Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2002, Page 146

Hjalti Hugason
Vissulega er það rétt þannig séð! Á hinn bóginn er ljóst að hvaða einstak-
lingur sem er verður illskiljanlegur ef hann er tættur úr sögulegu samhengi
sínu. Hallgrímur Pétursson og Jón Vídalín hefðu örugglega orðið einhvern
veginn allt öðru vísi hefðu þeir verið uppi á öðrum stað eða tíma og aldrei
kynnst lútherska rétttrúnaðinum. Réttrúnaðurinn hjálpar okkur því ekki að-
eins að skilja Hallgrím og Vídalín. Hann gerði þá einfaldlega að þeim sem
þeir voru um leið og þeir settu vitanlega svip sinn á hina íslensku útgáfú rétt-
trúnaðarins. Þessi tilraun til að túlka íslenskan trúarveruleika í ljósi lúth-
erskrar guðfræði sem einhvers konar ytri viðmiðunar er því einfaldlega
merkingarlaus að minni hyggju.
Lokaorð
Þrátt fyrir þá gagnrýni sem hér hefur verið höfð uppi er það að mínu mati
hafið yfir grun að í íslensku samhengi gegnir ritgerð sr. Sigurjóns Árna Eyj-
ólfssonar mikilvægu hlutverki. Enn sem komið er er hér um ítarlegustu
framsetningu á guðfræði Marteins Lúthers að ræða sem gerð hefur verið hér
á landi. Því er ljóst að höfundur hefur lyft grettistaki þegar um yfirfærslu,
miðlun og túlkun þekkingar er að ræða. Er það í sjálfu sér mikilvægt
akademískt framlag og er það vonandi að þetta framlag hans verði til að
hleypa nýju blóði í rannsóknir á guðfræði Lúthers og lútherskri trúarhefð hér
á landi.
I blálokin væri síðan freistandi að varpa fram spurningunni: Til hvors af
hinum tveimur flokkum Lúthersfræðinga sem Sigurjón Árni skilgreinir
skyldi hann svo heyra sjálfur. Þ.e. þeim sem stunda beinar Lúthersrannsókn-
ir og setja fram eigin guðfræði í nánum tengslum við þær eða hinum sem
íjalla um Lúther sem merkan guðfræðing sem taka beri tillit og afstöðu til en
móta eigin guðfræði í meðvitaðri Qarlægð frá honum eða með róttækri um-
túlkun á guðfræði hans.
Sjálfur er ég í litlum vafa um að hann finni til meiri skyldleika með hin-
um fyrrnefndu. Vegna þess er e.t.v. ástæða til að spyrja hvort ekki væri hollt
fyrir hann að slíta nú senn naflastrenginn. Vegna kynferðis þeirra beggja
Lúthers og Sigurjóns á sú líking þó illa við. Þess vegna væri nær að leita í
smiðju Freuds sem nú er enn á ný á dagskrá m.a. vegna sýninga á leikritinu
Gesturinn og spyrja hvort ekki væri þroskandi að rísa nú senn gegn
(læri)foðurnum!!!
144