Skírnir - 01.01.1984, Page 45
SKÍRNIR
BÓKMENNTIR OG ÞYÐINGAR
41
af sprengjuatriðinu fræga sem flestir þeir hafa mikið dálæti á
sem skrifa um verk Hemingways:
. . . there was a flash, as when a
blast-furnace door is swung open,
and a roar that started white and
went red and on and on in a rus-
hing wind. I tried to breathe but my
breath would not come and I felt
myself rush bodily out of myself and
out and out and out and all the
time bodily in the wind. I went out
swiftly, all of myself, and I knew I
was dead and that it had all been
a mistake to think you just died.
Then I floated, and instead of going
on I felt myself slide back.
. . . þá var glampi, eins og hurð á
járnbræðsluofni væri hrundið á gátt
og öskur sem byrjaði hvítt og varð
rautt og áfram í æðandi stormi. Ég
reyndi að anda en náði ekki and-
anum og ég fann sjálfan mig æða
líkamlega útúr sjálfum mér og út og
út og út og alltaf var ég líkamlega
í storminum. Ég hvarf allur burt í
einni svipan, og ég vissi að ég var
dauður og það hafði verið tómur
misskilningur að halda að maður
aldæi. Síðan fór ég að svífa, og í
stað þess að fara áfram fann ég að
ég rann afturábak.(64)
Þetta er dæmi um þýðingu Halldórs eins og hún gerist best;
málsgreinaskipan frumtexta er laglega haldið og orðaval er trú-
verðugt, með einni áberandi undantekningu: orðið „aldæi“
sker í augun. Hemingway hefði aldrei skrifað það orð, heldur
„að maður einfaldlega dæi“ eða eitthvað því líkt. Þetta orð
þýðanda hefur að geyma heimspekilega undirtóna sem Hem-
ingway hefði líklega lítið vilja með hafa og í hinum einfalda
orðaforða höfundar er það ljós stílbrjótur,33
í þessu sambandi vakna einnig spurningar um stafsetningu
þýðingarinnar. Raunar er ég heldur tregur til að fara út í þá
sálma, því hér er ekki ætlunin að vekja upp draug sem Barna-
kennarafélag Þingeyjarsýslu sendi suður í málvöndunarskyni
eftir útkomu Vopnin kvödd og sem Halldór barðist kappsam-
lega við. En ástæða er þó til að staldra við og hugleiða hvort
réttlætanlegt sé að þýða texta sem er sérkennalítill í stafsetn-
ingu einstakra orða með orðaritun sem Halldór beitir hér jafn
óhindrað og í eigin verkum — þar sem hún er líka eins og
sprottin úr eðlilegum jarðvegi sínum. Það er dálítið undarlegt
að lesa „kondu“ hjá Hemingway í stað „komdu“, „sona“ í stað
„svona“, auk orða eins og „alminlegt", „hvurnin“, „öngvar“
o. s. frv. Sem gegn Laxness-aðdáandi fær lesandi á tilfinninguna