Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2014, Blaðsíða 21

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 90. árg. 2014 17
þar gefst tæki færi til að ræða þjónustuna
við notendur og hvernig hún nýtist best.
Ögrandi verkefni
Í byrjun starfsemi geðteymisins var
vandaverk að skilgreina þjónustuna,
hverjum hún væri ætluð og hverjum teymið
ætti að sinna. Lagt var af stað með
það í upphafi að markhópur teymisins
væru einstaklingar með alvarlega geð­
röskun, tilgangurinn var að ná fyrst utan
um veikasta hópinn á svæðinu. Til að
byrja með bárust tilvísanir frá mörgum
stöðum og teymið fékk mörg erfið mál og
fjölbreytt að sinna í sveitarfélaginu, eins
og áfallamál, sjálfsvíg og sorgarúrvinnslu,
auk hefðbundinna tilvísana um alvarlega
geðröskun. Nauðsynlegt varð að skerpa
á inntöku skilyrðum og hverjir gátu vísað
málum til teymisins. Nú eru inntöku skilyrði,
tilvísanakerfi og verklagsreglur í mun fastari
skorðum, en í stöðugri endurskoðun.
Nauðsynlegt er að taka mið af fjölda­
mörgum þáttum þegar lagt er af stað
með slíka þjónustu. Á landsbyggðinni
þarf sveigjanleiki ef til vill að vera meiri
þar sem ekki er hægt að vísa málum
annað líkt og á höfuðborgarsvæðinu
þar sem meiri sérhæfing er. Geðteymi
HSS hefur notið góðs stuðnings frá
Landspítala bæði varðandi uppbyggingu
þjónustu en einnig varðandi aðgang að
sérfræðiráðgjöf.
Hverjum sinnir teymið?
Starfsemi teymisins er tvíþætt, annars
vegar langtímamál og hins vegar skamm­
tímamál. Langtímamál er þjónusta við
notendur með alvarlega lang vinna geð­
sjúkdóma sem þurfa langtíma stuðning.
Margir þeirra eru í viðtölum vikulega
hjá geðteymi auk þess að fá annan
stuðning, líkt og lyfjagjafir í heimahúsi
frá heimahjúkrun HSS, hjúkrunarmóttaka
HSS sér um forðalyfjagjafir, auk félagslegs
stuðnings á vegum félagsþjónustu.
Skammtímamál eru mjög ólík og fjöldi
viðtala metinn eftir hverju tilfelli.
Haldin eru námskeið í hugrænni
atferlismeðferð á HSS en mörgum er vísað
þangað í kjölfar einstaklingsmeðferðar.
Einnig vísa heilsugæslulæknar mörgum
á námskeiðin. Flestar tilvísanir í þjónustu
teymisins berast frá heilsugæslulæknum
á HSS en stór hluti tilvísana berst einnig
frá Landspítala og öðrum stofnunum. Sjá
fjölda tilvísana og samskipta í töflu 1.
Mat á árangri
Margir notendur hafa sagt að þeim finnist
þeir nú hafa öryggisnet í kringum sig. Það
sé ómetanlegt að hafa meðferðaraðila
að leita til á svæðinu og ef versnun
verður á líðan þá vinni heilbrigðis­ og
félagsþjónustan vel saman. Samvinna
þjónustuveitenda á svæðinu hefur þannig
aukist notendum til góða. Einnig virðist
samfélagsþjónustan draga úr álagi á
heilsugæslulækna HSS þótt ekki liggja
tölulegar upplýsingar fyrir. Samkvæmt
ársskýrslu HSS (Heilbrigðisstofnun
Suðurnesja, 2014) hefur árangurinn verið
góður hingað til:
• Innlögnum Suðurnesjamanna á
geðsvið Landspítala fækkaði um 47
á 12 mánaða tímabili borið saman við
fyrra ár, var 163 innlagnir en fór í 116
sem er 29% fækkun á milli ára.
• Fækkun varð á fjölda legudaga úr
1492 dögum 12 mánuði fyrir teymi og í
701 legudag fyrstu 12 mánuði teymis,
en það er 53% fækkun á milli ára.
• Meðallegutími styttist um 38% fyrsta
árið eftir að geðteymið hóf störf, var
10,0 dagar 2010 og 7,1 árið 2012.
Myndræna framsetningu er að finna í
myndum 1 og 2. Þær tölulegu upp­
lýsingar, sem liggja fyrir, sýna að tekist
hefur að bæta þjónustu í heimabyggð.
Þrátt fyrir að aðrir þættir hafi áhrif á
fjölda innlagna og meðallegutíma er þessi
nýja samfélagsgeðþjónusta mikilvæg
vísbending um jákvæða þróun. Áhugavert
væri að gera notendakönnun.
Gildi fyrir hjúkrun
Að vinna í samfélagsþjónustu krefst
samhæfingar margra þátta. Hjúkrunar­
fræðingar eru í mikilvægu hlut verki í
framtíðar uppbyggingu samfélags geð­
þjónustu. Þeir eru vanir í sínu starfi að
hafa heild ræna yfirsýn yfir þarfir skjól­
stæðinga sinna og við útskrift sjúklinga
af deildum að samhæfa margs konar
þjónustu fyrir heimferð. Það sama á við
í samfélags geðþjónustu en þar þarf að
samhæfa alla þjónustu í umhverfi skjól­
stæðings, eins og félags þjónustu og
heima hjúkrun, sem styður við notandann
og myndar eins konar öryggis net. Nauð­
synlegt er að góð samvinna sé milli
þjónustu veitenda þannig að notendur fái
sem besta og samhæfðasta þjónustu.
Mynd 2. Fjöldatölur um Suðurnesjamenn sem
lagst hafa inn á bráðadeildir geðsviðs Landspítala.
165
Fjöldi innlagna
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
Ár fyrir teymi 1. ár teymis 2. ár teymis
116
104
Mynd 1. Innlagnir Suðurnesjamanna (legudagar)
á geðsvið Landspítalans.
1.492
Fjöldi legudaga
1.600
1.400
1.200
1.000
800
600
400
200
0
Ár fyrir teymi 1. ár teymis 2. ár teymis
701
785
Tafla 1. Starfsemistölur geðteymis árin 2011­2013.
Júlí – des. 2011 2012 2013
Samskipti 360 1.736 2.282
Viðtöl 255 954 986
Nýjar tilvísanir 76 156 125
Fjöldi skjólstæðinga 89 240 173