Málfregnir - 01.12.2002, Blaðsíða 60

Samsetning íslensks samfélags hefur breyst
og nú er ekki sjálfgefið að allir, sem við
eigum samskipti við í daglegu lífi, hafi
íslensku að móðurmáli. Innflytjendur eru
hluti af íslensku atvinnulífi og í sumum
greinum í miklum meirihluta starfsfólks.
Ekki er einungis um það að ræða að þeir
eigi rétt á að taka fullan þátt í samfélaginu
á öllum sviðum og þurfi því að tileinka sér
íslensku heldur má einnig segja að það sé
réttur íslendinga að nota íslensku í dagleg-
um samskiptum þar sem innflytjendur eru
við störf svo sem í þjónustugreinum margs
konar. Viljum við að innflytjendur verði
virkir þátttakendur í íslensku samfélagi og
að íslenska verði áfram ríkjandi mál í dag-
legum samskiptum ólíkra hópa verður þeim
að standa til boða að kostnaðarlausu öflug
íslenskukennsla. Að öðrum kosti er hætta á
því að innflytjendur líti á íslensku sem mál
valdhafans fremur en sitt annað mál og
kjósi að læra það ekki til hlítar heldur
leggja frekar rækt við ensku. Slíkrar til-
hneigingar gætir nú þegar meðal ýmissa
innflytjendahópa í Evrópu (sjá Förslag till
handlingsprogram för att framja svenska
spráket 1999:91).
►Því ætti eitt af verkefnum Islenskrar
málnefndar að vera að hvetja til þess að
innlytjendur fái góða íslenskukennslu og
auka skilning á mikilvægi sérhæfðrar
kennaramenntunar á því sviði. Einnig að
vekja athygli á því og auka umburðarlyndi
fyrir því að íslenska getur haft ólíkar
birtngarmyndir, svo sem mállýskubundinn
breytileika og sem annað mál, en engu að
síður gegnt hlutverki sínu sem fullkomið
tjáskiptamál.
► Raunhæf verkefni:
• Hvetja til þess að íslenskukennsla fyrir
innflytjendur verði efld.
• Vekja athygli á vanda íslenskra barna
sem flytja heim eftir að hafa búið
erlendis meginhluta bernskunnar.
Önnur raunhæf verkefni sem tengjast ekki
beint þessum þremur sviðum en eru engu
að síður mikilvæg:
►Handbók um málnotkun í víðum
skilningi svipuð Politikens Nudansk
hándbog þar sem umfjöllunarefni verði
m.a. ólíkur stíll, ólík ritunarform,
leiðbeiningar um atriði sem fáir hafa á
valdi sínu en eru ritmálsstaðall o.fl. (Sjá
einnig Málfarsbanka Islenskrar mál-
slöðvar: http://www.ismal.hi.is/malfar.)
►Kynna erlendum ferðamönnum
málstefnu íslendinga með því að útbúa
blöðung um nýyrðastefnuna og draga
þannig fram menningarsérstöðu þjóðar-
innar (sbr. Tómas Inga Olrich 2001). (Arið
2001 kom út á vegum menntamála-
ráðuneytis, Islenskrar málstöðvar og
landsnefndar um Evrópskt tungumálaár
2001 og með stuðningi utanríkisráðuneytis
stuttur kynningarbæklingur um íslenskt
mál fyrir útlendinga: Islenska - í senn forn
og ný, á fjórum erlendum málum, auk
íslensku. Hér er hugmyndin að gefa út
lítinn blöðung um nýyrðastefnuna
eingöngu, svipaðan blöðungi um nafna-
kerfið sem er til sölu í ferðamannabúðum.)
►Kynna málstefnuna í alþjóðlegu sam-
hengi með það fyrir augum að andæfa
hugmyndum um að íslensk málstefna sé
útúrboruháttur og einangrunarstefna.
► Greinaskrif um umdæmisvandann í
alþjóðlegu samhengi til að auka vitund
fólks um gildi þess fyrir samfélagið,
menninguna og það sjálft að tala íslensku.
Efla þannig sjálfsvitund og sjálfstraust
gagnvart tungumálinu.
►Vekja athygli á mikilvægi þess fyrir
samfélagsumræðuna að vísindamenn geti
talað um sérsvið sitt á íslensku og tengja
þennan þátt við það hlutverk háskóla og
rannsóknastofnana að færa þekkinguna út
í samfélagið.
► Greinaskrif sem stuðla að því að styrkja
ímynd íslensku sem máls nútímans.
►Málþing um áhrif hnattvæðingar og
upplýsingatækni á þjóðtungur.
60