Jökull


Jökull - 01.12.1975, Blaðsíða 36

Jökull - 01.12.1975, Blaðsíða 36
Das Gletschervorfeld des Sólheimajökull KURT JAKSCH, FIEBERBRUNNERSTRASSE 5A, A-Ó380, ST. JOHANN IN TIROL, ÖSTERREICH ZUSAMMENFASSUNG Der Autor hat seine Beobachtungen im Glet- schervorfeld des Sólheimajökull in den Som- mern 1972 und 1973 fortgesetzt und zur Kon- trolle auch einige andere islandische Gletscher besucht. Besonders im Vorfeld des Fláajökull konnten die Ergebnisse lichenometrischer Da- tierung bestátigt werden. Auf den Moránen des bedeutenden GletschervorstoRes um 1890 er- reicht der maximale Durchmesser von Rhizo- carpon geographicum ca 5 cm. Die Anwend- barkeit lichenometrischer Datierung erscheint jedoch begrenzt: Starke Frostverwitterung in den ozeanisch-kúhlgemáfiigten Kustengebieten und st.arke Solifluktion bei gescliiebearmen, breiigen Moránen setzen dem Wachstum dieser Krustenflechte eine Grenze bzw. verhindern es úberhaupt. Das erklárt auch, weshalb auf den spátglazialen Ufermoránen der Hrossatungur (Randgebiet des Sólheimajökull) heine grölíeren Rhizocarpon-Durchmesser als 7 cm vorkommen. Der Sólheimajökull diirfte um 1890 seinen gröf!)Sten Vorstofi in historischer Zeit gehabt haben. Weiter talauswárts sind Endmoránen- reste unbestimmten Alters erhalten geblieben. ABSTRACT The author continued his observalions in the pro-glacial area of Sólheimajökull during the summers of 1972 and 1973, lie also visited some other Icelandic glaciers for comparison. Results of lichenometric dating could be confirmed especially in the pro-glacial area of Fláajökull. On the moraines of the important glacier-ad- vance of about 1890 the greatest diameter of Rhizocarpon geographicum reaches 5 cm. The ap- plication of lichenometric dating seems limited, however. Strong weathering through frost in coastal areas with a moderately cool oceanic 34 JÖKULL 25. ÁR climate and strong solifluction at muddy mo- raines with few boulders either limited the growth of this crustose lichen or prevented it completely. This explained that on the late glacial moraines of Hrossatungur (lateral area of Sólheimajökull) no greater diameter of Rhizo- carpon is to be found than 7 cm. Sólheima- jökull may have liad its greatest advance in historical time about 1890. Rests of terminal moraines of uncertain age have been preserved farther downstream. Seit 1930/31 werden am Sólheimajökull jahr- liche Gletschermessungen durchgefiihrt (Ey- thorsson 1963). Den Gletscherstand des Jahres 1930 zeigen Photographie und Skizze von /. Ey- thorsson (1931, p. 32, 33). Die westliche Glet- scherzunge (Hauptzunge) reichte damals nur knapp iiber den Verlauf einer bald darauf ge- bildeten deutlichen Endmoráne hinaus, die vom Siidwest-Ende des Jökulhöfuð ausgeht und als innerste (jiingste) die Serie gestaffelter, bogen- förmiger Moránenwálle abschlieBt.1) Ostlich des Jökulhöfuð erstreckte sich die kleinere (östliche) Gletsclierzunge im Jahre 1930 bis zur Felsstufe am Ausgang des Distributártales. Vermessungen des Gletscherrandes erfolgten durch die Expedition der Universitát Durham im Jahre 1948 (Lister et al. 1953, mit Karte 1 : 20 000) und anláBlich der Aufnahme der Dá- nischen Generalstabskarte, welche den Gletscher- stand von 1904 im MaBstab 1 : 50 000 wieder- gibt. Hinweise iiber die gröBte Ausdehnung des Gletschers in liistorischer Zeit ergeben sich aus der Lage der áuBersten Endmoránen im Glet- 1) In einigen Fállen hat J. Eythorsson die Entfernung des Eisrandes von auf Moránenwállen errichteten Marken angegeben.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.