Gerðir kirkjuþings - 2001, Síða 14

Ávarp dóms- og kirkjumálaráðherra
Biskup íslands og frú, aðrir virðulegir biskupar, forseti Kirkjuþings,
Kirkjuþingsfulltrúar og góðir gestir. Það er mér söim ánægja að vera meðal ykkar við
upphaf Kirkjuþings og fá að ávarpa þingið.
Þau vatnaskil sem urðu á samskiptum og verkaskiptingu ríkis og kirkju með
Þjóðkirkjulögunum í upphafi árs 1998 og sá farvegur sem þau mál hafa verið í síðan,
hafa að mínu mati reynst heilladrjúg fyrir Þjóðkirkjuna. Þó að Þjóðkirkjan hafi með
auknu sjálfstæði fengið vald til að leysa sjálf fleiri mál en áður og aukið
frumkvæðisvald, stendur hlutverk ríkisvaldsins áfram óbreytt í því að styðja
Þjóðkirkjuna og vernda hana. Dóms- og kirkjumálaráðuneytinu er ætlað að hafa
yfirumsjón með því að ríkisvaldið veiti Þjóðkirkjunni þann stuðning sem því ber
samkvæmt lögum og það hefur ennfremur umsjón með því að Þjóðkirkjan og
stofnanir hennar fari að lögum.
Þáttur Kirkjuþings er orðinn enn veigameiri en áður var eftir þessa breytingu.
Kirkjuþingið hefur jafnt og þétt verið að styrkjast í sessi og eflast og finna sína fjöl. ef
svo má að orði komast. Síðla árs 1999 skiluðu tveir prófessorar í lagadeild Háskóla
íslands álitsgerð um valdsvið og verkefni Kirkjuþings annars vegar og Kirkjuráðs hins
vegar. Meðal annars í Ijósi þessarar álitsgerðar hefur smárn saman verið að mótast enn
skýrari mynd af því hvaða hlutverki Kirkjuþingi er ætlað að gegna, og hvert sé
valdsvið þess og verkefni. Þjóðkirkjulögin hefðu í raun réttri átt að kveða skýrar á um
það, en margvíslegar ástæður voru fyrir því, að sú varð ekki raunin. Ég vil nota
tækifærið til þess að lýsa ánægju minni með störf Kirkjuþings undir forystu forseta
þess, Jóns Helgasonar.
Þjóðkirkjan hefur öll skilyrði til að sinna mikilvægu hlutverki í þjóðfélaginu. Hún
stendur að sjálfsögðu á bjargi trúar sinnar og orðs eilífs lífs. Hvað ytri umgjörð varðar
þá býr Þjóðkirkjan við traust kerfi og lagaumgjörð. Um leið og hún hefur á sér
yfirbragð festu, skjóls og öryggis, sem er mikilsvert á viðsjárverðum og ótryggmu
tímum, hefur hún sveigjanleika og góða möguleika til að laga sig að síbreytilegum
aðstæðum í þjóðfélaginu og reyndar í heiminum öllurn. Hún hefur líka mikilvægair
boðskap að flytja í þeim efnum.
Þrátt fyrir að Kirkjuþing fjalli um og samþykki starfsreglur um margvísleg málefni
kirkjunnar, sem áður fyrr voru í formi laga frá Alþingi, eru viss löggjafarmálefni
ennþá hjá ríkisvaldinu. Mig langar að gera í stuttu máli grein fyrir slíkum málum og
framgangi þeirra.
Lög um Kirkjubyggingasjóð
Lán úr sjóðnum hafa ekki verið veitt undanfarin ár, enda fé ekki verið veitt til hans á
fjárlögum, og því snýst rekstur hans fyrst og fremst um rekstur eigna, sem eru sjóður
og útistandandi kröfur hjá sóknum er hafa fengið lán. Þá er ljóst að Jöfnunarsjóður
sókna veitir sambærilega lánafyrirgreiðslu til sókna og kirkjubyggingasjóður á að
gera. Eignum kirkjubyggingasjóðs er ætlað að styrkja ábyrgðardeild Jöfhunarsjóðs
sókna sem nýlega hefur verið mynduð. Ábyrgðardeildin veitir ábyrgð á lánum til
sókna samkvæmt ákveðnum reglum. Ég mun því leggja fram frumvarp á Alþingi um
að kirkjubyggingasjóður verði lagður niður og að hann renni í Jöfnunarsjóð sókna.
Með sameiningunni, ef samþykkt verður, er verið að einfalda stjórnsýslu og bæta
10