Fréttablaðið - 18.03.2016, Qupperneq 16

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis
á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is og Viktoría Hermannsdóttir viktoria@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is ljóSmyndir: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Halldór
Þegar kjörnir fulltrúar þjóðarinnar lögðust gegn stjórnarskrá sem samin var með aðkomu þjóðarinnar töldu sumir að nú væri öllu lokið,
að sumir hlutir væru einfaldlega þess eðlis að ekki
væri tækt að hleypa leikmönnum í einhvers konar
tilraunastarfsemi með þá. Sannleikurinn er hins
vegar sá, að vegna þess mikla pólitíska vægis sem
stjórnarskrá hefur, verður ekki vikist undan því að
þjóðin, raunverulegur valdhafi, samþykki hana.
Í lýðræðisríkjum á borð við Ísland er það þjóðin
(íbúar Íslands) sem ræður því fyrst og síðast hvaða
stjórnmálakerfi hún vill búa við, og eru örlög
nýrrar stjórnarskrár ekki undantekning frá þeirri
reglu. Lýðræðið er alltaf háð vilja þjóðar. Það
virðist útilokað að læsa niður í glatkistu eða svæfa
það sem þjóðarviljinn hefur úrskurðað, í landi þar
sem svo góð reynsla fékkst af beinum afskiptum
borgaranna við að móta valda- og efnahagskerfinu
nýja stefnu.
Frá lagalegu og stjórnmálalegu sjónarhorni
hefur sú opna og gegnsæja aðferð, sem notuð var á
Íslandi við gerð nýrrar stjórnarskrár, vakið athygli
fjölda sérfræðinga, háskóla og samfélaga, og nú
er fylgst með möguleikanum á því að slíkri aðferð
verði beitt á ný. Það er byltingarkennd aðferð að
fela þjóðinni að semja stjórnarskrá, en vandinn er
sá að ekki eru til hliðstæð dæmi til samanburðar.
Það er líka afrek að láta ferlið ganga upp, og í fram-
tíðinni verður litið til reynslu Íslands þegar unnið
verður að stjórnarskrám um veröld víða.
Engum dettur í hug að þetta byltingarkennda
ferli, sem Íslendingar áttu frumkvæðið að, verði
auðvelt viðfangs, og fram undan eru ýmsir farar-
tálmar, en þegar upp er staðið er það vilji fólksins
sem skiptir sköpum í lýðræðisríki. Sé það vilji
Íslendinga að leggja til grundvallar stjórnarskrár-
drögin sem þjóðin samdi getur enginn mannlegur
máttur komið í veg fyrir að svo verði. Fyrr eða síðar
verður sá texti samþykktur.
Nýtt tækifæri
til að efla lýðræðið
Antoni Abat i
Ninet
prófessor við
lagadeild Kaup-
mannahafnar-
háskóla
Í lýðræðis-
ríkjum á
borð við
Ísland er það
þjóðin (íbúar
Íslands) sem
ræður því
fyrst og síðast
hvaða
stjórnmála-
kerfi hún vill
búa við.
Stjórnmálamenn landsins hafa sumir hverjir tekist allhart á eftir að í hámæli komst að Anna Sigurlaug Pálsdóttir, eiginkona Sig-mundar Davíðs Gunnlaugssonar forsætisráð-herra, ætti eignir á Bresku-Jómfrúareyjum og gerði um 500 milljóna króna kröfu í þrotabú
föllnu bankanna.
Virðast menn hafa farið offari á báða bóga. Í það
minnsta hefur enn ekki verið bent á að lög og reglur
hafi verið brotnar í tengslum við þessi mál.
Verður þá að skrifast á smekkvísi hvers og eins hvort
í lagi sé að tala um eignir í skattaskjóli þegar farið er að
öllum reglum um sköttun hér á landi. Hvað þá þegar
eiginkona forsætisráðherra er sögð í hópi hrægamma,
en það orðfæri hefur verið haft um fjárfesta sem keypt
hafa á undirverði kröfur á föllnu bankana og virðist alls
ekki eiga við um félag hennar, heldur sé um að ræða
kröfur sem alls óvíst sé að fáist greiddar.
Um leið verður að teljast í hæsta máta ósmekklegt að
ráðast með ósannindum og dylgjum að þingmönnum
sem tjáð hafa sig um málið, líkt og Gunnar Bragi Sveins-
son utanríkisráðherra gerði í útvarpsviðtali í gærmorg-
un, þegar hann sagði Lilju Rafneyju Magnúsdóttur,
þingmann VG, hafa átt hagsmuna að gæta vegna
kvótasölu á sama tíma og hún barðist fyrir breytingum
á fiskveiðistjórnarkerfinu á síðasta kjörtímabili.
Spurningar vakna hins vegar um gagnsæi og stjórn-
sýslu og hvort ekki sé eðlilegt að gerð sé grein fyrir
hagsmunatengslum ráðherra í gegn um maka. Í viðtali
við Fréttablaðið í gær telur Einar K. Guðfinnsson, for-
seti Alþingis, það ekki vera, sjálfstæði maka sé undir.
Þó var samdægurs samþykkt á Alþingi þingsályktunar-
tillaga um siðareglur fyrir þingmenn þar sem þeir eru
sagðir eiga að forðast hvers kyns hagsmunaárekstra og
upplýsa um þá.
Ekki verður fram hjá því horft að með því að undan-
skilja maka í upptalningu á hagsmunatengslum
skapast rými til athafna sem óvíst er að þoli dagsins
ljós, svo sem með því að einkafyrirtæki mokaði gjöfum
í maka ráðherra sem hefði með mál þess að gera.
Íslensk löggjöf og stjórnskipan er að stærstum hluta
komin frá Dönum og samhljómur víða. Danir eru þó
langt á undan Íslendingum þegar kemur að gagnsæi
stjórnsýslunnar og því að upplýsa um hagsmunatengsl
stjórnmálamanna.
Á vef danska stjórnarráðsins má þannig finna hags-
munaskráningu ráðherra, þar sem gert er ráð fyrir að
makar þeirra upplýsi einnig um sín mál. Undir eru
tekjur af eigin atvinnustarfsemi þar sem ársvelta er yfir
50 þúsund dönskum krónum (tæp milljón) og tekjur af
fjárfestingum eða eignarhlut í fyrirtækjum með sömu
tekjumörkum. Til dæmis má sjá að eiginkona Lars
Løkke Rasmussen hefur, eins og hann sjálfur, tekjur af
því að leigja út eigin íbúð þeirra og fær greidd laun fyrir
kennarastarf sitt. Hann er í Venstre og skátunum.
Eðlilegt væri að hér væri málum eins háttað.
Förum að
fordæmi Dana
Óli Kristján
Ármannsson
olikr@frettabladid.is
Ekki verður
fram hjá því
horft að með
því að
undanskilja
maka í
upptalningu
á hagsmuna-
tengslum
skapast rými
til athafna
sem óvíst er
að þoli
dagsins ljós.
Traustið brostið
Sigmundur Davíð Gunnlaugs-
son er dulur maður. Hann hafði
ekki upplýst Bjarna Benedikts-
son fjármálaráðherra um það að
kona hans á tólf hundruð millj-
ónir á Bresku Jómfrúareyjunum.
Vandræðagangurinn opin-
beraðist á Alþingi í gær þegar
Bjarni var spurður út í málið af
þingmönnum en Sigmundur var
ekki til svars. „Það er ekki gott
að vera settur í þá stöðu að taka
upp mál og svara fyrir það sem
aðrir eru langbestir í að svara
fyrir,“ sagði Bjarni og það er
vel hægt að kenna í brjósti um
hann. Fjármálaráðherra Íslands
getur ekki svarað fyrir krónur
sem hafa makindalega hvílt
undir pálmatré á Tortóla, lausar
við höft og hömlur.
Bergþór á Bessastaði
Bergþór Pálsson, óperusöngvari
og lífskúnstner, er víst alvarlega
að velta fyrir sér forsetafram-
boði. Sagan segir að nú boði
hann fólk til sín á fundi til að
leggja línurnar og kærasti hans,
Albert Eiríksson, hefur sést
bjóða fólki að styðja við síðuna
Bergþór á Bessastaði 2016 á
Facebook. Síðan er langvinsæl-
asta stuðningssíða fyrir forseta-
framboð á Facebook þegar þetta
er skrifað. Kunnugir segja að
þeir tveir haldi skemmtilegustu
matarboð landsins svo nú er
spurning hvort Bergþór slái til
og bjóði þjóðinni rautt eða hvítt.
snaeros@frettabladid.is
1 8 . m a r s 2 0 1 6 F Ö s T U D a G U r16 s k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð i ð
SKOÐUN
1
8
-0
3
-2
0
1
6

0
4
:5
4
F
B
0
7
2
s
_
P
0
6
8
K
_
N
Y
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
8
D
0
-A
9
A
8
1
8
D
0
-A
8
6
C
1
8
D
0
-A
7
3
0
1
8
D
0
-A
5
F
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
A

F
B
0
7
2
s
_
1
7
_
3
_
2
0
1
6
C
M
Y
K