Skírnir - 01.01.1984, Qupperneq 298

292 EIRÍKUR JÓNSSON SKÍRNIR
þeir sem hér eru prentaðir. Yfirleitt er ein tilvitnun látin nægja þar sem
fleiri en ein fyrirmynd gátu komið til greina." (11. bls.).
Hér hljóta menn að spyrja hvaða tiigangi það geti þjónað að benda á eða
telja líkur fyrir einni ákveðinni fyrirmynd án frekari rökstuðnings, ef aðrar
gátu ekki síður komið til greina.
Yfirleitt tekur þó höfundur varfærnislega til orða í slíkum tilvikum og
hefur fyrirvara í orðalagi. Þannig segir hann á 42. bls.: „Svar böðulsins
„Vænir þú mig um lygi gamli fjandi, . . (9) kann að vera sniðið eftir svari
Hallbjörns í Hrafnistu við úrtöluorðum Bárðar bónda í Ketils sögu hængs.
„Vænir þú mik lygi?“ /. . ./.“
Sögnin að væna er svo algeng (dæmi Orðabókar Háskóla íslands eru 79
og af þeim eru 5 um að „væna ósanninda" og 7 um að „væna lygi“ eða
„væna um lygi“) eða jafnvel með fyrirvaranum „kann að vera“ virðast lítil
rök til að nefna sérstaka hugsanlega fyrirmynd.
Svipað er uppi á teningnum á 80. bls. er ritgerðarhöfundur tilgreinir
svar Snæfríðar: „Það kemur ekki mál við mig /. . ./“ og segir síðan: „í hug-
ann kemur Vísa Jóhanns Jónssonar." Og tilfærir vísuna. Svona bollalegg-
ingar segja öldungis ekkert um „rætur“ svarsins. Eins hefði mátt nefna vísu
Guðmundar Guðmundssonar:
Láttu aðra leika á þig,
leiða þig út í bláinn, —
það kemur ekki mál við mig,
mér ertu löngu dáin.
Á 140.—141. bls. tilfærir höfundur
hann einatt gerir þar sem hann telur
„Embættismaður einn danskur
Jakob Gude (d. 1810), kemst svo
að orði í endurminningum sínum
. . . er hann minnist á langafa
sinn, sem andaðist á íslandi, „þang-
að sem um allmörg ár flestir íbúar
Kaupmannahafnar höfðu sókt
eignir sínar“.lB
eftirfarandi texta hlið við hlið exns og
hliðstæður augljósar:
Nú skal ég sýna þér Kaupinhafn,
borgina sem danskir hafa þegið að
íslenskum, sagði hinn nýi verndari
bóndans og leiðsögumaður um
kvöldið seint, þegar þeir voru bún-
ir að borga fyrir sig með gullinu
góða í Kristínar Doktors Kjall-
ara . . . (226)“.
Engin rök önnur en birtingu þessara texta hlið við hlið færir höfundur
fyrir því að texti íslandsklukkunnar eigi sér „rætur" í hinum textanum. Er
þó örðugt að sjá bcin tengsl þarna á milli því að hugmyndin urn að Kaup-
mannahöfn hefði verið reist fyrir ágóða af Islandsverslun er svo alþekkt að
hún gat víða átt „rætur".
Á 142. bls. segir ritgerðarhöfundur:
„Orðin „ . . . svmfón og salteríum, . . .“ (228) kunna að vera þegin úr
Mágus sögu jarls:"
Mikið rétt. Orðin koma þar fyrir, en í orðabók Fritzners eru líka dæmi