedikts­
son fjármálaráðherra.
Málið snýst ekki um það hvort fólk
er með eða á móti aðild í Evrópusam­
bandinu heldur að lýðræðið sé virt.
Að þjóðin fái að ráða sínum ráðum
sjálf í stað þess að stærstu ákvarðan­
ir þjóðarinnar séu í höndum örfárra
einstaklinga. Um leið snýst þetta um
það hvort hægt er að krefjast heil­
brigðra og heiðarlegra samskipta
ráðamanna við þjóðina, að menn
séu ábyrgir orða sinna og komist
ekkki upp með að beita blekkingum
til að ná völdum eða viðhalda þeim.
Er hægt að líkja framgöngu þeirra
sem beittu blekkingum til að kom­
ast til valda við framgöngu ofbeldis­
manns? Kannski ekki, en ríkisstjórnin
sem ætlaði að eyða „pólitískri óvissu“
og „vinna gegn sundurlyndi og tor­
tryggni“, hefur sýnt kjósendum fá­
dæma vanvirðingu, svikið orð sín
og sagt: „so what?“ Alveg eins og
tuddinn myndi gera.
Og til að bæta gráu ofan á svart þá
hafa stjórnarliðar stillt sér upp í hlut­
verk fórnarlambsins þegar þeir líkja
gagnrýni við loftárásir og eineltis­
tilburði og haft uppi hótanir sem
vega að tjáningarfrelsinu.
Ef þjóðinni tekst ekki að rísa upp
gegn ofríkinu og lætur þetta yfir
sig ganga geta afleiðingarnar orðið
alvarlegar. Þá vitum við ekki hvað
gerist næst. n
Vanstilltur ráðherra
Gunnar Bragi Sveinsson utanrík­
isráðherra þykir vera afskaplega
vanstilltur í slitamáli ríkisstjórn­
arinnar. Athygli hefur vakið að
undir umræðum um málið hef­
ur hann setið og horft til himins
milli þess að hann hefur kallað
fram í ræður þingmanna. Stein­
inn tók síðan úr þegar hann
neyddist til að breyta greinargerð
sinni og kallaði síðan fram í með
aðdróttun um að Steingrímur J.
Sigfússon væri lygari. Eftir þing­
hlé baðst hann síðan afsökun­
ar og slapp þannig undan vítum.
Menn velta fyrir sér ástæðum
vanstillingar ráðherrans.
Yðar ómöguleiki
Bjarni Benediktsson, fjármálaráð­
herra og formaður Sjálfstæðis­
flokksins, hefur markaðssett ný­
yrðið ómöguleiki
sem snýst um það
að eitthvað sé ekki
framkvæman­
legt vegna þess að
stjórnmálamaður
er í andstöðu við
þjóð sína. Margir
hafa staldrað við þetta orð. Á
Facebook kom fram sú tillaga að
Bjarni yrði hér eftir ávarpaður
sem „Yðar ómöguleiki“.
Hanna Birna mætti ekki
Fjöldi sjálfstæðismanna lagði leið
sína í Valhöll til að hlýða á afsakan­
ir Bjarna Benediktssonar formanns
á því að hann sveik
kosningaloforð
sín. Athygli vakti
að Hanna Birna
Kristjánsdóttir var
ekki á meðal þeirra
lauka flokksins
sem settust við fót­
skör formannsins. Innanríkisráð­
herrann er í miklum erfiðleikum
vegna lekamálsins og víst að hún
þarf að einbeita sér að því á bak við
luktar dyr ráðuneytisins þar sem
hún og aðstoðarmaðurinn, Þórey
Vilhjálmsdóttir, leita leiða til að þvo
af sér lekann.
„Hvítflibbaglæpamaður“
Jón Ásgeir Jóhannesson,
útrásarvíkingur og athafnamað­
ur, á ekki sjö dagana sæla í um­
ræðunni. Fyrir nokkru spurðist
út að hann væri
kominn með vef­
miðilinn Eyjuna
inn á áhrifasvæði
sitt. Magnús Hall-
dórsson, blaða­
maður Kjarnans,
brá skjótt við og
benti á að Jón Ásgeir, tvídæmd­
ur hvítflibbaglæpamaður, væri
að kaupa sér skjól vegna yfir­
vofandi réttarhalda um Glitni.
Magnús sló í gegn á sínum með
greininni um litla karlinn þar
sem hann lýsti afskiptum Jóns
Ásgeirs af fréttaflutningi innan
365 þar sem útrásarvíkingurinn
er skuggastjórnandi með Mikael
Torfason aðalritstjóra sem nán­
asta undirmann. Menn bíða nú
spenntir eftir efnistökum Eyjunn­
ar eftir hrókeringuna.
S
ko Það er ekki einsdæmi, að
stjórnvöld svíkist um að halda
þjóðaratkvæðagreiðslu, sem
þau hafa lofað. Það hefur
gerzt í Færeyjum. Þar samdi
þingskipuð stjórnarskrárnefnd vand­
að frumvarp til nýrrar stjórnarskrár,
sem hefur nú legið fullbúið fyrir
lögþinginu í Þórshöfn í nokkur ár.
Í frumvarpinu er m.a. kveðið á um,
að fiskimiðin í lögsögu Færeyja séu
þjóðareign og óheimilt sé að veita
mönnum ójafnan aðgang að nýtingu
þeirra. Auðlindaákvæðið í frumvarpi
stjórnlagaráðs til nýrrar stjórnarskrár
tekur m.a. mið af færeyska ákvæðinu.
Harðdrægir hagsmunahópar inn­
an lögþingsins og utan, þar á meðal
ýmsir hrunverjar frá árunum kring­
um 1990, standa í vegi fyrir, að fær­
eyska þjóðin fái að fjalla um frum­
varpið til samþykktar eða synjunar.
Þetta eru að hluta sömu öfl og þau,
sem fengu danska kónginn til að
hunza úrslit þjóðaratkvæðagreiðsl­
unnar 1946, þar sem Færeyingar
ákváðu að slíta sambandinu við
Danmörku að íslenzkri fyrirmynd.
Kóngurinn gerði sér þá lítið fyrir og
leysti í snatri upp þingið, sem hafði
þá þegar lýst yfir sambandsslitum í
samræmi við úrslit þjóðaratkvæða­
greiðslunnar. Þegar haldnar voru
nýjar þingkosningar að nokkrum
mánuðum liðnum, sigruðu sam­
bandssinnar, sem vildu og vilja enn
óbreytt samband við Danmörku, og
létu sem þjóðaratkvæðagreiðslan
hefði ekki farið fram. Færeyingar
fengu heimastjórn 1948 í sárabætur,
mun minna en þeir höfðu ákveðið í
þjóðaratkvæðinu tveim árum áður. Æ
síðan hafa færeysk stjórnmál mark­
azt af djúpstæðri sundrung og úlfúð.
Þannig stendur á því, að Færeyjar
lúta enn danskri forsjá m.a. í varnar­
málum, dómsmálum, peningamál­
um og utanríkismálum gegn vilja
færeysku þjóðarinnar eins og hann
birtist í þjóðaratkvæðagreiðslunni
1946. Þessa sögu þekkja því mið­
ur ekki margir utan Færeyja, þar
eð eyjarnar eru svo fámennar, að
útlendingar leggja sig yfirleitt ekki
eftir fróðleik um þær nema Danir.
Vegna lítils aðhalds að utan hafa fær­
eyskir stjórnmálamenn og banda­
menn þeirra um sérhagsmunamál
litið svo á, að þeim séu flestir vegir
færir.
Valdarán að færeyskri fyrirmynd
Þessi saga frá Færeyjum sýnir, að til
eru skýrar færeyskar fyrirmyndir að
hvoru tveggja, sem hæst hefur borið
á vettvangi stjórnmálanna hér heima
frá hruni. Annars vegar eru svik Al­
þingis í stjórnarskrármálinu. Þingið
sýnir engin merki þess, að það ætli
sér að virða úrslit þjóðaratkvæða­
greiðslunnar 20. október 2012, þar
sem tveir þriðju hlutar kjósenda lýstu
sig fylgjandi nýrri stjórnarskrá. Að­
eins 17 þingmenn af 63 hafa feng­
izt til að lýsa því yfir, að þeir telji að
„Alþingi beri að virða vilja kjósenda
í þjóðaratkvæðagreiðslu“ (sjá 20.okt­
ober.is). Hins vegar eru yfirvofandi
svik í ESB­málinu, þar sem þingið býr
sig nú undir að ganga á bak ítrekaðra
loforða um, að þjóðin fái að eiga síð­
asta orðið um aðild að ESB.
Formaður Sjálfstæðisflokksins
tók af tvímæli um þetta á fundi með
flokksmönnum sínum í Valhöll í vik­
unni. Þar sagði hann, að ákvörðun
Alþingis um að slíta viðræðum við
ESB snúist ekki um viðræðurnar,
heldur um aðild. Formaðurinn held­
ur því blákalt fram, í andstöðu við
ítrekaðar yfirlýsingar fulltrúa allra
stjórnmálaflokka á Alþingi, að þing­
ið ætli sér að eiga síðasta orðið um
aðild Íslands að ESB. Þarna birtist
sama valdaránshugsun og sú, sem
býr að baki þeim ásetningi að hafa að
engu eða útvatna vilja þjóðarinnar í
stjórnarskrármálinu. Alþingi virðir
ekki þjóðina sem stjórnarskrárgjafa,
þótt kjósendur hafi lýst afdráttar­
lausum stuðningi við nýja stjórnar­
skrá, þar sem skýrt er kveðið á um,
að Alþingi fari með löggjafarvaldið
í umboði þjóðarinnar. Alþingi ætlar
sér að ganga til næstu kosninga skv.
kosningalögum, sem tveir þriðju
hlutar þjóðarinnar höfnuðu í þjóðar­
atkvæðagreiðslu. Alþingi virðir ekki
heldur sjálfsagðan rétt þjóðarinnar
til að eiga síðasta orðið í ESB­málinu.
Alþingismeirihlutinn daðrar nú við
að dæma Ísland úr leik sem fullburða
lýðræðisríki.
Noregur, Grænland og Sviss
Engin Evrópuþjóð hefur hafnað að­
ild að ESB án þjóðaratkvæðis. Norð­
menn eru eina þjóðin, sem hefur
hafnað aðild að ESB í þjóðaratkvæði,
fyrst með 54% atkvæða 1973 og síðan
aftur með 52% atkvæða 1994. Græn­
lendingar sögðu sig úr ESB að loknu
þjóðaratkvæði árið 1982, þar sem
53% kjósenda sögðu nei við áfram­
haldandi aðild og 47% sögðu já.
Svisslendingar höfnuðu aðild að EES
1992 með 50,3% gegn 49,7%, og þá
voru viðræður um aðild Sviss að ESB
lagðar á ís. Þeim var ekki slitið. Þær
eru enn í biðstöðu. Hitt hefur aldrei
gerzt, ekki fyrr en nú, að viðræðum
um aðild að ESB sé slitið einhliða
af hálfu stjórnmálaflokka á þingi og
valdið til að eiga síðasta orðið um að­
ild að ESB sé hrifsað af kjósendum.
Lýðræðisöflin verða að halda
vöku sinni. Þingsályktunartillaga ut­
anríkisráðherra um að slíta viðræð­
um við ESB snýst ekki um aðild eða
ekki aðild að ESB eins og formað­
ur Sjálfstæðisflokksins heldur fram.
Málið snýst um, að réttur þjóðarinn­
ar til að taka ákvörðun eftir réttum
lýðræðislegum leikreglum verði ekki
frá henni tekinn. n
Leikreglur lýðræðis„Alþingi virðir
ekki þjóðina sem
stjórnarskrárgjafa.
Þorvaldur Gylfason
skrifar
Kjallari
Hildur Lilliendahl vegna viðbragða við söfnun. – DV Guðný Tómasdóttir sýndi svínabú. – DV
Ingibjörg Dögg
Kjartansdóttir
ingibjorg@dv.is
Leiðari