Jökull - 01.12.1989, Qupperneq 99

16 24 32 40sck
16 24
32 40 sek
Knki 88 08 17 0719
Kriki 88 08 160403
2. mynd. ísskjálfti frá Kötlujökli (til vinstri) og jarðskjálfti frá Kötlusvæðinu (til hægri), skráðir með sólar-
hrings millibili á skjálftamæli í Krika. Jarðskjálftinn hefur greinilegt fyrsta útslag og skýra S-bylgju á lóð-
rétta (Z) og öðrum lárétta (N-S) nemanum. ísskjálftinn hefur ógreinilega byrjun, enga greinanlega S-bylgju
en mun sterkari yfirborðsbylgjur heldur en jarðskjálftinn. Upptök jarðskjálftans eru 15-20 km vestsuðvestur
frá mælinum. ísskjálftann er ekki hægt að staðsetja nánar.
Fig- 2. Icequake (left) and an earthquake (right) recorded at the 3-component, digital station at Kriki. The
earthquake has an impulsive P arrival on all three components and a clear S phase on the vertical and N-S
horizontal component. The icequake has an emergent arrival, no visible S phase and strong surface wave
amplitudes later in the coda. The earthquake originates 15-20 km WSW of the station in the Katla volcanic
region. The icequake originated somewhere in Kötlujökull but cannot be located further.
ísskjálftar á dag á mælinn við Entujökul og þeir
stærstu sáust einnig á mælinum á Einhymingsflöt-
um. Stærstu ísskjálftamir í Kötlujökli sáust bæði á
mælinum í Krika, norðan jökulsins og við Skálar-
fjall, sunnan jökulsins en mun fleiri ísskjálftar komu
fram á mælinum við Skálarfjall. Isskjálftamir frá
Kötlujökli voru að jafnaði einn til fimm á dag og
dreifðust á nokkra daga í senn. Þrisvar sinnum jókst
daglegur fjöldi ísskjálfta við Skálarfjall til muna.
Þann 8. júlí mældust 22 ísskjálftar, 11. ágúst 13 og
18. ágúst 10. ísskjálftamir komu ekki fram á jarð-
skjálftamælum Raunvísindastofnunar á Skamma-
dalshóli eða í Selkoti.
Erlendis hafa menn séð fylgni á milli aukinnar úr-
komu og aukins skriðhraða jökuls. Þar jókst skrið-
hraði en ísskjálftum fækkaði á sama tíma (Qamar,
1988). Ekkert samhengi virðist vera á milli úrkomu
°g fjölda ísskjálfta við Mýrdalsjökul. Frumathuganir
gefa til kynna að flestir ísskjálftanna í Kötlujökli séu
nær Skálarfjalli en Krika en óvíst er hvort takast
mun að staðsetja þá nánar.
Árlegar mælingar á legu jökuljaðra sýna heildar-
framskrið eða hop einstakra jökla, en segja lítið um
rennsli skriðjökulmassans sjálfs frá degi til dags. Oft
má sjá hvemig jökulísinn hrannast upp í bunka eða
kamba sem síðan fletjast út og jökuljaðar getur verið
að skríða fram á einum stað meðan hann hopar á
öðrum. ísskjálftamir verða líklegast vegna snöggra
breytinga í rennslishraða einhvers staðar í jöklinum.
ísskjálftahrinumar sem mældust við Kötlujökul
benda því til þess að hraði jökulskriðsins sé ekki
samfelldur heldur í rykkjum.
ÞAKKARORÐ
Helga Bjömssyni, Páli Einarssyni og Sveinbimi
Bjömssyni eru þakkaðar gagnlegar ábendingar við
JÖKULL, No. 39, 1989 97