Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1953, Side 60

58
Bíinaðarskýrslur 1951
78,2 millj. kr. Síðan hefur verðmæti nautgripaafurðanna alltaf verið
miklu meira en verðmæti sauðfjárafurðanna.
c) Verðmæti afurða af hrossum 1935—51 (sjá töflu C, bls. 36—37).
Ekki er hér reiknað með öðru en seldum og slátruðum hrossum.
Hefur verðmæti afurða af hrossum farið vaxandi á síðustu árum. Þar
sem sauðfjárpestirnar hafa hei’jað mest og örðugleikar hafa jafnframt
verið á að koma upp mjólkurframleiðslu í stað þess, sem framleiðsla
sauðfjárafurða hefur þorrið, hefur víða verið til þess gripið að auka
um sinn framleiðslu sláturhrossa. Þar hafa stóðhryssurnar komið í
stað ánna, og folöld og trippi til slátrunar í stað dilka. Um leið og
framleiðendur hafa aftur fengið hraustan sauðfjárstofn með fjárskipt-
um, hafa þeir fækkað hrossunum aftur. En við það, að gengið hefur
á stofninn, hafa komið fram meiri sláturafurðir. Hrossin urðu flest
1943, 62 þús., en siðan hefur þeim fækkað um rúml. 20 þús., voru í árslok
1951 41 þús. Hafa þannig komið fram á 8 árum 20 þús. sláturhross
með því einu að ganga á stofninn.
Hrossum hefur aðeins að nokkru leyti verið slátrað í sláturhúsum.
Framtal hrossa er óáreiðanlegra en framtal nautgripa og sauðfjár, og
auk þess eru miklir örðugleikar á að gera áætlun um, hve margt af
hryssunum kemur upp folöldum árlega, þar sem slíkt fer mjög eftir
héruðum og árferði. Því er enginn kostur annar en áætla magn slátur-
afurðanna eftir tölu framkominna húða einni saman. En sama máli
gegnir um hrossahúðir sem um nautgripahúðir, að þær koma oft fram
í verzlunum á öðru ári en framleiðsluárinu. Svo var það t. d. 1951, að
sala og talning hrossahúðanna dróst að verulegu leyti fram á árið 1952
(svo var líka reyndar um nautgripahúðirnar). Er þvi tala sláturhrossa
1951 að verulegu leyti byggð á framtalsskýrslum.
Upplýsingar um verð á afurðum hrossa hafa verið fengnar hjá Fram-
leiðsluráðinu og Sambandi ísl. samvinnufélaga. Eru þær upplýsingar
talsvert í molum, einkum fyrir fyrri árin.
Upplýsingar um tölu og verð útfluttra hrossa er teknar úr verzlun-
arskýrslum.
d) Verðmæti afurða af geitum, svínum, loðdýrum og alifuglum
1935—51 (sjá töflu D, bls. 38—39).
Tafla þessi er, að þvi er varðar magn afurðanna, í öllu verulegu
byggð á búnaðarskýrslum Hagstofunnar. Þó er um verðmæti afurða af
loðdýrum sum árin farið mest eftir verzlunarskýrslum, og þá bæði um
magn og verð. Þetta var þó ekki hægt að gera stríðsárin, og getur
verið, að loðdýraafurðir séu vantaldar þau ár. Var þá talsvert selt af
loðskinnum til setuliðsmanna og eru mjög litlar skýrslur til um þá
sölu. Framtal alifugla var ófullkomið fram til 1946. Alifuglarækt óx
mjög á stríðsárunum, og er verðmæti afurða alifugla eflaust vantalið