Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1971, Side 91

Framræsluskurðir deila nú Hallfreðarstaðablá niður í hina venju-
legu rétthyrndu reiti sem kviðristumenn landbúnaðarvísindanna
stika út. Eftir þeim skólpast það vatn er áður fyllti jarðveginn, og
það jarðarhold sem áður var eitt fjaðrandi líf — er nú saman-
skroppin og uppþurr þjós. Yonandi tekst að breyta blánni í frjóan
töðuvöll með tímanum, en ennþá virðist þeim spildum sem þegar
hafa verið brotnar getast lítt að atlotum ýtna og dragalda, enda
eru þau atlot sjálfsagt stórum ógeðfelldari snertingu guðanna.
Stærsti framræsluskurðurinn liggur nú á mörkum Hallfreðar-
staða og Hallfreðarstaðahjáleigu rétt við hliðina á skurðinum
prestsins, Jakobsskurði, og hann gleypir allan lækinn — eins og
að drekka vatn.
Við gengum heim á tún. Lækurinn deilir löndum milli Hall-
freðarstaða og Hjáleigu við Myllugil áðurnefnt utan við bæinn —
eða íbúðarhúsin réttara sagt, og er örskammt þangað. Kornmyllan
var uppistandandi 1911, þegar Eiríkur kom í Hallfreðarstaði 10
ára að aldri.
Meginhluti túnsins var kargaþýfður og hólótt víða. I hlaðrúst-
inni voru tvær þúfur frábrugðnar öðrum, langar og miklar um
sig. Það voru Hallfreðarleiði, og áttu þar að hvíla undir Hallfreður
og kona hans. Þær voru notaðar fyrir bakþúfur kvenna unz jarða-
bótahugsjónin kom með ristuspaðann sinn og sléttaði þær. I tún-
inu voru einnig reitir tveir afmarkaðir með hringmynduðum
garðalögum og hafa sennilega veriö nátthagar fyrr á tímum. Þessir
reitir hétu Horngrýti og Paradís, og þeir voru kargaþýfðir, eink-
um þó Paradís. Okunnugt er um uppruna þessara nafngifta. Fjár-
hús stóðu í túninu spölkorn suöur af bænum og útihús víðar um
túnið.
Lækurinn fellur í boga frá suðri til vesturs gegnum túnið mjög
skammt frá bænum, og eiga Hallfreðarstaöir nokkurt land austan
við hann. Kallast það „utan við Iæk.“ Þar heitir Hringur tún-
spilda gegnt bænum. Séra Jakob gerði þar beðasléttur stífa dag-
slægju á stærð; enn dæmi um umbótahug hans; og þar heitir líka
Kinn, hall nokkurt og tvær lautir í þannig myndaðar að skessur
tvær voru á ferð og tylltu sér niður, Lautirnar eru rassför þeirra
og heita Skessusæti.
MULAÞING
89