Dagblaðið Vísir - DV - 13.07.2012, Blaðsíða 29

Viðtal 29Helgarblað 13.–15. júlí 2012
stéttin á Íslandi hefði síðustu
tvo áratugi rekið gegn fjölmiðl­
um. Þá velti Þorvaldur Gylfa­
son hagfræðiprófessor og fyrr­
verandi stjórnlagaráðsfulltrúi
því upp hvort leysa ætti þá
dómara tímabundið frá störf­
um, sem gerðir hefðu verið aft­
urreka með ranga dóma hér
heima. Björk segir stuðninginn
í samfélaginu hafa verið mik­
inn allan þann tíma sem hún
hefur barist í málinu. Það hafi
skipt hana miklu máli. „Mað­
ur fann það bara hvað allir
stóðu þétt við bakið á manni.
Kannski líka af því þetta var
þessi maður og þessi umræða
— „smástelpan“ gegn strípi­
kóngnum.“
„Fékk rosalega á mann“
Björk rekur það í samtali við
blaðamann DV hvernig við­
talið við Lovísu Guðmunds­
dóttur, fyrrverandi nektar­
dansmey á Goldfinger, kom
til, viðtal sem átti heldur bet­
ur eftir að draga dilk á eft­
ir sér. „Ég var nýútskrifuð úr
fjölmiðlafræði og nýbyrjuð
að vinna sem blaðamaður,
full af réttlætiskennd og ætl­
aði að láta til mín taka.“ Við­
tal við þrjár nektardansmeyj­
ar hafði verið birt nokkrum
vikum áður: „Þær sögðu að­
eins góðu söguna og hvað allt
væri æðislegt, en hann [Geiri
á Goldfinger] sat yfir þeim á
meðan viðtalið var tekið.“
Björk segist hafa vit­
að að ýmislegt hefði geng­
ið á á þessum stöðum, ýmis­
legt sem varla þyldi dagsljósið.
Það hafi því verið mikilvægt
þegar Lovísa hafði samband
við hana og sagðist vilja segja
frá sinni hlið málanna. „Hún
hafði samband sjálf eftir að
hún las þetta viðtal við kon­
urnar og sagði að sér ofbyði að
enginn þyrði að segja hvernig
þetta væri í raun og veru.“ Eins
og fram kemur í dómi Mann­
réttindadómstólsins var um­
fjöllun Bjarkar faglega unnin
en hún leitaði meðal annars
viðbragða hjá Geira. Björk
man ennþá hvað hann sagði
við hana í símann þann dag:
„Ég vona það Björk mín, að þú
lendir ekki í neinum leiðind­
um yfir því sem þú ert að fara
að skrifa.“ Lovísa kom fram
undir nafni og mynd af henni
birtist með viðtalinu og mál­
ið vakti gríðarlega athygli, en
Björk grunaði ekki hvað koma
skyldi. Hún hefur nú í fimm ár,
með hjálp útgáfu félagsins Birt­
íngs, reynt að verja umfjöllun
sína og ákvörðun um að miðla
rödd Lovísu, fyrir dómstól­
um. Henni er létt yfir því að sá
réttur hafi loks verið staðfestur
af alþjóðlegum dómstóli.
„Ég var nýbyrjuð og ætlaði
að breyta heiminum með því
að fjalla um mikilvæg málefni,
um allt sem þarft væri að fjalla
um. Þess vegna var það svo­
lítið mikið sjokk þegar ég fékk
bréf í hendurnar þar sem mér
var hótað málsókn.“ Björk seg­
ir að skrítnast hefði verið að
átta sig á því, eftir dóm Hæsta­
réttar, að hún ein hefði verið
dæmd fyrir skrifin. „Þarna var
bæði ritstjóri á bak við mig og
heilt útgáfufyrirtæki. Þannig
að ég skyldi ein verða dæmd
var eitthvað sem ég bjóst aldrei
við, aldrei nokkurn tímann,“
segir hún. Aðspurð um það
hvort dómurinn hafi haft áhrif
á skrif hennar í kjölfarið, segir
hún ljóst að slíkir dómar hafi
alltaf einhver áhrif. „Auðvitað
fékk þetta rosalega á mann á
þessum tíma, að maður skyldi
vera kærður, dæmdur og allt
saman. Ég fór yfir þetta í hug­
anum aftur og aftur og velti því
fyrir mér hvort ég hefði gert
eitthvað rangt en ég komst
alltaf að þeirri niðurstöðu að
dómurinn stæðist ekki, enda
kom fram í honum að ég hefði
haft allt orðrétt eftir henni.“
Hún segist hafa orðið vör við
það í kjölfarið að blaðamenn
hafi farið að passa sig meira
en ella, „maður þorir ekkert að
fjalla um hvað sem er eftir að
hafa fengið svona dóm á sig.“
„Strípikóngur“ gegn móður
Blaðamennskuferill Bjarkar er
mjög svo litaður af Goldfinger­
málinu, sem er í fjölmiðlum
iðulega tengdur nafninu henn­
ar, „já já, Vikudómurinn stóri,“
segir hún og andvarpar, „nú
veit ég allavega að nafnið mitt
verður nefnt í lögfræðibókum.
Það er eitthvað.“ Björk segir
það góða tilfinningu að hafa
loksins losnað við þetta mál úr
lífi sínu. „Það var vont að hafa
þetta mál alltaf hangandi yfir
sér. Þetta voru fimm ár af lífi
mínu, allur blaðamannaferill­
inn minn.“
Hún segir ýmsar tilfinn­
ingar hafa bærst um innra
með sér í gegnum þetta ferli.
„Ég upplifði mig stundum
sem „litla gaurinn“ sem var að
reyna að gera rétt með því að
halda opinni umræðu á lofti,
en fékk það aftur í hausinn.
Það var eins og dómskerfið
væri búið að ákveða að þagga
niður í blaðamönnum. Til­
finningin var auðvitað alveg
ömurleg, að finna fyrir því að
þú sért að berjast fyrir fjöld­
ann en ert síðan ein tekin út og
hengd.“
Vilhjálmur Hans Vilhjálms­
son er sá lögmaður sem hef­
ur hvað oftast rekið meiðyrða­
mál gegn blaðamönnum fyrir
íslenskum dómstólum. Í kjöl­
far dómsins yfir Björk í Hæsta­
rétti árið 2009 skrifaði hann
grein í Fréttablaðið undir fyrir­
sögninni „Síbrotamenn á sviði
ærumeiðinga“ og vísaði þar til
skrifa Bjarkar og fleiri blaða­
manna Birtíngs. Hvernig leið
henni í kjölfar þessa pistils og
svipaðrar umræðu? „Auðvitað
fékk þetta á mann, maður var
til dæmis alltaf að fá einhver
skot um að maður væri dæmd­
ur blaðamaður. Þetta var svo
ósanngjarnt og fáránlegt,
þarna kallaði hann [Vilhjálm­
ur] mig og fleiri blaðamenn
Birtíngs til dæmis síbrota­
menn, og það var eðlilega ekk­
ert skemmtilegt en svona lagað
stappaði frekar í mig stálinu en
að draga mig niður.“
Hún minnir á að Geiri hafi
sjálfur sakað hana um að hafa
verið með dylgjur í fjölmiðl­
um. „Mér fannst auðvitað
ógeðfellt að heyra Ásgeir kalla
mig óheiðarlegan blaðamann,
þegar sannleikurinn var sá að
ég hafði orðrétt eftir viðmæl­
enda mínum og bar það síðar
undir hann.“ Réttlætiskennd
hennar hafi síðan verið veru­
lega misboðið þegar Geiri lýsti
því yfir í fjölmiðlum að hann
ætlaði að fagna niðurstöðu
Hæstaréttar með því að bjóða
félögum sínum í drykk á ein­
hverri búllunni, „svo að segja
í boði þriggja barna móður­
innar sem verið var að gera
fjárnám hjá.“ Hún segist hafa
haldið starfi sínu hjá Vikunni
ótrauð áfram og birt umfjall­
anir undir nafni þegar aðr­
ir ráðlögðu henni að gera það
ekki. „Réttlætiskenndinni var
svo misboðið við þetta allt að
ég var staðráðin í að láta ekki
þagga niður í mér. Mér hef­
ur alla tíð fundist þetta mjög
mikið réttlætismál, bæði fyrir
blaðamanninn sem og samfé­
lagið allt.“
Morgunklúbburinn góði
Hún segist þó stundum hafa
velt fyrir sér hvort starfið væri
þess virði. Hvort það væri ekki
hreinlega óábyrgt að starfa í
þessum geira þegar fjárhagn­
um væri ógnað með svo bein­
um hætti. „Ég þekki engan
blaðamann hérlendis á laun­
um sem geta staðið undir slík­
um kostnaði. Blaðamenn eiga
að geta leitað sannleikans um
málefni og miðlað til fjöldans
án þess að eiga slíkt á hættu.
Auðvitað var það áfall þegar
gert var fjárnám hjá mér vegna
þessa máls en sem betur fer
tókst að semja um skuldina
áður en hún fór lengra. En á
slíkum stundum hugsar mað­
ur með sér, af hverju vinn ég
ekki bara á bensínstöð? Til
hvers að standa í þessu?“
Þegar Björk efast um til­
gang starfsins og þess sem hún
er að gera, leitar hún til vin­
kvenna sinna í fjölmiðlaheim­
inum. Hún er ein þeirra fjöl­
miðlakvenna sem sækja hinn
svokallaða „morgunklúbb“ en
auk Bjarkar eru meðal annars
í hópnum þær Tobba Marínós­
dóttir og Erla Hlynsdóttir. „Við
hittumst einu sinni í viku og
ræðum daginn og veginn yfir
kaffibolla á einhverju kaffihús­
inu í bænum. Þetta var upp­
haflega hugsað til að hvetja
konur í fjölmiðlum áfram. Við
hittumst einmitt í morgun til
að fagna dómnum,“ segir Björk
og bætir við að stuðningur­
inn sem hún hafi fengið frá
kollegum sínum og vinum úr
fjölmiðlaheiminum hafi ver­
ið ómetanlegur. Hún hafi oft­
ar en ekki getað fengið útrás
með því að tala við stöllurnar
í morgunklúbbnum um það
sem væri að plaga hana. „Mér
finnst þetta frábært, ég tek þó
fram að ég er alls ekki mikið
fyrir „kvennaklúbba“, en þarna
er pláss fyrir spjall um allt milli
himins og jarðar.“
„Við erum tím“
Ég spyr Björk út í heimilislífið
og uppeldi barnanna, hvern­
ig hamagangur síðustu ára
hafi komið við börnin og fjöl­
skylduna. Hún segir alveg ljóst
að stundum hafi eitthvað þurft
að sitja á hakanum. „Ef þú ert
ein og í fullri vinnu með þrjú
börn, þá situr alltaf eitthvað á
hakanum, þetta verður aldrei
fullkomið, ég er líka stund­
um hundleiðinleg, ég get al­
veg viðurkennt það.“ Hún seg­
ist þó ekki telja að börnin hljóti
einhvern skaða af, þau hafi
húmor fyrir mömmu sinni. „Ég
held að þau verði ekkert verri
fyrir vikið, þau eru rosa­
„Þetta voru
fimm ár af lífi
mínu, allur blaða-
mannaferillinn minn
„Ég ætlaði alltaf að verða rosalegur
rannsóknarblaðamaður en síðan átt-
aði ég mig á því að það er ekkert endilega
mikið pláss fyrir þá á Íslandi.