Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1913, Qupperneq 20

104
A kjördæmaskipun liafði sú breyting nú orðið, að ísaQarðarsvslu hafði nieð
lögum nr. i)6, 6. nóvhr. 1902 verið skipt í 2 kjördæmi, Vestur-ísafjarðarsýslu og
Norður-ísafjarðarsýslu og fylgdi ísafjarðarkaupslaður henni.
Þegar á þingi 1902, og einkum eftir það um haustið og velurinn, fór að
brydda á óánægju hjá ýmsum með það ákvæði í liinni nýju stjórnarskrá, að ráð-
herrann ælti að sitja í ríkisráði Dana og bera þar upp fyrir konungi lög og mikil-
vægar stjórnarráðstafanir. Þingmenn og blöðin tóku þó þessari »sjerkreddu«, er svo
var nefnd, fálega, og öll þingmannaefni tjáðu sig mundu samþykkja til fulls stjórn-
arskrána á þingi 1903. Það liefði því mátt gera ráð fyrir minna kappi við þessar
kosningar en tvær hinar undanförnu, en þvi fór fjarri, þær urðu litið eitt fjölsóttari
en þær, 53.4% og i einstaka kjördæmum svo sem Reykjavik, Arnessýslu, Rangár-
vallasýslu, Eyjafjarðarsýslu og Húnavatnssýslu voru þær sóttar af meira kappi en
nokkru sinni fyr, en langlakast í Barðastrandarsýslu eins og oft fvr. Til þessa kapps
í þetta sinn voru þau rök, að politiskur þroski fór eðlilega mjög vaxandi á þessum
hardagaárum, og að einstök þingmannaefni leituðu kosningar af miklu kappi með
fundarhöldum og atkvæðasmölun, en aðallega var þó orsökin sú, að nú var að
keppa um völdin, er stjórnarskráin yrði samþykt til fulls. Iivor flokkurinn um sig
laldi sig liafa unnið sigur i baráttunni og vildi því eðlilega liafa sigurlaunin, völdin.
Við þessar kosningar urðu lillar breytingar, að eins 3 alveg nýjir þingmenn komust að.
Með stjórnarskránni og nýjum kosningarlögum, sem samþykt voru á þing-
inu 1903, var gerð talsverð brevting á kosningarrjettinum, er miðaði til að rýmka
hann bæði beinlínis og óbeinlínis, eins og siðar verður drepið á, en jafnframt var
sú breyting gerð, að þjóðkjörnum þingmönnum var fjölgað um 4, og skyldu þeir
kosnir i fjórum kaupstöðunr landsins, einn af hverjum, svo að Reykjavík fjekk nú
tvo þingmenn. Kosningar á þessum nýju þingmönnum fóru fram 10. sept. 1904, því
sá dagur var nú lögboðinn kjördagur samkvæmt 25. gr. nýju kosningarlaganna 3.
oktbr. 1903 og fóru svo.
Kjördæmi. Atkvæði, er ping- maður fjekk Kjósend- ur alls Þar at kusu Hve margir af hund- raði
Reykjavík 367 1193 694 58,2
Ísaíjörður 77 228 150 65,8
Akureyri 135 280 217 77,5
Seyðisfjörður Einn í kjöri
Þessu næst fór kosning eigi fram fyr en 10. sept. 1908 þannig.