Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2002, Síða 104

Agústa Þorbergsdóttir
Nýja testamentið: Þetta varð til þess, að ritningin rættist: „Ekkert
bein hans skal brotið.“60
í NRSV er spádómurinn í fleirtölu í Davíðssálmi til þess að forðast karl-
kynsfomafnið his. I Jóhannesarguðspjalli er eintala hins vegar notuð. Við
krossfestinguna bmtu hermennimir bein þeirra sem krossfestir vom með
Jesú en ekki bein Jesú. Þar var vísað í Davíðssálm:
(41) Gamla testamentið: He keeps all their bones; not one of them will
be broken.
Nýja testamentið: These things occurred so that the scripture might
be fulfilled, ‘None of his bones shall be broken.’
Lœrisveinn
Lærisveinarnir vom ekki bara karlar. Konur voru í hópi nánustu vina Jesú en
einnig innan frumkirkjunnar þar sem konur gegndu leiðtogahlutverkum eins
og sjá má í Postulasögunni. Það kemur greinilega fram í Nýja testamentinu,
t.d. í Postulasögunni 9.36:
(42) í Joppe var lœrisveinn61, kona að nafni Tabíþa.
Er orðið lœrisveinn of kynbundið orð til þess að hægt sé að nota það um
konur? Rök þeirra sem vilja ekki nota þetta orð em þau að það sé merkingar-
lega útilokað að kona sé sveinn á sama hátt og karl geti ekki verið mær.
Sambærilegt dæmi er orðið ráðherra sem hefur einnig verið gagnrýnt fýrir
að vera ekki kynhlutlaust. Árið 1998 var lögð fram á Alþingi tillaga til
þingsályktunar um að taka upp nýtt starfsheiti fyrir ráðherra, sem bæði
kynin áttu að geta borið að mati flutningsmanna tillögunnar, sem töldu mikið
réttlætismál að fá annað orð.62 í tillögunni sjálfri var ekki lagt til annað orð
og varð þingsályktunartillagan ekki útrædd.
Vissulega merkir orðið sveinn eitt og sér ‘drengur, piltur’ og orðið herra
merkir eitt og sér ‘húsbóndi’ og getur einnig verið karlmannstitill. Hins
vegar dofnar upphafleg merking oft í samsettum orðum eins og sjá má af
eftirfarandi dæmum:
60 Jh. 19.36.
61 |ia0f|Tpicx.
62 Tillaga til þingsályktunar um nýtt starfsheiti fyrir ráðherra. 123. löggjafarþing. Þskj. 22, 22. mál.
102