Gerðir kirkjuþings - 2001, Qupperneq 7

Ávarp biskups íslands
Kirkjumálaráðherra, frú Sólveig Pétursdóttir, forseti Kirkjuþings, Jón Helgason,
biskupar, heiðruðu Kirkjuþingsfulltrúar og gestir. Verið velkomin til Kirkjuþings
2001. Ég þakka messuna í Dómkirkjunni í gærkveldi, prédikun sr. Péturs
Þórarinssonar, altarisþjónustu sr. Hjálmars Jónsonar, Dómkirkjuprests, söng barna úr
barnakórum Reykjavíkurprófastsdæmis eystra, og stjórn og orgelleik Gróu
Hreinsdóttur og annarra stjórnenda. Sóknarnefnd Dómkirkjunnar þakka ég veitingar í
safnaðarheimilinu og elskuleg samskipti, Guð blessi það allt sem við fengum þar að
njóta og nema. Ég þakka góðar móttökur hér í Grensáskirkju og hlakka til að vera hér
með þinghaldið í þessum rúmgóðu húsakynnum.
I skugga hermdarverka
Þriðjudagurinn 11. september er öllum í fersku minni. Dagurinn sem breytti
heimsmynd okkar. Viðbrögð kirkjunnar voru skjót, hún opnaði helgidóma sína og
bauð til bænastunda. Ég undraðist þann fjölda fólks sem gekk fram kirkjugólfið,
tendraði lítil bænaljós og lagði í kórtröppurnar. Bænaljósin brunnu þar og mynduðu
brátt ljósahaf, ljós samstöðu, ljós vonar, ljós trúar, gegn myrkraöflum sundrungar,
örvæntingar, mannfyrirlitningar. Ég undraðist manníjöldann í helgidóminum. Þar
mátti sjá þverskurð þjóðarinnar, unga og gamla, unga jafnvel í meirihluta, foreldra
með börn á armi eða við hönd sér, tendra bænaljósin, snortin, slegin yfir skelfilegum
voðaverkum í íjarlægu landi. Fjarlægu, en þó svo undur nærri, framandi álfu, en þó
við hjartastað okkar eigin heims og menningar. Helgidómurinn varð vettvangur
samstöðunnar og eflingar lífsins með orði og atferli trúar og vonar. Grimmdin sem
hermdarverkin bera með sér er okkur óskiljanleg. Og harmurinn og reiðin hrópa í
himininn. Okkur hefur verið sýnt í tvo heimana. Bandaríkin hafa gripið til aðgerða
gegn hryðjuverkum. Árásirnar í Afganistan voru væntanlega óumflýjanlegar. En
hörmulegt til að vita að ekki skyldi takast að fmna aðrar leiðir eftir pólitískum eða
diplomatiskum farvegum. Beiting hervalds bitnar helst og fremst á saklausu fólki og
getur leitt til enn dýpri andstæðna og langvinnari átaka, og kynt undir keðjuverkun
haturs og hefnda.
Þungvægum og alvarlegum spurningum er beint að talsmönnum trúarinnar.
Spurningum um þátt trúarbragða í þessu, um islam og kristni, um ofbeldi, stríð og trú,
um endurgjald og fyrirgefningu. Samtal milli trúarbragðanna hefur aldrei verið
mikilvægara en nú, samtal sem leiði til skilnings og gagnkvæmrar virðingar. Samtal
sem byggir á þeirri forsendu að við erum öll skyldug til að leggja okkar að mörkum að
byggja betri heim, samtal sem leitast við að styrkja sameiginlegan siðgæðisgrundvöll
mannlegs samfélags, þar sem góðvild og umhyggja er í fyrirrúmi, miskunnsemi,
frelsi, réttlæti og friður.
Hermdarverkin vestra afhjúpuðu varnarleysi okkar, bæði sem einstaklinga og
samfélags. Jafnvel ekki voldugasta þjóð veraldar getur varið sig og sína gegn slíku
illvirki. Hver er óhultur? Enginn er óhultur þegar hið illa, djöfullega, lætur til skarar
skríða. Mannanna börn eru varnarlaus. Og algjör vörn og fullkomið skjól gegn allri vá
fæst ekki nema á kostnað mennskunnar. Megineinkenni og grundvallarforsenda
lýðræðisins er hið opna samfélag sem hvílir á gagnkvæmu trausti borgaranna og milli
stjórnenda og þegna. Við viljum ekki þá algjöru vernd sem alræðis og lögregluríkið
eitt getur boðið. Við vitum að vernd og athvarf mennskunnar er fólgið í öðru. Guð
varð í Jesú Kristi varnarlaust bam til að frelsa heiminn frá valdi syndar, upplausnar og
eyðingar. Þess vegna er von jafnvel þegar illska og ofbeldi ræðst gegn okkur, og þegar
3