Morgunblaðið - 12.08.2015, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. ÁGÚST 2015
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Innflutningur á bílum jókst í krónum
talið um ríflega 40% á fyrstu sex
mánuðum ársins frá sama tímabil í
fyrra. Alls voru fluttir inn bílar fyrir
27,8 milljarða króna sem er til dæmis
nærri tvöföldun frá fyrri hluta árs
2013, þegar fluttir voru inn bílar fyrir
14,9 milljarða.
Bílainnflutningi á fyrri hluta árs
er lýst í nýjum efnahagslegum
skammtímatölum Hagstofu Íslands.
Þar kemur fram að vöruútflutningur
jókst um 22,6% milli ára og vöruinn-
flutningur um 20,5%.
259% aukning frá 2009
Þróun í innflutningi og útflutn-
ingi tímabilið 2008 til 2015 er sýnd á
töflu hér til hliðar. Tölurnar eru á
verðlagi hvers árs
og eiga við fyrri
hluta hvers árs.
Séu upphæðirnar
frá fyrri hluta árs
2009 núvirtar
kemur í ljós að
bílainnflutningur í
ár er 259% meiri,
útflutningur
22,3% meiri og
innflutningur
50,5% meiri en árið 2009.
Með bankaáfallinu 2008 hrundi
fjármálageirinn, sem var ein af undir-
stöðugreinum í útflutningi landsins.
Síðan hefur hagkerfið gengið í gegn-
um aðlögunarskeið og eru ofan-
greindar tölur skýr vísbending um
efnahagsbata. Bílainnflutningur sker
sig hér nokkuð úr en fram kom í
fréttaskýringu í Morgunblaðinu 1.
ágúst sl., að bílaleigur keyptu meiri-
hluta nýrra fólks- og sendibíla sem
seldir voru á Íslandi í janúar til júní.
Jón Bjarki Bentsson, sérfræðingur
hjá Greiningu Íslandsbanka, segir
kaup WOW Air á 2 farþegaþotum
fyrir 20 milljarða króna eiga þátt í að
vöruinnflutningurinn eykst svo mikið
milli ára. Það sé tilfærsla frá þjón-
ustuinnflutningi, ef þoturnar væru
leigðar. Aukinn innflutningur á hrá-
vörum hafi hér líka áhrif.
Hvað varðar útflutninginn skýri
góð loðnuvertíð og aukning í botn-
fiski, þ.m.t. þorski, að verulegu leyti
þá aukningu sem þar er milli ára, sem
og aukinn útflutningur á áli.
Jón Bjarki segir slaka í hagkerf-
inu – það er að segja vannýtta fram-
leiðslugetu í kjölfar hrunsins – vera
að hverfa. Greining Íslandsbanka
spái því að slakinn verði horfinn í árs-
lok eða í byrjun næsta árs. Gangi það
eftir er að vænta þensluáhrifa í hag-
kerfinu á næsta ári. „Bæði vöruút-
flutningurinn og vöruinnflutningur-
inn eru merki um efnahagsbata.
Vaxandi eftirspurn á stóran þátt í
auknum vöruinnflutningi,“ segir Jón
Bjarki. Ferðaþjónustan er skilgreind
sem þjónustuútflutningur og er ekki
hluti af vöruútflutningi.
Hagfræðingur segir aukninguna skýr merki um efnahagsbata
Yfir 40% aukning í bílainnflutningi
 Vöruinnflutningur eykst um 20,5%
á fyrri hluta ársins frá því í fyrra
Innflutningur og útflutningur fyrstu sex mánuði ársins 2015
Samkvæmt efnahagslegum skammtímatölum Hagstofu Íslands
2008 22.461 207.343 232.977 462.781
2009 6.444 -71,3% 226.771 9,4% 187.513 -19,5% 420.728 -9,1%
2010 5.157 -20,0% 279.714 23,3% 213.376 13,8% 498.247 18,4%
2011 9.282 80,0% 291.560 4,2% 244.835 14,7% 545.677 9,5%
2012 15.030 61,9% 314.389 7,8% 288.446 17,8% 617.865 13,2%
2013 14.863 -1,1% 296.682 -5,6% 284.837 -1,3% 596.382 -3,5%
2014 19.662 32,3% 271.096 -8,6% 280.896 -1,4% 571.654 -4,1%
2015 27.766 41,2% 332.445 22,6% 338.358 20,5% 698.569 22,2%
Innflutningur
bíla í milljónum
Vöruútflutningur
í milljónum kr.
Vöruinnflutningur
í milljónum kr. Samtals
Breyting
milli ára
Breyting
milli ára
Breyting
milli ára
Breyting
milli ára
Jón Bjarki
Bentsson
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Ólafur Darri Andrason, hagfræðing-
ur hjá ASÍ, telur verslunina á Íslandi
ekki hafa skilað gengisstyrkingu
krónunnar til neytenda. Fram kom í
Morgunblaðinu í gær að gengi evru
gagnvart krónu hefur ekki verið jafn
lágt frá vori 2008.
„Frá áramótum hefur krónan
styrkst að meðaltali um 3,4%. Þar
sem krónan hefur að meðaltali verið
að styrkjast gagnvart öðrum gjald-
miðlum má ætla að verðlag á inn-
fluttum vörum til neytenda ætti að
lækka. Sérstaklega á það við um
vörur sem keyptar eru inn í evrum.
Þá hafa vörugjöld verið afnumin sem
hefði átt að skila sér í enn frekari
lækkunum. Verðbólga hefur verið
lítil í helstu viðskiptalöndum og því
hafa erlendar hækkanir ekki verið að
rugla myndina. Það eru því von-
brigði að samkvæmt mælingum
Hagstofu Íslands hafa innfluttar
vörur hækkað um 2,3% frá áramót-
um að meðaltali og ef horft er
framhjá tímabundnum áhrifum af
sumarútsölum er hækkunin 3,5%.“
Samræmi í verðkönnunum
Spurður hvaða vísbendingar
verðkannanir ASÍ veita segir Ólafur
Darri þar sömu sögu að segja.
ASÍ framkvæmir reglulega verðk-
annanir og fylgist með verðlagi og
þróun verðlags. Niðurstöður okkar
kannana eru í samræmi við niður-
stöður Hagstofunnar. Því miður er
ekki að sjá að styrking krónunnar
skili sér til neytenda. Styrking krón-
unnar og lítil erlend verðbólga auð-
velda fyrirtækjum að mæta launa-
hækkunum án þess að hækka
verðlag. Laun margra hækkuðu í
maí í kjölfar undirritunar kjara-
samninga. Athygli vekur að þá þegar
hafði verðlag hækkað að meðaltali
um 2,2%, eða 1,4% ef horft er
framhjá útsöluáhrifum. Það eru því
vísbendingar um að styrking krón-
unnar hafi ekki skilað sér að fullu til
neytenda og að fyrirtæki ætli að
nýta sér nýgerða kjarasamninga til
að hækka enn frekar álagningu
sína.“
Jóhannes Gunnarsson, formaður
Neytendasamtakanna, segir sam-
tökin hafa séð ástæðu til að birta
verðhækkanir hjá birgjum undan-
farið. Hann efast um að styrking
krónu hafi skilað sér sem skyldi.
Skilar sér ekki
í vöruverðinu
 ASÍ og Neytendasamtökin telja
verslunina ekki skila gengisstyrkingu
Ólafur Darri
Andrason
Jóhannes
Gunnarsson
„Við viljum koma til móts við
hraustar konur sem búa á lands-
byggðinni eða hér á höfuðborgar-
svæðinu og vilja ekki fæða á sjúkra-
húsunum en hafa ekki aðstöðu til að
hafa heimafæðingu,“ segir Arney
Þórarinsdóttir, ljósmóðir og annar
eigandi Bjarkarinnar, sjálfstætt
starfandi ljósmæðra, sem vill koma
upp fæðingaraðstöðu í húsnæði
Bjarkarinnar í Lygnu fjölskyldu-
miðstöð í Síðumúla.
Hún hefur nú þegar lagt inn
fyrirspurn hjá byggingafulltrúa
Reykjavíkurborgar varðandi það
hvort breyta megi húsnæði þeirra,
þar sem nú fer fram námskeið, ráð-
gjöf, fræðsla og nudd í tengslum við
meðgöngu og fæðingu, í fæðingar-
aðstöðu og -fræðslu. Málinu var
frestað og vísað til umsagnar skipu-
lagsfulltrúa.
„Okkur hefur dreymt um þetta
lengi. Við sinnum heimafæðingum
og erum að fá reglulega til okkar
konur utan af landi sem geta ekki
fætt í sinni heimabyggð því þar er
engin fæðingarþjónusta og vilja
fæða utan spítalanna en hafa ekki
aðgang að heimahúsi,“ segir Arney
og því sé vilji fyrir hendi hjá verð-
andi mæðrum.
Taka því sem að höndum ber
Í fæðingaraðstöðunni verður
konum gert kleift að fæða í rólegu
umhverfi með fólki sem þær
þekkja, bæði fjölskyldu og ljós-
móður sem hefur fylgt þeim í gegn-
um meðgönguna. Eftir fæðinguna
geta þær dvalið í nokkurn tíma,
eins og er venjan á spítölunum, en
fara svo fljótlega til síns heima.
„Þetta verður því ekki fæðingar-
heimili, þar sem konurnar geta
dvalið í lengri tíma eftir fæðinguna,
en það er þó langtímadraumurinn
að koma slíkri þjónustu í gagnið,“
segir Arney.
Til að fæðingaraðstaðan geti orð-
ið að veruleika þarf að sækja um
starfsleyfi hjá heilbrigðiseftirlitinu
og að því fengnu þyrfti að tilkynna
starfsemina til landlæknis.
„Við erum nú þegar með leyfi
fyrir heimafæðingar frá landlækni
og í rauninni er þetta ekkert flókn-
ara en það, bara heimafæðing á
þessum stað,“ segir Arney sem von-
ar að ferlið gangi hratt og örugg-
lega fyrir sig og hægt verði að
bjóða upp á fæðingaraðstöðuna eft-
ir áramót.
„Ég veit ekki hvort það er bjart-
sýni en við ætlum ekki að láta neitt
stoppa okkur, hvað sem upp kemur
þá förum við í gegnum það – þó að
það taki svolítinn tíma.“
laufey@mbl.is
Morgunblaðið/Þórður
Fæðingar Arney Þórarinsdóttir (t.v) og Hrafnhildur Halldórsdóttir sem reka Björkina, sjálfstætt starfandi ljós-
mæður, vilja bjóða verðandi mæðrum sem vilja ekki fæða á spítölum eða í heimahúsi upp á fæðingaraðstöðu.
Vilja bjóða heimafæð-
ingar utan heimilisins
 Ljósmæður leita leyfis til að koma upp fæðingaraðstöðu
Gústaf Steingrímsson, hagfræð-
ingur á hagfræðisviði Landsbank-
ans, segir vöxtinn í ferðaþjónustu
hafa stutt við gengi krónunnar og
þannig haldið niðri verðbólgu.
„Innflutningurinn hefur aukist
hratt en sú aukning hefur ekki
komið okkur á óvart. Við spáðum
töluverðum vexti innflutnings á
þessu ári. Það sem hefur stutt við
gengi krónunnar þessu samfara er
mikill vöxtur í komum ferðamanna
hingað til lands sem er töluvert
meiri á fyrstu sex mánuðum ársins
en við spáum að verði yfir árið í
heild. Við spáðum 20% vexti yfir
árið í heild en vöxturinn á fyrstu
sex mánuðum nam 29% miðað við
sama tímabil í fyrra.“
Verðbólga mældist 1,9% í júlí og
hefur verið undir 2,5% markmiði
Seðlabankans frá febrúar 2014.
Heldur niðri verðbólgu
HRAÐUR VÖXTUR Í FERÐAÞJÓNUSTU