Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1971, Page 88

alla. Þann eldri gerði Páll Ólafsson 1866, en hinn séra Jakob
Benediktsson eftir að hann hætti prestskap í Glaumbæ í Skagafirði
og flutti í Hallfreðarstaði 1895. Aður hafði lækurinn engan farveg í
blánni, heldur flæmdist yfir vítt og breitt, kaffærði engjar og fleytti
burt heyi þegar hann hljóp í ham í stórrigningum á sumrin. Skurð-
irnir tveir heita enn Pálsskurður og Jakobsskurður. Um hinn fyrr-
nefnda segir Páll Ólafsson í bréfi dags. á Hallfreðarstöðum 19. jan.
1867 til mágs síns Páls Pálssonar (Pr. í Skrifaranum á Stapa):
„Lækurinn þreytir mig hér og alla sem hér eru. Það þarf ekki
nema næturrigning, þá er Bláin öll á floti, svo eg má stundum fá
mér engi annarsstaðar, þó hér sé nóg. Svona fór það í sumar. Ég
reiddist honum, svo að eg fékk mér menn og hætti ekki fyrr en eg
hafði skorið hann fram. Eg tók hann ofarlega, rétt eftir að Myllu-
gilið hættir, og skar hann fram yfir Langaþýfið og svo norður í
Grænubrekkur [Grænukeldu] (landamerkja-keiduna), svo að hann
getur fallið út hana og í Grófnalæk; hann fellur fjarskalega á bæði
lönd og þó mest á Litlabakka. En af því þeir vita ekki á Litla-
bakka nema þeir hafi gott af vatninu, þá hafa þeir þagað ennþá.
Skurðurinn er 3 álnir á breidd og djúpur, en þó langt of mjór. Eg
gjöri mér beztu von um þennan skurð þegar fram líða stundir. —
--------Gæti maður haft lækinn í hendi sér, mætti óhætt telja Hall-
freðarstaði með farsælustu jörðum,---------“
Það var því strax sumarið 1866, að reynt var að hafa með brjóst-
viti skálds áhrif á lækjaróhemjuna, og Páll gerir sér „beztu von“ o.
s. frv. Vafalaust vonast hann til að lækurinn grafi sig niður og
skurðurinn stækki svo að hann taki allan flauminn. En það gerði
hann ekki, enda er jarðvegurinn fastur og seigur. Þess vegna lét séra
Jakob gera annan nokkru utar. Milli þessara skurða var hin frjóa
slétta sem aldrei þurfti að láta standa á sinu.
I blánni eru fleiri engjastykki væn, t. d. Leiran innan við Páls-
skurð, „venjulega hvít af fífu“ segir í örnefnaskrá Hallfreðarstaða
eftir Eirík Eiríksson í Dagverðargerði. Þar er líka Langaþýfi, vont
þýfi; þúfurnar langar og lágarnar krappar. Þetta þýfi er uppruna-
lega framburður lækjarins og mjög grasgefið. Ljósalykkjan óx þar
sem votlendast var; fagurt nafn á grasi. Séra Jakob sléttaði stykki í
blánni innan við Langaþýfi með því að skera burt þúfurnar með
86
MÚLAÞING