Skírnir - 01.01.1984, Page 43

SKÍRNIR
BÓKMENNTIR OG ÞYÐINGAR
39
ingum Þorgeirs Þorgeirssonar skýtur Heimir Pálsson þeirri at-
hugasemd milli loflegra ummæla sinna að „stundum sælist þýð-
andi til að nota býsna fátítt orðalag þar sem frumtextinn gef-
ur ekki efni til neinna afbrigða.“(353) Hann nefnir sem dæmi
að spurningin „Ser du noget?“ er þýdd „Sérðu neitt?“ í stað
„Sérðu nokkuð?“ Þessarar tilhneigingar verður vart í miklum
mæli í Hemingwayþýðingu Halldórs Laxness. Virðist það vera
allnokkur freisting fyrir ritsnjalla þýðendur að færa í stílinn
þegar frumtexinn er hversdagslegur fyrir. „I wish I were there“
verður hjá Halldóri „Ég vildi ég væri horfinn þangað.“(80)
„Get a good sleep“ verður „Látið þér yður sofnast vel.“(lll—
112). Fyrrnefndur Ettore „bored everyone he met“, en „allir
kinsuðust á“ honum á íslensku(136); „ ... and I said I had
killed plenty“ útleggst „ . . . og sagði ég hefði drepið einhverja
fælu“(105) og „It does not go so well“ breytist í „Ekki gengur
það skafið.“(40) Ef farið er nánar í sauma má benda á að
bandaríska „klisjan“ „a great thing“ verður „mesta þing“(226),
„canvas" kallast hjá Halldóri ,,boldang“(9), „customers“ heita
,,kaupunautar“(305) og „a lovely horse“ verður „mesti vildis-
hestur“(142). í öllum þessum dæmum býr þýðingin greinilega
yfir öðru stílgildi en frumtextinn og í öllum tilfellunum má
segja að þýðingin snúist öndverð gegn Hemingway sem í verki
sínu reynir ætíð að koma við hversdagslegu orðalagi.
Fyrir kemur að sérviska þýðandans tekur völdin algjörlega
úr höndum frumtextans. „It’s a lovely night for a walk“ hljóm-
ar svo eftir meðhöndlun þýðanda: „Það er sosum inndælis spáss-
érveður í nótt.“(289) Vel má vera að „spássérveður" kæmi
sér einhvern tíma vel sem jafngildi erlends orð í einhverri
þýðingu, en hér á það alls ekki heima. Orðalag frumtext-
ans er alvanalegt og hefðbundið — þannig er það frá hendi
höfundar og það hlýtur að vera þýðandanum fyrirsögn um sam-
svarandi (jafngild) vinnubrögð. Er ekki þar að auki vafasamt að
Hemingway hefði nokkurn tíma skrifað orðið „spássérveður"?
4.
Þessari síðustu spurningu er þrátt fyrir allt ekki varpað fram
í neinum hálfkæringi. Fjölmargir þýðendur velta fyrir sér hvern-