Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2008, Síða 149

Ritdómur
BJARNIRANDVER SIGURVINSSON
Guðleysi eða trúleysi?
Gölluð þýðing á bókinni Ranghugmynd Richards Dawkins
eftir Alister E. McGrath & Joanna Collicut McGrath
Alister E. McGrath & Joanna Collicut McGrath: Ranghugmynd. Richards Daivkins.
Trúleysisbókstafitrú og afneitun hins guðlega. Þýðing: Brynjar Arnarson. Bókaútgáfan
Ugla. Reykjavík. 2008. 124 bls.
Richard Dawkins er þróunarlífFræðingur með doktorsgráðu í atferlisfræði frá
Oxford háskóla í Bretlandi og hefur um árabil verið prófessor í vísindafræðum
fyrir almenning við þann sama skóla. Hann varð heimskunnur á áttunda
áratugnum fyrir tilgátu sína um svonefnd mem (meme)1 sem skýra átti
með hliðsjón af þróunarkenningu Darwins hvernig hugmyndir gætu færst
milli manna og kynslóða, en jafnframt hefur hann skrifað fjölda bóka
um vísindi með áherslu á líffræði og þróun sem þykja einkar aðgengileg
fyrir almenning. A síðari árum hefur hann hins vegar að mestu snúið
sér að gagnrýni á trúarbrögð og þá sérstaklega guðstrú kristindómsins og
annarra eingyðistrúarbragða út frá forsendum guðleysis, en hann telur að
trú á Guð geti ekki samrýmst þeirri heimsmynd sem raunvísindin hafi fært
nútímamanninum. Bókin The God Delusion (Ranghugmyndin um Guð)
eftir Dawkins seldist þegar í metupplagi þegar hún kom út árið 2006 og
vakti heimsathygli. Þá hefur sjónvarpsþátturinn hans í tveimur hlutum, Root
ofAll Evil? (Russell Barnes: 2006), fengið töluverða umfjöllun en þar leitast
hann við með fjölmörgum dæmum og ekki síst viðtölum við umdeilda
róttæklinga í trúarefnum að sýna fram á þá hættu sem stafi af trúarbrögðum.
1 Þess má geta að Atli Harðarson heimspekingur þýðir hugtakið „meme” sem „mím“ á íslensku.
(Atli Harðarson: Af jarðlegum skilningi. Háskólaútgáfan. Reykjavík. 2001 Bls. 108.) Hér verður
hins vegar rithátturinn „mem“ notaður.
147