Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2008, Page 156

komi við sögu hjá honum veiti ekki yfirsýn yfir fræðin og séu fyrir löngu
orðin úrelt jafnvel þótt þau kunni að hafa visst sögulegt vægi. Þannig sé
greining Dawkins á „almennum lögmálum" trúarbragða byggð á bókinni
Golden Bough eftir mannfræðinginn James Frazer sem reyndist áhrifamikil
þegar hún kom fyrst út árið 1890 en hefur síðan sætt slíkri gagnrýni
innan fræðanna að hún hefur mikið til verið afskrifuð. McGrath tilgreinir
jafnframt fjölda dæma þar sem Dawkins fer rangt með heimildir, svo sem
hjá Tertullianusi kirkjuföður í ýmsum fyrri ritum sínum og Marteini Lúther
í bókinni The God Delusion, m.a. vegna þess að hann virðist ekki hafa haft
fyrir því að kynna sér frumheimildir heldur treystir óáreiðanlegum ritum
eldri guðleysingja. Og til marks um guðfræði- og biblíuþekkingu Dawkins
bendir McGrath m.a. á að hann haldi því fram að Páll postuli hafi skrifað
Hebreabréfið.
Engu að síður tekur McGrath undir ýmislegt í málflutningi Dawkins.
Fólki beri að tileinka sér gagnrýnt hugarfar og forðast að grundvalla líf
sitt á blekkingum. Svokallaðar vísindalegar sannanir fyrir tilvist Guðs
standist ekki nánari skoðun. Ekki sé hægt að halda uppi þeirri málsvörn
að þar sem þekkingu þrjóti hljóti Guð að vera að verki, að hann sé
„Guð glufanna“ í heimsmynd vísindanna, glufa sem smækki eftir því sem
þekkingin vaxi. Tilhögun barnauppeldis skipti máli. Og fordæma beri
trúarlegt ofbeldi hvar sem það sé að finna. McGrath áréttar samt að ofbeldi
sé ekki sérkenni eingyðistrúarbragða heldur megi allt eins finna það meðal
guðleysingja eins og sjá megi af mannkynssögunni, þ.m.t. blóðugri sögu
kommúnismans. Hvorki trúarbrögð né stjórnmálahreyfingar séu rót hins
illa heldur manneskjan sjálf og ofstækið sem fylgt getur henni. Dawkins fari
því villu vegar þegar hann haldi því fram að það séu eingyðistrúarbrögð en
ekki guðleysi sem séu blóði drifin.
McGrath lítur á málflutning Dawkins um trúarefni í m.a. bókinni The
God Delusion sem trúarlegan í grundvallaratriðum. Hann hafi gerst málsvari
trúarlegrar hugmyndafræði ýmissa guðleysingja sem tekið hafi á sig mynd
bókstafstrúar áþekkri þeirri sem finna megi í öllum trúarbrögðum heims.
I tilfelli guðleysingja hafi nú á síðari árum komið fram vakningarhreyfing
meðal þeirra sem vilji standa vörð um þau gildi og þá heimsmynd sem þeir
töldu áður almennt ráðandi en óttist orðið að geti átt eftir að víkja fyrir
154