Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2001, Blaðsíða 57

íslands þúsund ár
Engan veginn er hins vegar unnt að fallast á þá skoðun Halldórs Laxness
að kristin hugsun finnist „ekki í þessu trúkvæði um lands vors Guð“ eins og
hann orðar það. Upphafsorð hinnar postullegu trúarjátningar tjá játninguna til
Guðs, almáttugs, skapara himins og jarðar. Hefur því verið haldið fram að
sköpunartrúin sé eina framlag Gamla testamentisins til þeirrar játningar. Með
greininni um skaparann er tjáð hver uppruni heimsins er en jafnframt er það
játað að sköpunin heldur áfram sem barátta Guðs.15
í sálmi Matthíasar er borin fram játning til Guðs lands vors og það tjáð
að sólkerfi himnanna beri sköpunarmætti hans vitni. Eins og í sálmi Saltar-
ans er síðan undirstrikað að þúsund ár séu ekki meira en einn dagur í augum
Guðs skaparans. Síðan er borin fram bæn til þessa skapara sem er Guð lands
vors og hann beðinn um að vera „vor leiðtogi í daganna þraut.“ Þó svo að
Kristur sé ekki nefndur í þjóðsöngnum er fjarri lagi að halda því fram að hér
sé ekki um kristna guðfræði að ræða.16 Hér er áherslan einfaldlega í samræmi
við 1. grein hinnar postullegu trúarjátningar, þ.e. á skaparanum. Menn mega
ekki gleyma því að Gamla testamentið var Biblía Jesú Krists og hefur jafn-
an verið hluti hinnar kristnu Biblíu.
Þess ber að geta áður en skilið er við þetta efni að einn fárra sem svör-
uðu Morgunblaðsgreinum Halldórs Laxness var ungur félagsfræðingur sem
þá var við doktorsnám úti í Lundi, Pétur Pétursson, sem nú er prófessor í
kennimannnlegri guðfræði við guðfræðideild Háskóla íslands.
Sálmur sr. Valdimars Briem út af90. sálmi
Matthías Jochunsson er raunar ekki einn íslendinga um að hafa ort út af 90.
sálmi Saltarans. Það hafði löngu áður gert sr. Jón Þorsteinsson píslarvottur
(1570-1627) og það gerði síðar sr. Valdimar Briem, þjóðskáldið góðkunna frá
Stóra-Núpi (1848-1930), en báðir ortu þeir út af öllum sálmum Saltarans.
Fróðlegt er að bera sálm Valdimars saman við þjóðsönginn í þeim tilgangi að
sjá að hve miklu leyti hann notfærir sér sama efni og Matthías Jochumsson
til heimfærslu.
Það er skemmst frá því að segja að flest hin sömu stef koma fyrir í sálmi
Valdimars og í þjóðsöngnum. Eilífð Guðs og hliðstæða þúsund ára og eins
dags eru stefin í fyrsta erindi Valdimars. Þar er sömuleiðis að finna áhersluna
15 Einar Sigurbjömsson, Kirkjan játar. Háskólaútgáfan. Rvk. 1991:135.
16 Sjá nýja og mjög vandaða umfjöllun Sigurbjörns Einarssonar biskups um þjóðsönginn í
bók hans Um landið hér. Orð krossins við aldahvörf. Skálholtsútgáfan. Rvk. 2001: 244-
248.
55