Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1953, Síða 9

Inngangur.
Introdudion.
1. Um skýrsl'urnar almennt.
General Statement.
Eins og segir i formálanum, eru búnaðarskýrslurnar fyrir 1951,
sem hér birtast á prenti, allmiklu fyllri en þær hafa verið til þessa.
Til þess að svo mætti verða, þurfti Hagstofan að semja nýtt eyðublað
undir framtöl framleiðenda landbúnaðarafurða og fá það samþykkt af
Fjármálaráðuneytinu og Rikisskattanefnd. Þessu nýja eyðublaði var,
eins og við var komið, hagað í samræmi við fyrirætlanir Hagstofunnar
um endurbættar búnaðarskýrslur. Enn fremur var gert nýtt eyðublað
undir búnaðarskýrslur þær, er formenn skattanefnda (hreppstjórar)
gera upp úr framtölunum. Var það samræmt framtalseyðublöðunum og
skattanefndunum rituð rækileg greinargerð um það, hvernig Hagstofan
óskaði, að skýrslurnar væru færðar. Af hálfu Hagstofunnar var mikil
áherzla á það lögð, að allt væri á búnaðarskýrslur tekið, er fram væri
talið af þeim, er við landbúnað fást. Ef eitthvað þótti á vanta, að þetta
væri gert, var skýrslan endursend með ósk um, að því yrði við bætt,
er vantaði. Ef þess sáust enn inerki, að ekki mundi allt vera fulltalið,
voru framtölin úr hlutaðeigandi hreppi fengin að láni hjá Ríkisskatta-
nefnd, þau borin saman við skýrsluna og hún síðan lagfærð eftir þvi, sem
ástæða var til.
Þrátt fyrir þetta er Ijóst, að skýrslur þær, sem nú birtast, eru eng-
an veginn fulllcomnar, enda er eigi hægt við því að búast, eins og til
þeirra er stofnað. Þær byggjast á framtölum einstaklinga til skatts, og
þau framtöl eru eðlilega mjög misjafnlega gerð. T. d. er hætt við, að þeir,
sem eiga eitt hross í haga eða 1—3 kindur, láti búfjáreign sína ótalda.
Þó er hitt algengara, að skattanefndum þyki ástæðulaust að taka þá
upp í búnaðarskýrslur, er svo lítið búfé eiga. Því þarf sérstaklega að
hafa mikla gæzlu á, ef ekki á að verða margt ótalið af búfé í kaupstöð-
um og kauptúnum, þar sem búfjárræktun er aðeins stunduð sem dund-
ursstarf og hjáverk. En í sveitum, þar sem búfjárræktin er aðalatvinna
flestra eða allra, verður fátt eftir af búfénu ótalið, og þá helzt úti-
gangshross í eigu barna og unglinga. Hins vegar eru garðávextir þar
víða illa fram taldir, og því verr sem minni rækt er lögð við garðrækt-
ina, og þeir garðávextir verst, sem lítið er af. Svipaða sögu er að segja