Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1953, Síða 42

40*
Búnaðarskýrslur 1951
til sín vinnuafl þjóðarinnar. En fyrri styrjaldarárin 1914—18 var engu
slíku til að dreifa, og sýnist þó jarðabótaáhuginn líka þá hafa minnkað
stórkostlega, og hélzt svo fyrstu árin á eftir. Starfandi jarðabótafélög-
um fæltkaði úr rúmlega 150 fyrir stríðið ofan í 105 1918, 100 1919
og 97 1920, en starfandi jarðabótamönnum úr 2500—3000 árlega fyrir
stríðið í 1669 1918, 1518 1919 og 1464 1920. En eftir stríðið fjölgar
starfandi jarðabótafélögum jafnt og stöðugt upp í 214 1928 og jarða-
bótamönnum upp í 5238 það sama ár. Síðan hefur tala starfandi jarða-
bótafélaga haldizt lítið breytt. Tala jarðabótamanna var hins vegar oft-
ast um 5000 fram að síðari styrjöldinni, en fækkaði þá ofan í 2464
1943, en fjölgaði aftur að stríðslokum upp í um 4000 á ári. Síðan hefur
hún verið dálítið breytileg eflir árferði, t. d. lækkaði hún niður í 3533
1949, en hefur verið milli 4200 og 4300 tvö síðustu árin.
Jarðabæturnar sjálfar hafa aukizt miklu meira en tala jarðabóta-
manna. Jarðabætur voru framan af öldinni metnar í dagsverkum, og
fram til 1949 var dagsverkatalan gefin upp í búnaðarskýrslum Hagstof-
unnar, til þess að auðvelda samanburð við fyrri ár. Sá samanburður
var ekki nákvæmur, því að breytingar urðu á þvi, hvað mælt var sem
jarðabætur, og einnig á því, hvernig frá jarðabótum var gengið og
hvernig þær voru lagðar í dagsverk, og mun það hafa munað mestu.
Þrátt fyrir það gefur þessi samanburður allrétta mynd af aukningu
jarðabótanna. Dagsverkafjöldi jarðabótanna hefur verið talinn
1949 sem hér segir:
I>ús. I>ús.
dagsverk dagsverk
1901—05, úrsmeðaltal . 69 1941 . 203
1906—10, 107 1942 . 327
1911—15, 140 1943 . 262
1916—20, 86 1944 . 405
1921—25, 179 1945 . 643
1926—30, 475 1946 . 797
1931—35, 658 1947 . 776
1936—40, 535 1948 . 1 008
1941—45, 368 1949 . 691
ð árinu 1950 gengu í gildi nýj ar r e g 1 u r u m j a r ð a b ó t a -
styrkinn, og var þá hætt að mæla sumar þær jarðabætur, er áður
höfðu verið mældar, og aðrar teknar lit með öðrum liætti en áður.
Hætti þá Hagstofan að umreikna jarðabæturnar í dagsverk, og er því
ekki hægt að gera þennan samanburð á jarðabótum tveggja síðustu
ára og fyrri ára aldarinnar. En það má fullyrða, að bæði 1950 og 1951
voru jarðabætur alls meiri en nokkru sinni áður.
Hvort sem litið er á fjölda jarðabótamanna eða fjölda dagsverka
við jarðabætur, er það eftirtektarvert, hve rnjög hvort tveggja hækkar,
er jarðræktarlögin 1923 gengu í gildi. Er ástæða til að taka þetta frarn
sérstaklega, því að það kemur ekki glögglega fram á yfirlitinu hér að