Dagblaðið Vísir - DV - 04.04.2014, Qupperneq 42

Helgarblað 4.–7. apríl 201442 Skrýtið
Tíu staðreyndir
um Eiffel-turninn
n 125 ár liðin síðan turninn var tekinn í notkun n 60 tonn af málningu notuð
Á
mánudag voru liðin 125 ár
síðan lokið var við byggingu
Eiffel-turnsins í París, eins
helsta kennileitis Frakk-
lands. Vinnan við þennan
rúmlega þrjú hundruð metra háa
turn tók tvö ár, tvo mánuði og fimm
daga. Upphaflega átti turninn var
að vera minnismerki um heimssýn-
inguna sem halda átti í París árið
1889, en tilefni heimssýningarinn-
ar í borginni var að þá voru liðin 100
ár frá frönsku byltingunni. Í tilefni
afmælisins birti Business Insider
nokkrar áhugaverðar staðreyndir
um þessa mögnuðu byggingu sem
líklega er ein sú þekktasta í heimi.
Áhugalítill hönnuður
Eiffel-turninn er nefndur eftir
Gustav Eiffel sem sagður var hafa
hannað turninn. Þó að Eiffel hafi
vissulega komið að hugmynda-
vinnunni voru það verkfræðingarnir
Maurice Koechlin og Emile Noguier
sem áttu veg og vanda að hönnun-
inni. Eiffel sjálfur er sagður hafa
verið áhugalaus um bygginguna og
lét því Koechlin og Noguier sjá um
hönnunina í samvinnu við arkitekt-
inn Stephen Sauvestre, en allir voru
þeir starfsmenn Gustavs Eiffels.
Var hæsta bygging heims
Eiffel-turninn var lengi vel hæsta
bygging heims, enda var hann
byggður nokkru áður en háhýsavæð-
ingin ruddi sér til rúms í stórborgum
beggja vegna Atlantsála. Það var ekki
fyrr en árið 1930 að önnur, og hærri,
bygging leit dagsins ljós; Chrysler-
byggingin í New York hafði tekið við
keflinu sem hæsta bygging heims.
Lyfturnar virkuðu ekki
Þann 6. maí árið 1889 var almenn-
ingi hleypt inn í turninn. Fyrstu 30
þúsund gestirnir þurftu þó að ganga
upp 1.710 tröppur til að komast á
efstu hæðina. Ástæðan var sú að lyft-
urnar virkuðu ekki, eða voru ekki til-
búnar. Tuttugu dögum síðar, 26. maí,
voru lyfturnar teknar í notkun.
Þoldu ekki turninn
Þó að flestir Parísarbúar séu stolt-
ir af kennileiti sínu í dag var það
ekki alltaf þannig. Raunar hötuðu
íbúar borgarinnar bygginguna fyrst
um sinn. Þeim fannst byggingin allt
of stór og engan veginn passa inn
í borgarmyndina. Rithöfundurinn
Guy de Mupassant var einn þeirra,
en þrátt fyrir það borðaði hann á
veitingahúsi undir turninum á degi
hverjum. Þegar hann var spurður
hvers vegna hann gerði það, á sama
tíma og hann hataði bygginguna,
stóð ekki á svörunum – þetta væri
eini staðurinn í borginni þar sem
hann sæi ekki bygginguna.
Ekki alltaf jafnhár
Eiffel-turninn er samsettur úr þús-
undum tonna af smíðajárni. Í sum-
arhitanum hækkar turninn örlítið,
eða um 17 sentímetra.
Átti bara að standa í 20 ár
Upphafleg áform gerðu ráð fyrir að
turninn myndi aðeins standa í tutt-
ugu ár áður en hann yrði tekinn nið-
ur aftur. Franski herinn, með milli-
göngu yfirvalda, ákvað hins vegar
að tilvalið væri að nota þessu háu
byggingu og var útvarpssendum
komið fyrir á toppi hennar. Þar með
varð ekkert úr því að Eiffel-turninn
yrði tekinn niður.
Eyðilögðu lyfturnar
Eiffel-turninn gegndi veigamiklu
hlutverki í fyrri og síðari heimsstyrj-
öldinni. Í síðari heimsstyrjöldinni
var ákveðið að klippa á lyftuvírana til
að nasistar gætu ekki notað turninn.
Eftir að bandamenn náðu Parísar-
borg aftur á sitt vald voru vírarnir
lagaðir.
60 tonn af málningu
Turninn er málaður að jafnaði á sjö
ára fresti og þarf að nota á milli 50 og
60 tonn í verkið. Þetta er ekki bara
gert til að halda útliti turnsins í horf-
inu heldur einnig til að verja hann
gegn ryði.
Ekki bara ferðamannastaður
Eiffel-turninn er fyrst og fremst
ferðamannastaður en það hefur ekki
alltaf verið þannig. Eiffel-turninn
hefur meðal annars hýst skrifstofu
dagblaðs, pósthús, rannsóknarstofu
og leikhús. Þá er neðstu hæðinni
breytt í skautasvell í nokkra daga á
ári hverju.
Vinsælasta minnismerki heims
Turninn er vinsælasta minnismerki
heims – allavega af þeim minnis-
merkjum sem borga þarf aðgang
að. Um fimm til sjö milljónir manna
heimsækja Eiffel-turninn á hverju
ári, þar af eru 75 prósent erlendir
gestir. Árið 1900 heimsóttu milljón
manns Eiffel-turninn en árið 2011,
sem var metár, heimsóttu sjö millj-
ónir manna turninn. n
Tignarleg bygging Eiffel-turninn
er líklega ein þekktasta bygging
heims, enda stórglæsileg.
Einar Þór Sigurðsson
einar@dv.is