Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1953, Síða 40

38*
Búnaðarskýrslur 1951
hald og fyrningu á nijög miklum eignum, auk brunabótagjalda og allra
annarra gjalda af húseignum. Þó er þess að gæta, að talsvert mikill
hluti af viðhaldskostnaði húseignanna kemur fram sem vinna, sem
reiknuð er til gjalda annars staðar, en ekki talin í þessum kostnaði.
Ástæða er til að benda á það, að hér er i einu lagi fram talinn kostn-
aður bæði við íbúðarhús og peningshús. Hefði þó verið mjög æskilegt
að fá þetta tvennt sundurgreint, þar sem kostnaðurinn við penings-
húsin er raunverulega kostnaður við búreksturinn sjálfan. En talið hef-
ur verið, að engin tölc væru á að fá framteljendur til að greina þetta
tvennt sundur, þannig að með nokkru öryggi væri.
Vextir af slculdum eru eflaust einnig of lágt fram taldir, enda
vantar framtal þeirra frá mörgum framteljendanna, sem þó telja fram
skuldir. Fram taldir skuldavextir eru ekki nema tæplega 3% af saman-
lagðri upphæð skulda í árslok, en nokkru meira, ef miðað er við skuld-
arupphæð við árslok 1950. Þess er og rétt að geta, að mikill hluti veð-
skuldanna er með lágum vöxtum, 2 og 2%%, og má gera ráð fyrir, að
vextir af veðskuldum séu eigi nema um 3% að meðaltali eða tæplega
2 millj. kr. En þó að eitthvað af öðruni skuldum kunni að vera vaxta-
laust, er ekki rétt að gera ráð fyrir, að vextir af þeim séu lægri að
meðaltali en 5%—6%, og að upphæð þeirra sé þá 3—3% millj. kr.
Samkvæmt því ætti að vanta 1,2—1,7 millj. kr. á, að skuldavextir séu
fram taldir að fullu.
Ýmis gjöld eru eignarskattur, lífeyrissjóðsgjald, iðgjöld til ólög-
bundinna trygginga, sjúkrasamlagsgjöld, tryggingagjöld, stéttarfélags-
gjöld og aðrir frádráttarliðir til skatts. Nokkur brögð eru að því sums
staðar, að þetta sé ekki að fullu fram talið, einkum hjá búlausu fólki.
Það, sem fram er talið, er alls 11,4 millj. kr.
Dálkurinn „fjárfesting í landbúnaði“ er tekinn úr töflu
XV og vísast um hann til athugasemda þeirra, er við þá töflu eru gerðar.
Þess verður eflaust af einhverjum saknað, að í töflu XII er ekki
sýnd hreyfing bústofnsins 1951, þ. e. bústofnsauki eða bústofns-
skerðing, eftir því sem gerðist í hverri sýslu. Að athuguðu máli var sá
kostur tekinn að sleppa þessu. Til þess voru tvær aðalástæður. Önnur var
sú, að ekki reyndist framkvæmanlegt að halda sundurgreindri þeirri
bústofnshreyfingu, er stafaði af breytingu (aukningu eða skerðingu) á
heimaöldum búfjárstofni, og hinni, er stafaði af kaupum og sölu bú-
stofns. En mestur hluti þeirrar breytingar, er varð á sauðfjárstofnin-
um, var fyrir kaup og sölu á vegum Sauðfjárveikivarnanna. Sá fénað-
ur, sem þannig var færður milli héraða, var eigi að fullu greiddur, en
það, sem greitt var, var ýmist tekið af handbæru fé, sem óvíst er, að
fulltalið hafi verið áður, eða með lánsfé, sem hefur ekki heldur verið
talið fram að fullu, eða loks af tekjum bús þess, er fénaðinn fékk, og
verður þetta eigi sundurgreint eða tryggt, að fært sé til jafnaðar, enda
koma fram mjög tortryggilegar tölur um afkomu landbúnaðarins, þar